پيمان صفردوست/گفت‌وگو با دكتر محمدرضا فضل‌اللهي فوق‌تخصص آلرژي
بعضي ها به بادمجان حساسيت دارند
كوچك‌تر كه بودم، هميشه وقتي غذا قيمه‌بادمجان داشتيم، سهم خورشم قبل از اينكه به دست من برسد، بايد از زير دست مادرم رد مي‌شد. نه اينكه كار خاصي روي آن انجام دهد، فقط دانه‌هاي داخل بادمجان را درميآورد...
مادرم مي‌گفت: «اين دانه‌ها حساسيت مي‌آره، تنت رو به خارش مي‌اندازه و پوستت خراب مي‌شه» و كلي از اين توصيه‌هاي مادرانه! من هم در همان عوالم بچگي فكر مي‌كردم: «مگر آب دانه‌ها در آب خورش درنيامده؟». خلاصه اينكه آخر هم هيچ‌وقت نفهميدم كه واقعا آن دانه‌ها حساسيت‌زا بودند يا نه. البته اين را هم بگويم كه پدربزرگم با اينكه هميشه دانه‌هاي بادمجان را درميآورد، باز هم بعد از خوردن آن سر‌زانوهايش شروع به خارش مي‌كرد. سوالي كه هميشه ذهن مرا به خود مشغول مي‌كرد، اين بود كه بادمجان با اين همه ضرر، اصلا چرا جزء خوردني‌هاي ما شده است؟ آنچه در ادامه مي‌خوانيد، گفت‌وگوي «سلامت» با دكتر محمدرضا فضل‌اللهي، فوق‌تخصص آلرژي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران درباره حساسيت‌زايي بادمجان است.
سلامت: آقاي دكتر! خيلي از افراد از حساسيت خود به بادمجان مي‌گويند. اين حساسيت از كجا ناشي مي‌شود؟
بادمجان يكي از اعضاي خانواده بزرگ سبزي‌هاست. حساسيت‌زايي‌اش بر خلاف بسياري از خوراكي‌هايي كه حساسيت‌زايي آنها ناشي از تركيب‌هاي موجود در پروتئين‌هايشان است، به وجود هيستامين برمي‌گردد كه مستقيم باعث واكنش بدن مي‌شود. به همين دليل هم بادمجان در افرادي كه حتي زمينه‌هاي بروز آلرژي ندارند هم مي‌تواند حساسيت ايجاد كند.
سلامت: نشانه‌هاي وجود حساسيت به بادمجان در افراد كدام است؟
علايم اين حساسيت متعدد هستند ولي به‌طور عمده شامل سوزش دهان و گلو و گاهي بروز احساس خارش در همين اندام‌هاست. اين علايم مي‌توانند در مراحل بعد به شكل ناراحتي‌هاي مقطعي گوارشي نيز بروز كنند. البته گاهي افراد با لمس پوست بادمجان هم دچار بروز علايم حساسيت‌هاي پوستي مي‌شوند. البته خوشبختانه ميزان شيوع حساسيت به بادمجان بسيار كم است.
سلامت: در ميان علايم حساسيت به بادمجان، برخي افراد به قاچ‌قاچ شدن زبان در اثر مصرف آن هم اشاره مي‌كنند كه شما آن را ذكر نكرديد.
بله، خيلي از افراد اين عارضه را نيز جزء نشانه‌هاي حساسيت به بادمجان مي‌دانند ولي در واقع اين‌طور نيست. در حقيقت اين نشانه از علايم واقعي بروز حساسيت نيست و بيشتر به آثار موضعي بادمجان مربوط مي‌شود.
سلامت: اشاره كرديد كه شيوع حساسيت به بادمجان كم است. چرا؟
بله، همان‌طور كه مي‌دانيد بادمجان يكي از محصولات پرمصرف كشور هند و در واقع بومي همين كشور است. در تحقيقاتي كه در مورد ميزان حساسيت افراد به بادمجان انجام شده بود، از ميان 700 نفري كه ادعا كرده بودند به اين سبزي حساسيت دارند، فقط حدود 10درصد، واقعا به آن حساسيت داشتند كه اين ميزان در مقايسه با بسياري از مواد ديگر ناچيز تلقي مي‌شود.
