مصرف برنج قهوهای هم می‌تواند خوب باشد و هم بد. درواقع، زمانی که ما شلتوک برنج را می‌‌گیریم، بخش زیادی از ویتامین‌های گروه B، به‌خصوص ویتامین B۱، از برنج جدا می‌شود. به همین دلیل در روند تولید برنج قهوهای، برای اینکه قسمتی از ویتامین‌های گروه B را از شلتوک جدا و به دانه برنج منتقل کنند، برنج را حرارت می‌دهند تا این ویتامین‌ها و برخی ریزمغذی‌های دیگر شلتوک و پوسته دیگر برنج در اثر تماس با آب، جدا و وارد دانه برنج شوند. با این حساب، اگر برنج قهوهای در طول روند پخت، آبکش نشود و به‌صورت کته یا دمی تهیه شود، بخش زیادی از ویتامین‌های گروه B، به‌خصوص ویتامین B۱ آن که به وفور در شلتوک وجود دارد، در دانه برنج پخته‌شده باقی می‌ماند. به این ترتیب، ارزش تغذیه‌ای برنج قهوهای به مراتب از برنج سفید بیشتر می‌شود.
این در حالی است که باید به یک نکته منفی مهم هم در مورد برنج قهوهای توجه داشته باشیم. در مواردی دیده می‌شود که زرد یا قهوهای بودن رنگ برنج به دلیل نوع متفاوت روند تولید آن نیست. یعنی گاهی اوقات به خاطر شرایط بد انبارداری و نم زدن برنج‌ها، رطوبت هوا در کنار شرایط بد نگهداری قرار می‌گیرد و خطر آلودگی برنج به قارچ‌ها را ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی، برنج می‌تواند به سموم قارچی آلوده بشود و تغییر رنگ بدهد. متاسفانه برخی از سودجویان، این برنج‌های رنگ‌گرفته و قارچ‌زده را با برنج‌های قهوهای سالم مخلوط می‌کنند و تمام محصول را به نام برنج قهوهای می‌فروشند. با این حساب توصیه می‌شود هنگام خرید برنج قهوهای، دقت کنید که محصولی با مارک و نشان معتبر و دارای تاییدیه‌های بهداشتی لازم را خریداری کنید تا گرفتار مصرف برنج‌های ناسالم و مشکلات ناشی از آن نشوید.
نکته نهایی در مورد برنج‌های قهوهای هم این است که برخی از افراد به بیماران مبتلا به دیابت پیشنهاد می‌کنند فقط برنج قهوهای بخورند اما تفاوت برنج سفید و قهوهای در میزان ویتامین‌های گروه B آنهاست و درواقع، تفاوتی از نظر میزان نشاسته در برنج سفید و قهوهای وجود ندارد. بنابراین، فرق چندانی نمی‌کند که یک بیمار مبتلا به دیابت، برنج سفید در برنامه غذایی روزانه‌اش داشته باشد یا برنج قهوهای. اما اگر مبنای مقایسه ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد، برنج قهوهای از برنج سفید مغذی‌تر است.
دکتر سیدعلی کشاورز (استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران)
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