تابستان زمان مناسبی برای مسافرت و گشت و گذار است و هر چه به روزهای پایانی این فصل نزدیک می‌شویم تعداد سفرها هم بیشتر می‌شود. بدون شک برای این‌که سفر به شما خوش بگذرد، اول از همه باید سالم و سلامت باشید.
جام جم سرا: مصرف غذاهای سالم، پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های ویروسی و باکتریایی و رعایت نکات ایمنی از جمله مواردی است که خاطره سفری خوب و به یادماندنی را برایتان رقم می‌زند.
احتمالا این روزها اصطلاح «بیماری‌های مسافرتی» را زیاد شنیده‌اید که هم تنوع زیادی دارند و هم بسیار شایعند. علت این بیماری‌ها متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است به علت مصرف آب یا غذای آلوده بروز کند، بومی و محلی و خاص یک منطقه باشد یا به دلیل رعایت نکردن بهداشت شخصی ایجاد شود. این در حالی است که مصرف غذاهای سالم در طول سفر، شستن مداوم دست‌ها با آب و صابون و اطمینان از تمیز بودن محل خواب و همراه داشتن روبالشی و ملحفه‌های تمیز به منظور پیشگیری از گزش عنکبوت، ساس، کک و شپش مانع بروز بسیاری از مشکلات در طول سفر می‌شود.
توصیه اول؛ غذای سالم در رستوران سالم
بهترین توصیه برای حفظ سلامت در مسافرت، نرفتن به رستوران‌های بین راهی است. دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: بهترین غذاها آنهایی هستند که خشک باشند؛ مثل انواع کتلت و کوکو و مرغ بخارپز که به صورت جداگانه در ظروف مخصوص دردار قرار داشته باشند و مخلفات آن مانند گوجه‌‌فرنگی، کاهو یا خیارشور هم به طور جداگانه در ظرف دیگری قرار داده شوند. البته توصیه می‌شود این غذاها را درون یخدان قرار دهید تا از فاسد شدنشان جلوگیری شود. در صورتی که اهل رستوران و غذای بیرون هستید باید به بهداشت رستورانی که انتخاب میکنید، توجه کنید و از تمیز بودن آن مطمئن شوید. دسته‌ای از موادغذایی مثلا ساندویچ کالباس و سوسیس و غذاهایی که زیاد سرخ میشوند مضر هستند و در هیچ رستورانی نباید مصرف شوند. همچنین تا حد امکان از خوردن خورش‌ها و کباب کوبیده و همبرگر خودداری کنید. چرا؟ پاسخ ساده است. انواع خورش را می‌توان چند بار گرم کرد و ماندگی و کهنگی آن بسختی قابل تشخیص است و کباب کوبیده و همبرگر بدون این‌که طعم نامطبوعی داشته باشند، می‌توانند از گوشت چند روز مانده و افزودنی‌های نامرغوب مثل چربی گوشت و نان کپک زده باشند که به وسیله ادویه متنوع مزه دار شده‌اند. در این بین بهترین گزینه کباب برگ، شیشلیک و چنجه است که تقلب کمتری در تهیه و طبخ آن صورت می‌گیرد. از طرفی برخلاف تصور عموم همیشه نباید همراه غذا نوشیدنی مصرف کنیم، اما اگر اصرار به این عادت نادرست غذایی دارید آب یا دوغ بهترین نوشیدنی است.
