زنان به عنوان اساسی ترین عناصر بنیادین جامعه، نقشی بس تعیین کننده در انگیزش ها، خیزشها و شکل گیری شخصیت و رفتار جامعه خود دارند به همین خاطر توجه به سلامت روان زنان بسیار حائز اهمیت است.دغدغه زنان فرزانه امروز، توسعه یافتگی است. اما توسعه یافتگی تنها در قلمرو اجتماعی یا با چشم پوشی از تعالی روانشناختی و تربیت درونی ممکن نیست.
و بدون توجه به این تربیت درونی و تعالی روانشناختی، سلامت روانی زن و نقشهای چندگانه ای که در حیطه های مختلف زندگی خود در جامعه ایفا می کند، توسعه یافتگی محال است.
طبق گفته بسیاری از کارشناسان و روانشناسان حوزه زنان ، مردان برای ارتقا سلامت روان همسرانشان باید به نکاتی توجه کنند از جمله آنکه ؛ زنان را درک کرده و به صحبت های زنان گوش دهند چراکه زنان گفت و گو را دوست دارند، از بیان راه حل های کوتاه و قطع گفتار او خودداری و هرگز او را با دیگران مقایسه نکنند و نکات فراوان دیگری که فرصت پرداختن به آن ها نیست اما در سلامت روان زنان بسیار حائز اهمیت است.
در هر حال زنان نیمی از جمعیت هر جامعه ای را تشکیل می دهند و در عین حال پرورش دهنده همه افراد جامعه نیز هستند. کودکان امروز و سازندگان جامعه فردا در زمینه های تربیتی فراهم آمده توسط زن رشد می کنند، می آموزند و نقشهای اجتماعی و فردی خود را برمی گزینند.
رنگ گرفتن این نقشها بستگی بسیار نزدیکی با نقش مادری، همسری و تربیتی زن دارد. غالب تحقیقات و بررسیهای روانشناختی نیز تأییدکننده این نکته است که سلامت روان کودکان رابطه نزدیکی با سلامت مادران آنها دارد. هر چند این نکته مهم را بایستی مد نظر قرار داد که زن را به عنوان موجودی منفرد نمی توانیم در نظر بگیریم که بدون پیوستگی با محیط پیرامونش بتوان به بهداشت و سلامت او اندیشید، یا برای آن برنامه ریزی نمود. در هر مرحله از زندگی او عناصری که احاطه اش نموده، نقشی مهم و کلیدی در سلامت و تعالی وضعیت روانی او دارد. در واقع ارتباطی متقابل و چند سویه بین عناصر محیطی (خانواده پدری، همسر، فرزندان و جامعه) و زن برقرار است. بنابراین در زمینه بهداشت روانی زن بایستی به چند حیطه عمده زندگی او توجه داشت:
در خانه پدری، دوران دختریش، نزد شوهر، به عنوان همسر، در رابطه با فرزندان، به عنوان یک مادر و در جامعه مدیریت اجتماعی اش، که می تواند در حرکتهای کلی جامعه تأثیر تام و عمیق داشته و حتی نقشی هدایت کننده را ایفا کند.
طبق گفته بسیاری از کارشناسان و روانشناسان حوزه زنان ، مردان برای ارتقا سلامت روان همسرانشان باید به نکاتی توجه کنند از جمله آنکه ؛ زنان را درک کرده و به صحبت های زنان گوش دهند چراکه زنان گفت و گو را دوست دارند، از بیان راه حل های کوتاه و قطع گفتار او خودداری و هرگز او را با دیگران مقایسه نکنند
نقش الگوها در رشد و انسجام شخصیت انسان انکارناپذیر و یکی از ابزار مهم تربیتی او است. انسان الگوطلب است، به دنبال الگوها حرکت می کند، می آموزد، تقلید می کند و به آنها دل می بندد و چگونه بودن خود را رقم می زند. عناصر انسانی پیرامون او مثل والدین، مربیان، شخصیتها (هنری، ورزشی، علمی، فرهنگی، سیاسی و ...) می توانند الگوی فرد در مراحل مختلف زندگی قرار بگیرند. این الگوها نقش تربیتی مهمی دارند. زیرا اگر ضعیف و دروغین بوده، یا دچار انحراف باشند نقش تخریبی غیر قابل جبرانی را در ساختار روانی و شکل گیری شخصیت انسان خواهند داشت.
