دنیای سس‌ها، دنیای متنوع و رنگارنگی است؛ این روز‌ها اگر سری به فروشگاه‌های موادغذایی بزنید، در قفسه‌ها میتوانید انواع و اقسام سس‌ها را از مایونز، سس‌های فرانسوی، سالاد، ساندویچ، با امگا۳، رژیمی و ماستی گرفته تا سس‌های قرمز معمولی و تند ببینید اما کدام‌یک از آن‌ها بهتر و کدام ضرر بیشتری دارند؟
دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره انواع سس‌ها توضیحات مفیدی داده است:
سس؛ هم خوب هم بد
سس‌ها و طعم‌دهنده‌ها، در مزه غذا‌ها تنوع ایجاد می‌کنند و به‌خصوص برای کسانی که در پذیرش طعم و مصرف غذا‌ها مشکل دارند، بدغذا، کم‌وزن و بی‌اشتها هستند، کمک‌کننده‌اند اما مشکل اینجاست که برخی از این سس‌ها چربی بالایی دارند و مصرف زیاد آن‌ها باعث دریافت کالری بیش از حد می‌شود. پس اگر کسی عادت کند و بخواهد به همه خوراکی‌ها سس بزند، دچار اضافه‌وزن و چاقی خواهد شد و می‌دانیم که چاقی هم زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های خطرناکی است.
سس مایونز، بدترین است
از میان سس‌ها، نوع چربی‌ای که مخصوصا در سس مایونز وجود دارد، مقدار قابل‌توجهی اسیدچرب اشباع دارد. البته ممکن‌است درصدی از چربی برخی از این سس‌ها با روغن‌های گیاهی جایگزین شده باشد. به هر حال از بین چربی‌ها، چربی‌های اشباع مضر‌ترین هستند و سس‌هایی که حاوی این نوع چربی باشند، بدترین سس‌ها. از طرفی، کسی که عادت کند سالاد و غذایش را با مقدار زیادی سس مایونز یا دیگر سس‌های چرب بخورد، ذائقه خود را به چربی عادت می‌دهد و دیگر نمی‌تواند سالاد را بدون سس بخورد. ذائقه انسان مثل دیگر حواس خیلی راحت عادت و حساسیت سلول‌های چشایی به مرور کاهش پیدا می‌کند پس برای رسیدن به حس بهتر از طعم سس، باید مصرف آن را افزایش دهید که بسیار مضر است.
سس گوجه‌فرنگی، بهترین است
مصرف متعادل سس گوجه‌فرنگی یا کچاپ یا قرمز و ترکیب‌های مشابه آن، نه‌تنها مشکل خاصی برای مصرف‌کننده ایجاد نمی‌کند بلکه به‌علت وجود گوجه‌فرنگی که حاوی آنتی اکسیدان‌هایی مانند لیکوپن هم است، می‌توان به عنوان طعم‌دهنده‌ای نسبتا مفید، به‌طور متعادل و روزانه از آن استفاده کرد. سس کچاپ از نظر تراکم انرژی به هیچ‌وجه با سس‌های مایونز قابل مقایسه نیست.
مایونز حاوی امگا ۳
معمولا مقدار امگا۳ که به این سس‌ها اضافه می‌شود، در حدی نیست که بتواند نیاز بدن به این ترکیب را تامین کند. از طرفی، مثلا مگر در سالاد چقدر سس ریخته می‌شود که بخواهد امگا۳ بدن را تامین کند؟ درست است که این مقدار سس درصد جزیی امگا۳ به بدن می‌رساند، اما اضافه کردن این اسیدچرب به سس‌ها از نبودن آن‌ها بهتر است. به طور کلی اینکه سس مایونز کم‌چربی تهیه شود که درصدی از چربی‌اش با اسیدچرب امگا۳ جایگزین شده باشد، بسیار خوب است. البته فراموش نکنیم سس مایونز حتی با امگا۳ هم چربی و کالری زیادی دارد و وجود امگا۳ در آن باعث نمی‌شود مصرف آن را توصیه کنیم.
مایونز کم‌چرب هم پرکالری است
مایونزهای کم‌چرب هم خوراکی پرکالری‌ای محسوب می‌شوند (حدود ۲۹۰ کیلوکالری در هر ۱۰۰ گرم) و کم‌چرب بودن آن‌ها جواز مصرف بی‌رویه‌شان را صادر نمی‌کند اما بین بد و بد‌تر، می‌توان گفت این سس‌ها بد هستند یا به اصطلاح عامیانه «یه آب پاکترند». یعنی برای کسانی که بخواهند به اندازه متعادل با سالاد سس مصرف کنند، کمی بهتر از سس‌های مایونز معمولی است.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