خریدهای فله‌ای ممنوع
بسیاری از خانواده‌ها از مشکلات رستوران‌های بین راهی باخبرند و به همین دلیل خودشان اقدام به خرید مواد اولیه و طبخ غذا می‌کنند، اما موضوعی که گاهی مغفول می‌ماند، اطمینان نداشتن از بهداشتی بودن و سلامت مواد اولیه است، چرا که در بسیاری مواقع این مواد غذایی مدت زمان زیادی خارج از یخچال نگهداری شده‌اند و مصرفشان می‌تواند باعث بروز مسمومیت شدید شود. به گفته دکتر کیمیاگر مواد حاوی پروتئین، فسادپذیری بالایی دارند. بنابراین گوشت، مرغ، ماهی و تخم‌مرغ را باید فقط از فروشگاه‌های مجاز که زیر نظر سازمان دامپزشکی کشور هستند، بخرید. همچنین زمانی که بیرون از منزل کباب می‌‌پزید، از ظروف تمیز برای کباب پخته استفاده کنید و هیچ وقت از ظروفی که در آنها گوشت خام قرار داشته و هنوز شسته نشده، برای قرار دادن کباب‌های پخته استفاده نکنید زیرا میکروب‌های گوشت خام چسبیده به ظرف باعث آلودگی کباب می‌شود.
لطفا جو زده نشوید
خیلی‌ها بر این باورند که چون غذاهای روستایی طبیعی است پس سالم هم هست؛ اما اصلا این‌طور نیست، چرا که این محصولات می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر تب مالت، مشکلات عفونی، مسمومیت و بیماری‌های پوستی آلرژیک قرار دهد. پس هنگام سفر به مناطق محلی و روستاها از خوردن شیر تازه دوشیده شده از دام یا پنیر و کره و خامه و سرشیر و ماست محلی خودداری کنید. همچنین با دیدن چشمه‌های طبیعی و آب زلال جو زده نشوید چون ظاهر تمیز آب به هیچ‌وجه نشان‌دهنده سلامت آن نیست. در مواردی که دسترسی به آب معدنی یا آب سالم و مطمئن ندارید میتوانید به مدت پنج دقیقه آب را بجوشانید تا قابل مصرف شود. بد نیست بدانید استفاده از قرصهای هالوژن (ماده ضد عفونی‌کننده آب که در داروخانه‌ها موجود است) طبق دستورالعمل آن به سالم سازی آب کمک می‌کند. اگر هم دنبال غذاهای محلی هستید برای یافتن رستوران‌های معتبر از افراد بومی راهنمایی بخواهید.
علائم اسهال مسافرتی
به گفته دکتر امیرحسین وکیلی مقدم، متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران چند ساعت یا حتی چند روز بعد از صرف غذا یا آب آلوده علائم اسهال مسافرتی شروع می‌شود که در بچه‌ها با دل‌درد، حالت تهوع و استفراغ و گاهی تب همراه است. مهم‌ترین مشکلی هم که سلامت کودک را تهدید می‌کند، خطر کم‌آبی است. بنابراین در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کنید و در این فاصله به بیمار مایعات بدهید، اما از دادن خودسرانه هر نوع دارویی به بچه‌ها بپرهیزید.
لیموترش آری، گردو نه!
به گفته متخصصان تغذیه مصرف لیموترش و ماست، احتمال مسمومیت و گرما‌زدگی را در طول سفر کاهش می‌دهد، اما در مقابل، خرید و مصرف خوراکی‌های غیر بهداشتی کنار جاده‌ای مثل لواشک، آب زرشک، دل و جگر و گردوی تازه از فروشنده‌های دوره گرد سلامتتان را به خطر می‌اندازد. البته از آنجا که بچه‌ها سیستم گوارشی ضعیف‌تری دارند بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر قرار می‌گیرند. در عین حال فراموش نکنید باکتری‌‌ای که بیماری اسهال مسافران را ایجاد می‌کند، از طریق آب یا غذای آلوده وارد بدن کودکان می‌شود. استفاده از دستشویی‌های بین راه، شستن دست‌ها با آب آلوده یا آشامیدن آب غیربهداشتی و غذا خوردن در رستوران‌های جاده‌ای و غیربهداشتی و آلوده همه از دلایل بروز این بیماری بویژه اسهال هنگام مسافرت هستند. علت این‌که بیماری در مسافرت رخ می‌دهد آن است که متاسفانه خانواده‌ها هنگام سفر کمتر به بهداشت کودکان اهمیت می‌دهند.