روان جامعه بشری از نظر روانشناسی اجتماعی نیز چنین حالت الگوخواهی را دارد و در نتیجه هم فرد و هم جامعه در انگیزشها، سوگیریها و رفتارهای فردی و اجتماعی خویش از این الگوها متأثر می شوند. لذا ارایه الگوهای سالم و کامل و پویا از حیث تربیتی و انسانی اهمیتی بسزا در رشد صحیح روانی، رفتاری و شخصیتی انسان دارد. مضمون محوری فرهنگ توسعه ما دیانت و اسلامیت است و هر نظریه ای برای آنکه تحقق عینی بیابد بایستی مبتنی بر تفکر دینی باشد.
برای ترسیم یک بانوی کامل چند بحث محوری مورد نیاز است که آنها را پی می گیریم:
الف) بررسی نیازها و مسایل مبتلا به دختران و زنان: برخی از نیازها و مسایل زنان در برهه های دختری، همسری، مادری و فعالیتهای اجتماعی که در مطالعات روانشناختی و جامعه شناختی به چشم می خورند عبارتند از:
- **نیاز به محبت و نوازش، نیاز به پذیرش، نیاز به امنیت، نیاز به حمایت، نیاز به تقدیر و تحسین، نیاز به احترام
و البته بایستی توجه داشت که اینها نیازهای انسانی هر یک از افراد جامعه می باشد. و البته در هر دو جنس زن و مرد یکسان است ولی شاید تفاوت در انتظار افراد در نوع دریافت و بیان این نیازها باشد.
ب) شناخت الگوهای مطلوب زنانگی و تبیین شاخصه ها و جلوه های رفتاری و تربیتی این الگوها
ج) تدوین اصول کاربردی و شیوه های بهره گیری از این مدلهای رفتاری و شناختی، به منظور همانندسازی بهینه و الگوبرداری موفق
د) استفاده از این همانندسازی و الگوپردازی در جهت افزایش انگیزه ها، اصلاح رفتار، تغییر باورها و خودباوری و تقویت اعتماد به نفس و کفایت نفس نسل جوان و زنان و تقویت مهارتهای بین فردی و مدیریت اجتماعی و پذیرفتن نقشها.
در ادامه توصیه هایی زنانه را مورد اشاره قرار می دهیم که کمک می کند تا زنان هرچه بیشتر فرصت خودشناسی و رشد و پیشرفت را پیدا کنند و زمینه های سلامت روانی و شادابی خود را افزایش دهند.
در صدر وظایف هر خانم، رسیدگی به امور منزل و فراهم سازی شرایط آرامش برای همسر و فرزندان است . لذا رضایتی که هم خودشان از خویش دارند و هم خانواده از آنها دارد می تواند در آرامش و نشاط آنها موثر باشد.
[h=2]1)برای خودتان سرمایه گذاری کنید!
زنان در وقت گذاشتن برای دیگران و تلاش برای برطرف کردن نیاز آنها تلاش بسیاری میکنند، اما صرف وقت یا پول برای خودشان شاید نوعی خوشگذرانی به چشم بیاید. اما سرمایه گذاشتن برای خود احساس سلامتی را در شما افزایش می دهد، ظاهر و درون شما را زیباتر می کند. چرا در کلاسهایی که برای شغل شما مفید است یا به شما در کشف علایقتان کمک میکند ثبت نام نمی کنید؟ این سرمایه گذاری حتی میتواند بسادگی خریدن یک دسته گل در هفته برای خودتان باشد.
