Ever Green
متخصص بخش پزشکی
تغذیه درمانی در بیماری کرون
این بیماری باعث التهاب و زخم شدید مخاط روده می‌شود که می‌تواند منجر به انسداد کامل یا نسبی روده و سوءتغذیه شود. شروع بیماری معمولاً بین سنین 30- 10 سالگی است.
علل و عوامل
عوامل مؤثر در بروز این بیماری شامل ارث، عوامل محیطی، اختلالات سیستم ایمنی، باکتری‌های روده و نوعی از رژیم غذایی (دریافت بالای پروتئین حیوانی و دریافت پایین امگا 3 ) است.
علایم و نشانه‌های بیماری
بیماری کرون اغلب ماه‌ها یا سال‌ها قبل از تشخیص بیماری وجود دارد و ممکن است در کودکان، تأخیر رشد تنها نشانه ظاهری بیماری باشد. علایم این بیماری شامل کاهش وزن قابل توجه، تب متناوب، اسهال مزمن آبکی و دردهای شکمی به خصوص در ناحیه یک چهارم راست پایینی شکم است که با اجابت مزاج تسکین نمی‌یابد.
عوارض بیماری
* زخم‌های دهانی
* شقاق مقعد
* خونریزی های گوارشی
* اسهال چرب
* کم خونی به دلیل خونریزی روده
* کمبود ویتامین B12 و ویتامین‌های A ، E ، D و K
* به وجود آمدن آبسه یا فیستول
بیماران باید غذاهای چرب و سرخ کرده را نخورند و از سس‌های سنگین و چرب که حاوی خامه، کره یا مارگارین هستند، پرهیز کنند
* باریک شدن مجرای روده
* سنگ‌های ادراری
* آرتریت(التهاب مفاصل)
* التهاب عنبیه
* ورم ملتحمه
* زردی و خارش
* سوءتغذیه و رنگ پریدگی
دوره بیماری
در اغلب موارد این بیماری ناحیه انتهایی روده کوچک و روده بزرگ را درگیر می‌کند و التهاب در این منطقه می‌تواند باعث ایجاد فیستول، سوراخ شدن دیواره روده یا تنگ شدن دستگاه گوارش و انسداد شود که تشخیص آن بر اساس علائم بالینی، معاینه فیزیکی، تصویربرداری روده و تست‌های آزمایشگاهی صورت می‌گیرد. روده را می‌توان توسط کولونوسکوپی مورد بررسی قرار داد و در حین این آزمایش می‌توان از بافت روده نمونه‌برداری کرد و آن را جهت بررسی به پاتولوژی فرستاد تا بیماری تشخیص داده شود. باید دانست نمونه‌برداری از بافت روده به دلیل این که این بافت به درد حساس نیست، هیچ دردی ندارد.
تغذیه درمانی
مداخلات تغذیه ای در این افراد حائز اهمیت است. به طور کلی توصیه‌های تغذیه‌ای و رژیمی در مبتلایان به کرون شامل موارد زیر است:
1- رژیم کم باقیمانده یا محدود از فیبر می‌تواند در بهبود این بیماری موثر باشد (میوه‌ها و سبزیجات، مواد غذایی فیبردار هستند).
2- شیر، لبنیات و محرک‌هایی مانند قهوه و الکل حذف شوند.
3- رژیم پر پروتئین و پرکالری زیر نظر متخصص تغذیه توصیه می‌شود.
4- در صورت وجود اسهال چرب، میزان چربی رِژِیم غذایی باید کاهش یابد. برای جبران چربی می‌توان از روغن MCT که بهتر از روغن‌های معمولی جذب می‌شود استفاده کرد. (از آنجایی که این روغن به صورت مصنوعی تولید می‌شود در داروخانه‌ها قابل تهیه می‌باشد)
5- مصرف اسیدهای چرب امگا 3 (نظیر روغن ماهی) نیز به دلیل خواص ضد التهابی آن می‌تواند در کاهش علایم بیماری مؤثر باشد.