جادوی شستن دست‌ها
شستن دست‌ها با آب و صابون بویژه بعد از دستشویی رفتن و قبل از غذا خوردن، می‌تواند تا 90درصد میزان ابتلا به اسهال مسافرتی را کاهش دهد. البته اشتباهی که ممکن است در رابطه با شستن دست‌هایتان انجام دهید زود آب کشیدن آنهاست، در حالی که شستن دست‌ها باید حداقل بیست ثانیه طول بکشد تا همه میکروب‌ها نابود شوند. استفاده از ژل‌های ضدعفونی هم گزینه مناسبی است؛ به شرطی که جایگزین شست‌وشوی دست با آب و صابون نشود و فقط در شرایط ضروری مورد استفاده قرار بگیرد. پس اگر به آب دسترسی ندارید سراغ این ژل‌ها بروید.
خطر دستشویی‌های بین‌راهی
گروهی از افراد معتقدند رفتن به دستشویی‌های بین‌راهی، احتمال ابتلا به عفونت‌های واژن را افزایش می‌دهد و گروه دیگری هم می‌گویند با رفتن به این دستشویی‌ها، دچار مشکلاتی مانند سوزش ادرار یا عفونت‌های قارچی شده‌اند. به همین دلیل یکی از دغدغه‌هایی که برای برخی خانم‌ها در طول سفر ایجاد می‌شود، استفاده از دستشویی‌های عمومی است که اتفاقا بیشترشان بهداشت مناسبی ندارند. به گفته دکتر طاهره افتخار، متخصص زنان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران برخلاف باور بیشتر مردم، استفاده از دستشویی‌های بین‌راهی، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین عامل افزایش ابتلا به عفونت‌های دستگاه تناسلی در خانم‌ها نیست و خود خانم‌ها ناخواسته در طول سفر شرایط ابتلا به این عفونت‌ها را فراهم می‌کنند. از آنجا که در طول سفر، مدت زمان زیادی در اتومبیل می‌نشینیم، امکان عرق کردن و ایجاد رطوبت و گرما در ناحیه تناسلی به وجود می‌‌آید.
جام جم سرا: مصرف غذاهای سالم، پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های ویروسی و باکتریایی و رعایت نکات ایمنی از جمله مواردی است که خاطره سفری خوب و به یادماندنی را برایتان رقم می‌زند.
احتمالا این روزها اصطلاح «بیماری‌های مسافرتی» را زیاد شنیده‌اید که هم تنوع زیادی دارند و هم بسیار شایعند. علت این بیماری‌ها متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است به علت مصرف آب یا غذای آلوده بروز کند، بومی و محلی و خاص یک منطقه باشد یا به دلیل رعایت نکردن بهداشت شخصی ایجاد شود. این در حالی است که مصرف غذاهای سالم در طول سفر، شستن مداوم دست‌ها با آب و صابون و اطمینان از تمیز بودن محل خواب و همراه داشتن روبالشی و ملحفه‌های تمیز به منظور پیشگیری از گزش عنکبوت، ساس، کک و شپش مانع بروز بسیاری از مشکلات در طول سفر می‌شود.