[h=2]2) مغز خود را انعطاف پذیر تر کنید
نئوروبیک به تمریناتی گفته می شود که ارتباطات جدیدی را در مغز شما فعال می کند و با تاثیرات روانی افزایش سن مبارزه می کند. نئوروبیک حواس 5 گانه شما را در راه های پیش بینی نشده به کار می گیرد که باعث تقویت اعصاب می شود و کمک میکند تا سلولهای مغز جوان و قوی بمانند. عادت کنید که در تاریکی لباس بپوشید یا حمام کنید. چیزهایی را که در یک سمت عادت به پوشیدنشان داشتید، در سمت دیگر بپوشید. مثلا ساعتتان را در دست دیگر ببندید. هر صبح عطر جدیدی را استشمام کنید یا غذاهایی را که تابحال نچشیده اید بپزید.
[h=2]3) شجاعت ریسک را داشته باشید
ترس اغلب چیزی است که بین ما و شجاعتمان می ایستد. ما می ترسیم که قایق را به حرکت درآوریم. از مواجهه شدن می ترسیم. می ترسیم کسی را ناراحت کنیم یا شغلمان را از دست بدهیم. می ترسیم همسرمان از ما دور شود. می ترسیم کودکانمان دوستمان نداشته باشند. می ترسیم از آنچه که دیگران ممکن است راجع به ما فکر کنند. »
پذیرفتن ریسک های کوچک زندگی مانند نظر دادن در شغل ... میتواند شجاعت شما را زیاد کند. تمرین چنین کارهایی ترس شما را میکاهد و اعتماد به نفس و شادیتان را می افزاید.
[h=2]4) با احساسات منفی خود کنار بیایید!
بسیاری از زنان از اینکه در خانه می مانند و مادری می کنند ناراضی اند. برای "بله" و "نه" های مداومی که باید بگویند احساس گناه می کنند. یک روانشناس می گوید: به احساسات مثبت و منفی خود مجال بروز دهید و سعی کنید آنها را بشناسید. اینکار بهتر از مقابله با آنهاست و به شما کمک میکند تا سریعتر آرام شوید و تمرکز بگیرید.
[h=2]5) تمرینات ورزشی مناسب خود را بیابید
استرس ناشی از تمریناتی که انتخاب شما نبوده است، مهمتر از مزایای آن ورزش است. اگر شما مجبور باشید بدوید، دوچرخه سواری یا شنا کنید، زیرا همسر شما چنین ورزشهایی می کند، ضرر آن برای بدنتان بیشتر از مزیت آن است. تمرینات مورد علاقه خود را پیدا و دنبال کنید و جزو کسانی که در طول شش ماه آغاز ورزش آن را رها می کنند نباشید. تصورات خود را کنار بگذارید و به سراغ تمریناتی که برایتان جذاب تر است بروید.
[h=2]6) بخندید!
تاثیر خنده و ورزش بسیار مانند هم است. در هنگام فعالیتهای عادی خود بخندید. خنده کالری می سوزاند، اندروفین مفید را افزایش میدهد. استرس را کاهش و ایمنی بدن را افزایش میدهد. قهقهه حتی رضایت شغلی شما را زیادتر و اعتماد به نفس را بیشتر می کند و به شما کمک کند از موانع رد شوید. عادت کنید هر دو ساعت یکبار بخندید و سلامت شما را مانند خوردن یک سیب در روز تضمین خواهد کرد.
7) یاد بگیرید که شغل خود را دوست داشته باشید آیا از حقوق خود ناراضی هستید؟ شغلتان با دانشتان بی ربط است؟ از شما قدردانی نمی شود یا کار زیادی از شما خواسته می شود؟ در کنار گشتن به دنبال شغل جدید، یاد بگیرید که "نه" بگویید. مسایل را شخصی نکنید و مهارت های جدیدی کسب کنید. راه حل دیگر اندیشیدن به مزایای شغل و اهداف بلند مدت است.
[h=2]8) در اجتماع حضور داشته باشیدفقط ده دقیقه فعالیت اجتماعی در روز میتواند قابلیت تفکر را به اندازه حل کردن جدول افزایش دهد. ریسک تنهایی مانند سیگار کشنده است. اما فعالیتهای اجتماعی می توانند از تنهایی و انزوا (که از عوامل مهم پیری زودرس، فشار خون و اضطراب هستند) جلوگیری کند.
فرآوری : کهتریبخش خانواده ایرانی