بعد از یک ماه عبادت و روزه‌داری که فرد داشته، یکسری تغییرات تغذیه‌ای و فیزیولوژیک به‌طور طبیعی در وی ایجاد می‌شود؛ بدین معنا که در مبارک رمضان تحرک فرد به‌صورت ناخودآگاه و به‌دلیل اینکه وعده‌های غذایی کمتری نسبت به ماه‌های دیگر سال دریافت کرده، کاهش می‌یابد. این كاهش تحرك، هم در سطح سلول و هم در سطح اندام بروز می‌یابد.
دكتر كورش جعفریان، متخصص تغذیه و رژیم‌های غذایی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشكی تهران، درباره نكات مهم تغذیه‌ای پس از ماه مبارك رمضان گفت: به‌دلیل روزه‌داری 16تا 17ساعته در ماه های مبارك رمضانی كه در فصل تابستان واقع شده‌اند، نیاز بدن فرد به نوشیدنی و شیرینی‌جات پس از افطار بسیار بالاست.
وی گفت: «در تغذیه پس‌از ماه مبارك رمضان نیاز به مصرف شیرینی به‌دلیل كاهش سطح قند خون و پایین آمدن گلیكوژن بدن احساس می‌شود. در ماه مبارك رمضان به‌دلیل كوتاه بودن فرصت غذا خوردن، تنوع غذایی فرد نیز كاهش می‌یابد، درصورتی كه اگر آگاهی نسبت به موارد تغذیه‌ای بالا باشد به راحتی می‌توان حتی در این فرصت كوتاه نیز تنوع غذایی را رعایت كرد و از مواد غذایی‌ای كه واقعا برای بدن مفید هستند استفاده كرد. اما به‌دلیل اینكه فرد در این فرصت می‌تواند تنها یك یا درنهایت 2 وعده غذایی مصرف كند، امكان رعایت تنوع غذایی كاهش می‌یابد.»
بدن انسان خود را با هر شرایطی تطبیق می‌دهد و به راحتی می‌تواند پس از یك ماه روزه‌داری و بازگشت تغذیه به حالت عادی، درصورت رعایت نكات تغذیه‌ای خود را مجددا با شرایط تغذیه‌ای پس از ماه مبارك رمضان تطبیق دهد. از روز عید سعید فطر در واقع رفتارها به حالت قبل بازمی‌گردد، در برخی از افراد در روزهای اولیه تمایل به‌خوردن صبحانه آنقدر زیاد نیست حتی امكان دارد این افراد به‌دلیل از دست دادن عادت تغذیه روزانه تمایل چندانی در روزهای اول پس از ماه مبارك رمضان به خوردن 3وعده غذایی در روز نداشته باشند.
دكتر جعفریان در این باره گفت: توصیه اكید ما این است كه پس از ماه مبارك مجددا فعالیت فیزیكی و انضباط غذایی افراد مانند روزهای پیش از حلول این ماه رعایت شود. فرد پس از عید فطر باید 3وعده غذایی خود را رعایت كند یا حتی روزانه 5وعده غذایی، 3وعده اصلی و 2 میان وعده مصرف كند؛ البته با رعایت اعتدال كامل. افراد دیابتی و افرادی كه كبد آنها مشكل دارد، به‌ویژه باید این 5 وعده غذایی را حتما رعایت كنند؛
البته با تأكید براینكه حتما در این 5 وعده تنوع غذایی رعایت شود و همچنین از غذاهای پرچرب و شیرین مانند حلیم و زولبیا و بامیه كه در ساعات پس از افطار مصرف می‌كردند، پرهیز كنند. در ماه مبارك رمضان افرادی دچار كاهش وزن و افرادی نیز دچار چاقی می‌شوند. اغلب نوجوانان و جوانان و افراد لاغری كه روزه می‌گیرند، پس از‌ماه مبارك دچار كاهش وزن می‌شوند و افراد چاق اضافه وزن پیدا می‌كنند. هم افرادی كه دچار اضافه وزن شده‌اند و هم افرادی كه دچار كاهش وزن كمتر از وزن نرمال خود شده‌اند، باید با رعایت نكات تغذیه‌ای، نوسان در وزن خود را جبران كنند و وزن خویش را به حالت عادی بازگردانند.
دكتر سیدضیاءالدین مظهری، مدیرگروه تغذیه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی نیز با تأیید این مطلب كه در ماه مبارك رمضان امكان دارد بر وزن بعضی افراد افزوده و از وزن برخی كاسته شود به این نكته اشاره كرده است كه باید از اضافه وزن و كاهش وزن كمتر از حد نرمال در ماه مبارك رمضان با رعایت نكات تغذیه‌ای در ساعات پس از افطار تا سحر پیشگیری كرد تا اینكه پس از عید فطر افراد با مشكل چاقی و لاغری مواجه نشوند.
به گفته این متخصص تغذیه، كاركرد تغذیه‌ای روزه‌گرفتن در‌ماه مبارك رمضان این است كه با حذف یك وعده غذایی از حجم انرژی دریافتی در روز كاسته شود تا بدن بتواند با مصرف ذخایر خود سم‌زدایی كند. اما زمانی كه این كاركرد تغذیه‌ای رعایت نمی‌شود و با وجود حذف یك وعده غذایی، فرد از افطار تا سحر وعده‌های غذایی پرچرب و شیرین می‌خورد نتیجه این می‌شود كه به جای كاهش وزن و سم‌زدایی و جوانگرایی، چاق‌تر از سابق نیز می‌شود. فردی كه دستورات تغذیه‌ای در ماه مبارك رمضان را رعایت نكند مانند فردی است كه برای درمان نزد دكتر می‌رود و داروهای تجویز شده از سوی متخصص را مصرف نمی‌كند.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