توصیه اول؛ غذای سالم در رستوران سالم
بهترین توصیه برای حفظ سلامت در مسافرت، نرفتن به رستوران‌های بین راهی است. دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: بهترین غذاها آنهایی هستند که خشک باشند؛ مثل انواع کتلت و کوکو و مرغ بخارپز که به صورت جداگانه در ظروف مخصوص دردار قرار داشته باشند و مخلفات آن مانند گوجه‌‌فرنگی، کاهو یا خیارشور هم به طور جداگانه در ظرف دیگری قرار داده شوند. البته توصیه می‌شود این غذاها را درون یخدان قرار دهید تا از فاسد شدنشان جلوگیری شود. در صورتی که اهل رستوران و غذای بیرون هستید باید به بهداشت رستورانی که انتخاب میکنید، توجه کنید و از تمیز بودن آن مطمئن شوید. دسته‌ای از موادغذایی مثلا ساندویچ کالباس و سوسیس و غذاهایی که زیاد سرخ میشوند مضر هستند و در هیچ رستورانی نباید مصرف شوند. همچنین تا حد امکان از خوردن خورش‌ها و کباب کوبیده و همبرگر خودداری کنید. چرا؟ پاسخ ساده است. انواع خورش را می‌توان چند بار گرم کرد و ماندگی و کهنگی آن بسختی قابل تشخیص است و کباب کوبیده و همبرگر بدون این‌که طعم نامطبوعی داشته باشند، می‌توانند از گوشت چند روز مانده و افزودنی‌های نامرغوب مثل چربی گوشت و نان کپک زده باشند که به وسیله ادویه متنوع مزه دار شده‌اند. در این بین بهترین گزینه کباب برگ، شیشلیک و چنجه است که تقلب کمتری در تهیه و طبخ آن صورت می‌گیرد. از طرفی برخلاف تصور عموم همیشه نباید همراه غذا نوشیدنی مصرف کنیم، اما اگر اصرار به این عادت نادرست غذایی دارید آب یا دوغ بهترین نوشیدنی است.
خریدهای فله‌ای ممنوع
بسیاری از خانواده‌ها از مشکلات رستوران‌های بین راهی باخبرند و به همین دلیل خودشان اقدام به خرید مواد اولیه و طبخ غذا می‌کنند، اما موضوعی که گاهی مغفول می‌ماند، اطمینان نداشتن از بهداشتی بودن و سلامت مواد اولیه است، چرا که در بسیاری مواقع این مواد غذایی مدت زمان زیادی خارج از یخچال نگهداری شده‌اند و مصرفشان می‌تواند باعث بروز مسمومیت شدید شود. به گفته دکتر کیمیاگر مواد حاوی پروتئین، فسادپذیری بالایی دارند. بنابراین گوشت، مرغ، ماهی و تخم‌مرغ را باید فقط از فروشگاه‌های مجاز که زیر نظر سازمان دامپزشکی کشور هستند، بخرید. همچنین زمانی که بیرون از منزل کباب می‌‌پزید، از ظروف تمیز برای کباب پخته استفاده کنید و هیچ وقت از ظروفی که در آنها گوشت خام قرار داشته و هنوز شسته نشده، برای قرار دادن کباب‌های پخته استفاده نکنید زیرا میکروب‌های گوشت خام چسبیده به ظرف باعث آلودگی کباب می‌شود.
لطفا جو زده نشوید
خیلی‌ها بر این باورند که چون غذاهای روستایی طبیعی است پس سالم هم هست؛ اما اصلا این‌طور نیست، چرا که این محصولات می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر تب مالت، مشکلات عفونی، مسمومیت و بیماری‌های پوستی آلرژیک قرار دهد. پس هنگام سفر به مناطق محلی و روستاها از خوردن شیر تازه دوشیده شده از دام یا پنیر و کره و خامه و سرشیر و ماست محلی خودداری کنید. همچنین با دیدن چشمه‌های طبیعی و آب زلال جو زده نشوید چون ظاهر تمیز آب به هیچ‌وجه نشان‌دهنده سلامت آن نیست. در مواردی که دسترسی به آب معدنی یا آب سالم و مطمئن ندارید میتوانید به مدت پنج دقیقه آب را بجوشانید تا قابل مصرف شود. بد نیست بدانید استفاده از قرصهای هالوژن (ماده ضد عفونی‌کننده آب که در داروخانه‌ها موجود است) طبق دستورالعمل آن به سالم سازی آب کمک می‌کند. اگر هم دنبال غذاهای محلی هستید برای یافتن رستوران‌های معتبر از افراد بومی راهنمایی بخواهید.