سلامت: آيا موارد شديد آلرژي نسبت به بادمجان نيز وجود دارد؟
در حالت كلي، بروز واكنش‌هاي شديد نسبت به بادمجان بسيار نادر است و معمولا ديده نمي‌شود، اما در موارد بسيار معدودي واكنش‌هاي شديد كه در اصطلاح به آن آنافيلاكسي مي‌گويند،گزارش شده است. اين واكنش‌ها معمولا ابتدا با مشكلات پوستي آغاز مي‌شوند و در ادامه باعث بروز كهير و در پي آن بروز تنگي نفس مي‌شوند. در صورت شديدتر شدن اين علايم، حساسيت به بادمجان حتي ممكن است منجر به مرگ افراد نيز شود.
سلامت: بسياري از خانواده‌ها اعتقاد دارند علت حساسيت‌زايي بادمجان، دانه‌هاي آن است و به همين دليل دانه‌هاي بادمجان را دور مي‌ريزند. آيا اين تلقي درست است؟
بر خلاف تصور عامه، حساسيت‌زايي و هيستامين‌هاي موجود در بادمجان در گوشت آن است، نه در دانه‌هاي آن. در مورد اينكه دانه‌هاي بادمجان براي بدن مفيد هستند يا نه، متخصصان تغذيه بهتر مي‌توانند توضيح دهند ولي از نظر حساسيت‌زايي بايد گفت كه اين دانه‌ها بي‌تاثير هستند.
سلامت: آيا ميزان حساسيت‌زايي در انواع مختلف بادمجان متفاوت است؟
به نكته قابل‌توجهي اشاره كرديد. نتايج بررسي‌ها نشان ميدهند كه ميزان هيستامين بادمجان در انواع با پوست سبز بيش از ساير انواع بادمجان‌هاست و افراد بايد در مصرف آنها دقت كنند.
هفته نامه سلامت
بعضي ها به بادمجان حساسيت دارند
كوچك‌تر كه بودم، هميشه وقتي غذا قيمه‌بادمجان داشتيم، سهم خورشم قبل از اينكه به دست من برسد، بايد از زير دست مادرم رد مي‌شد. نه اينكه كار خاصي روي آن انجام دهد، فقط دانه‌هاي داخل بادمجان را درميآورد...
مادرم مي‌گفت: «اين دانه‌ها حساسيت مي‌آره، تنت رو به خارش مي‌اندازه و پوستت خراب مي‌شه» و كلي از اين توصيه‌هاي مادرانه! من هم در همان عوالم بچگي فكر مي‌كردم: «مگر آب دانه‌ها در آب خورش درنيامده؟». خلاصه اينكه آخر هم هيچ‌وقت نفهميدم كه واقعا آن دانه‌ها حساسيت‌زا بودند يا نه. البته اين را هم بگويم كه پدربزرگم با اينكه هميشه دانه‌هاي بادمجان را درميآورد، باز هم بعد از خوردن آن سر‌زانوهايش شروع به خارش مي‌كرد. سوالي كه هميشه ذهن مرا به خود مشغول مي‌كرد، اين بود كه بادمجان با اين همه ضرر، اصلا چرا جزء خوردني‌هاي ما شده است؟ آنچه در ادامه مي‌خوانيد، گفت‌وگوي «سلامت» با دكتر محمدرضا فضل‌اللهي، فوق‌تخصص آلرژي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران درباره حساسيت‌زايي بادمجان است.
سلامت: آقاي دكتر! خيلي از افراد از حساسيت خود به بادمجان مي‌گويند. اين حساسيت از كجا ناشي مي‌شود؟
بادمجان يكي از اعضاي خانواده بزرگ سبزي‌هاست. حساسيت‌زايي‌اش بر خلاف بسياري از خوراكي‌هايي كه حساسيت‌زايي آنها ناشي از تركيب‌هاي موجود در پروتئين‌هايشان است، به وجود هيستامين برمي‌گردد كه مستقيم باعث واكنش بدن مي‌شود. به همين دليل هم بادمجان در افرادي كه حتي زمينه‌هاي بروز آلرژي ندارند هم مي‌تواند حساسيت ايجاد كند.