6- در صورت وجود اسهال و استفراغ، آب و املاح از دست رفته باید از طریق مایعات و محلول‌های قندی نمکی جبران شود.
7- دوره‌های متناوب استراحت در طول روز به خصوص در زمان اسهال، به منظور کاهش حرکات روده، توصیه می‌شود.
8- مصرف مکمل‌های ویتامین و املاح به خصوص ویتامین‌های B6، B12، C، D، E و آهن، مس، روی، منیزیم، پتاسیم و کلسیم توصیه می‌شود. (ویتامین‌های A و K به صورت یک روز در میان توصیه می‌شوند).
9- بیمار بهتر است وعده های غذایی را در دفعات بیشتر و حجم کمتر مصرف کند.
10- در صورت عدم تحمل قند شیر (لاکتوز) و پروتئین گندم (گلوتن) مواد غذایی مربوطه می‌بایستی از رژیم غذایی حذف گردد.
11- افزایش دریافت ویتامین D و کلسیم به دلیل نقش آنها در ساختمان استخوان و نیز عدم تحمل شیر به این بیماران توصیه می‌شود.
12- به بیماران توصیه می‌شود از مصرف ادویه‌جات پرهیز کنند.
13- دریافت منابع پتاسیم مانند سیب زمینی، موز و ... در دوره اسهال توصیه می‌شود.
14- به بیمار توصیه می‌شود غذاها را خوب بجود و از قورت دادن غذا خودداری کند.
15- بیماران مقدار زیادی آب بنوشند.
17- از غذاهای حاوی فیبر زیاد مانند پاپ کورن، تخمه‌ها، حبوبات، مغزهای خوراکی و سبوس دوری کنند.
18- بیماران باید غذاهای چرب و سرخ کرده را نخورند و از سس‌های سنگین و چرب که حاوی خامه، کره یا مارگارین هستند، پرهیز کنند.
این بیماری باعث التهاب و زخم شدید مخاط روده می‌شود که می‌تواند منجر به انسداد کامل یا نسبی روده و سوءتغذیه شود. شروع بیماری معمولاً بین سنین 30- 10 سالگی است.
علل و عوامل
عوامل مؤثر در بروز این بیماری شامل ارث، عوامل محیطی، اختلالات سیستم ایمنی، باکتری‌های روده و نوعی از رژیم غذایی (دریافت بالای پروتئین حیوانی و دریافت پایین امگا 3 ) است.
علایم و نشانه‌های بیماری
بیماری کرون اغلب ماه‌ها یا سال‌ها قبل از تشخیص بیماری وجود دارد و ممکن است در کودکان، تأخیر رشد تنها نشانه ظاهری بیماری باشد. علایم این بیماری شامل کاهش وزن قابل توجه، تب متناوب، اسهال مزمن آبکی و دردهای شکمی به خصوص در ناحیه یک چهارم راست پایینی شکم است که با اجابت مزاج تسکین نمی‌یابد.
عوارض بیماری
* زخم‌های دهانی
* شقاق مقعد
* خونریزی های گوارشی
* اسهال چرب
* کم خونی به دلیل خونریزی روده
* کمبود ویتامین B12 و ویتامین‌های A ، E ، D و K
* به وجود آمدن آبسه یا فیستول
بیماران باید غذاهای چرب و سرخ کرده را نخورند و از سس‌های سنگین و چرب که حاوی خامه، کره یا مارگارین هستند، پرهیز کنند
* باریک شدن مجرای روده
* سنگ‌های ادراری
* آرتریت(التهاب مفاصل)
* التهاب عنبیه
* ورم ملتحمه
* زردی و خارش
* سوءتغذیه و رنگ پریدگی
دوره بیماری
در اغلب موارد این بیماری ناحیه انتهایی روده کوچک و روده بزرگ را درگیر می‌کند و التهاب در این منطقه می‌تواند باعث ایجاد فیستول، سوراخ شدن دیواره روده یا تنگ شدن دستگاه گوارش و انسداد شود که تشخیص آن بر اساس علائم بالینی، معاینه فیزیکی، تصویربرداری روده و تست‌های آزمایشگاهی صورت می‌گیرد. روده را می‌توان توسط کولونوسکوپی مورد بررسی قرار داد و در حین این آزمایش می‌توان از بافت روده نمونه‌برداری کرد و آن را جهت بررسی به پاتولوژی فرستاد تا بیماری تشخیص داده شود. باید دانست نمونه‌برداری از بافت روده به دلیل این که این بافت به درد حساس نیست، هیچ دردی ندارد.