علائم اسهال مسافرتی
به گفته دکتر امیرحسین وکیلی مقدم، متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران چند ساعت یا حتی چند روز بعد از صرف غذا یا آب آلوده علائم اسهال مسافرتی شروع می‌شود که در بچه‌ها با دل‌درد، حالت تهوع و استفراغ و گاهی تب همراه است. مهم‌ترین مشکلی هم که سلامت کودک را تهدید می‌کند، خطر کم‌آبی است. بنابراین در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کنید و در این فاصله به بیمار مایعات بدهید، اما از دادن خودسرانه هر نوع دارویی به بچه‌ها بپرهیزید.
لیموترش آری، گردو نه!
به گفته متخصصان تغذیه مصرف لیموترش و ماست، احتمال مسمومیت و گرما‌زدگی را در طول سفر کاهش می‌دهد، اما در مقابل، خرید و مصرف خوراکی‌های غیر بهداشتی کنار جاده‌ای مثل لواشک، آب زرشک، دل و جگر و گردوی تازه از فروشنده‌های دوره گرد سلامتتان را به خطر می‌اندازد. البته از آنجا که بچه‌ها سیستم گوارشی ضعیف‌تری دارند بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر قرار می‌گیرند. در عین حال فراموش نکنید باکتری‌‌ای که بیماری اسهال مسافران را ایجاد می‌کند، از طریق آب یا غذای آلوده وارد بدن کودکان می‌شود. استفاده از دستشویی‌های بین راه، شستن دست‌ها با آب آلوده یا آشامیدن آب غیربهداشتی و غذا خوردن در رستوران‌های جاده‌ای و غیربهداشتی و آلوده همه از دلایل بروز این بیماری بویژه اسهال هنگام مسافرت هستند. علت این‌که بیماری در مسافرت رخ می‌دهد آن است که متاسفانه خانواده‌ها هنگام سفر کمتر به بهداشت کودکان اهمیت می‌دهند.
جادوی شستن دست‌ها
شستن دست‌ها با آب و صابون بویژه بعد از دستشویی رفتن و قبل از غذا خوردن، می‌تواند تا 90درصد میزان ابتلا به اسهال مسافرتی را کاهش دهد. البته اشتباهی که ممکن است در رابطه با شستن دست‌هایتان انجام دهید زود آب کشیدن آنهاست، در حالی که شستن دست‌ها باید حداقل بیست ثانیه طول بکشد تا همه میکروب‌ها نابود شوند. استفاده از ژل‌های ضدعفونی هم گزینه مناسبی است؛ به شرطی که جایگزین شست‌وشوی دست با آب و صابون نشود و فقط در شرایط ضروری مورد استفاده قرار بگیرد. پس اگر به آب دسترسی ندارید سراغ این ژل‌ها بروید.
خطر دستشویی‌های بین‌راهی
گروهی از افراد معتقدند رفتن به دستشویی‌های بین‌راهی، احتمال ابتلا به عفونت‌های واژن را افزایش می‌دهد و گروه دیگری هم می‌گویند با رفتن به این دستشویی‌ها، دچار مشکلاتی مانند سوزش ادرار یا عفونت‌های قارچی شده‌اند. به همین دلیل یکی از دغدغه‌هایی که برای برخی خانم‌ها در طول سفر ایجاد می‌شود، استفاده از دستشویی‌های عمومی است که اتفاقا بیشترشان بهداشت مناسبی ندارند. به گفته دکتر طاهره افتخار، متخصص زنان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران برخلاف باور بیشتر مردم، استفاده از دستشویی‌های بین‌راهی، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین عامل افزایش ابتلا به عفونت‌های دستگاه تناسلی در خانم‌ها نیست و خود خانم‌ها ناخواسته در طول سفر شرایط ابتلا به این عفونت‌ها را فراهم می‌کنند. از آنجا که در طول سفر، مدت زمان زیادی در اتومبیل می‌نشینیم، امکان عرق کردن و ایجاد رطوبت و گرما در ناحیه تناسلی به وجود می‌‌آید.
پریسا اصولی / جام جم