سلامت: نشانه‌هاي وجود حساسيت به بادمجان در افراد كدام است؟
علايم اين حساسيت متعدد هستند ولي به‌طور عمده شامل سوزش دهان و گلو و گاهي بروز احساس خارش در همين اندام‌هاست. اين علايم مي‌توانند در مراحل بعد به شكل ناراحتي‌هاي مقطعي گوارشي نيز بروز كنند. البته گاهي افراد با لمس پوست بادمجان هم دچار بروز علايم حساسيت‌هاي پوستي مي‌شوند. البته خوشبختانه ميزان شيوع حساسيت به بادمجان بسيار كم است.
سلامت: در ميان علايم حساسيت به بادمجان، برخي افراد به قاچ‌قاچ شدن زبان در اثر مصرف آن هم اشاره مي‌كنند كه شما آن را ذكر نكرديد.
بله، خيلي از افراد اين عارضه را نيز جزء نشانه‌هاي حساسيت به بادمجان مي‌دانند ولي در واقع اين‌طور نيست. در حقيقت اين نشانه از علايم واقعي بروز حساسيت نيست و بيشتر به آثار موضعي بادمجان مربوط مي‌شود.
سلامت: اشاره كرديد كه شيوع حساسيت به بادمجان كم است. چرا؟
بله، همان‌طور كه مي‌دانيد بادمجان يكي از محصولات پرمصرف كشور هند و در واقع بومي همين كشور است. در تحقيقاتي كه در مورد ميزان حساسيت افراد به بادمجان انجام شده بود، از ميان 700 نفري كه ادعا كرده بودند به اين سبزي حساسيت دارند، فقط حدود 10درصد، واقعا به آن حساسيت داشتند كه اين ميزان در مقايسه با بسياري از مواد ديگر ناچيز تلقي مي‌شود.
سلامت: آيا موارد شديد آلرژي نسبت به بادمجان نيز وجود دارد؟
در حالت كلي، بروز واكنش‌هاي شديد نسبت به بادمجان بسيار نادر است و معمولا ديده نمي‌شود، اما در موارد بسيار معدودي واكنش‌هاي شديد كه در اصطلاح به آن آنافيلاكسي مي‌گويند،گزارش شده است. اين واكنش‌ها معمولا ابتدا با مشكلات پوستي آغاز مي‌شوند و در ادامه باعث بروز كهير و در پي آن بروز تنگي نفس مي‌شوند. در صورت شديدتر شدن اين علايم، حساسيت به بادمجان حتي ممكن است منجر به مرگ افراد نيز شود.
سلامت: بسياري از خانواده‌ها اعتقاد دارند علت حساسيت‌زايي بادمجان، دانه‌هاي آن است و به همين دليل دانه‌هاي بادمجان را دور مي‌ريزند. آيا اين تلقي درست است؟
بر خلاف تصور عامه، حساسيت‌زايي و هيستامين‌هاي موجود در بادمجان در گوشت آن است، نه در دانه‌هاي آن. در مورد اينكه دانه‌هاي بادمجان براي بدن مفيد هستند يا نه، متخصصان تغذيه بهتر مي‌توانند توضيح دهند ولي از نظر حساسيت‌زايي بايد گفت كه اين دانه‌ها بي‌تاثير هستند.
سلامت: آيا ميزان حساسيت‌زايي در انواع مختلف بادمجان متفاوت است؟
به نكته قابل‌توجهي اشاره كرديد. نتايج بررسي‌ها نشان ميدهند كه ميزان هيستامين بادمجان در انواع با پوست سبز بيش از ساير انواع بادمجان‌هاست و افراد بايد در مصرف آنها دقت كنند.
هفته نامه سلامت