تغذیه درمانی
مداخلات تغذیه ای در این افراد حائز اهمیت است. به طور کلی توصیه‌های تغذیه‌ای و رژیمی در مبتلایان به کرون شامل موارد زیر است:
1- رژیم کم باقیمانده یا محدود از فیبر می‌تواند در بهبود این بیماری موثر باشد (میوه‌ها و سبزیجات، مواد غذایی فیبردار هستند).
2- شیر، لبنیات و محرک‌هایی مانند قهوه و الکل حذف شوند.
3- رژیم پر پروتئین و پرکالری زیر نظر متخصص تغذیه توصیه می‌شود.
4- در صورت وجود اسهال چرب، میزان چربی رِژِیم غذایی باید کاهش یابد. برای جبران چربی می‌توان از روغن MCT که بهتر از روغن‌های معمولی جذب می‌شود استفاده کرد. (از آنجایی که این روغن به صورت مصنوعی تولید می‌شود در داروخانه‌ها قابل تهیه می‌باشد)
5- مصرف اسیدهای چرب امگا 3 (نظیر روغن ماهی) نیز به دلیل خواص ضد التهابی آن می‌تواند در کاهش علایم بیماری مؤثر باشد.
6- در صورت وجود اسهال و استفراغ، آب و املاح از دست رفته باید از طریق مایعات و محلول‌های قندی نمکی جبران شود.
7- دوره‌های متناوب استراحت در طول روز به خصوص در زمان اسهال، به منظور کاهش حرکات روده، توصیه می‌شود.
8- مصرف مکمل‌های ویتامین و املاح به خصوص ویتامین‌های B6، B12، C، D، E و آهن، مس، روی، منیزیم، پتاسیم و کلسیم توصیه می‌شود. (ویتامین‌های A و K به صورت یک روز در میان توصیه می‌شوند).
9- بیمار بهتر است وعده های غذایی را در دفعات بیشتر و حجم کمتر مصرف کند.
10- در صورت عدم تحمل قند شیر (لاکتوز) و پروتئین گندم (گلوتن) مواد غذایی مربوطه می‌بایستی از رژیم غذایی حذف گردد.
11- افزایش دریافت ویتامین D و کلسیم به دلیل نقش آنها در ساختمان استخوان و نیز عدم تحمل شیر به این بیماران توصیه می‌شود.
12- به بیماران توصیه می‌شود از مصرف ادویه‌جات پرهیز کنند.
13- دریافت منابع پتاسیم مانند سیب زمینی، موز و ... در دوره اسهال توصیه می‌شود.
14- به بیمار توصیه می‌شود غذاها را خوب بجود و از قورت دادن غذا خودداری کند.
15- بیماران مقدار زیادی آب بنوشند.
17- از غذاهای حاوی فیبر زیاد مانند پاپ کورن، تخمه‌ها، حبوبات، مغزهای خوراکی و سبوس دوری کنند.
18- بیماران باید غذاهای چرب و سرخ کرده را نخورند و از سس‌های سنگین و چرب که حاوی خامه، کره یا مارگارین هستند، پرهیز کنند.