زنان و سردردهاي ميگرني
رضوانه گودرزي-کارشناس مامايي
سردردهاي ميگرني از قديم‌الايام مردم را عذاب داده است و عذاب واژه‌ي درستي است چون ميگرن واقعاً ناتوان کننده است. ميگرن از يک سردرد ملايم بدون ناتواني تا درد زياد و ناتواني کامل تغيير مي‌کند.
ميگرن ساعتها يا روزها طول مي‌کشد و موجب تهوع، فتوفوبي (حساسيت به نور)، فنوفوبي (حساسيت به صدا) مي‌شود و مشکلات جدي دارد و کاهش ميليونها روز کاري در هر سال را به همراه دارد. سردردها يک ناخوشي خفيف نيستند، آنها يکي از هفت علتي هستند که مردم به پزشک مراجعه مي‌کنند. بيش از هيجده ميليون ويزيت سرپايي هر سال ناشي از سردرد است.
از انواع مختلف سردرد، زنان بيشتر به سردردهاي تنشي يا ميگرني دچار مي‌شوند در حالي‌که مردان سردردهاي خوشه‌يي را بيشتر تجربه مي‌کنند. متأسفانه ميگرن شايع است يک نفر از ده نفر بزرگسال اغلب زنان را گرفتار مي‌کند. سردردهاي ميگرني در مردان 6% و در زنان 15 تا 19% است.
اين اعداد در سنين مختلف فرق مي‌کند اما درصدشان از بلوغ تا سن چهل سالگي افزايش مي‌يابد و سپس به خصوص در مردان مسن کاهش پيدا مي‌کند. ماخيلي وقت است که اين عقيده‌ي قديمي را که سردرد به علت تسخيرتوسط شيطان است به کنارگذاشته‌ايم. حالا در مورد فاکتورهاي تسريع کننده و درمان ميگرن بيشتر مي‌دانيم تا دربار‌ه‌ي علل اساسي بيولوژيک آن. در مورد علت و طبيعت سردردهاي ميگرني مناظره‌ي طولاني وجود دارد. اين مناظره روي اين دو موضوع متمرکز شده که منشاي اصلي ميگرن اختلالات عروقي با يک عدم تعادل نوروبيولوژيک متمرکز شده است. ولي ممکن است مکانيسم اساسي پيشرفت ميگرن ترکيبي از دو تئوري فوق باشد. نقشي که سروتونين در مغز بازي مي‌کند ممکن است يک زنجيره‌ي بين سيستم عصبي و عروقي باشد. بنابراين تنظيم رسپتورهاي سروتونين ممکن است در جلوگيري از ميگرن کمک کنند و به سوي نتايج مهم درماني ما را هدايت کنند. تجربه نشان داده غذاهاي خاصي مي‌توانند به عنوان جرقه‌ي‌شروع کننده‌ي حمله ميگرن باشند. مواد غذايي از قبيل شکلات، کافئين، پنير، ماهي،گندم، مغزها (گردو، فندق و...) گوجه فرنگي و الکل بيشترين عوامل شروع کننده‌ي ميگرن هستند. افزودنيهاي خوراکي مانند نيتريت سديم (در گوشتهاي فرآوري شده و سوسيس)، msg (در غذاهاي چيني) و ... ممکن است باعث ميگرن شوند. تيرامين (تخمير کننده) يک ماده‌ي طبيعي که در نان جو و پنير آبي يافت مي‌شود ممکن است شروع کننده باشد. تراز مشخص هورمونهاي زنان شروع کننده يا کمک کننده در شدت سردرد هستند. تمام سردردهايي که در طي سه تا پنج روز قبل از عادت ماهانه ايجاد مي‌شوند به عنوان ميگرن قاعدگي ناميده مي‌شوند. زنان ميگرنهاي حادتر و با دفعات بيشتر را با حاملگي، شيردهي و خصوصاً يائسگي تجربه مي‌کنند. درمان جانشيني استروژن نه تنها ميگرن را تخفيف نمي‌دهد حتي گاهي آن را شديدتر مي‌کند.
استفاده از کامپيوتر هم وقوع سردرد را افزايش مي‌دهد. يک نوع ميگرن با منشاء گردني با کشش عضلات و سفتي نخاع گردني توصيف شده است. خيره شدن به صفحه کامپيوتر سر شما را در يک وضعيت طولاني کشيده قرار داده در واقع سفت شدن گردن و عضلات شانه اعصاب و ذخيره‌ي خون گردن و سر را تحت فشارقرار مي‌دهد.
اين جرقه‌ي شروع ميگرن است. درمانهاي طبيعي براي فرد مستعد ميگرن ممکن است مفيد باشند. درمانهاي غذايي شامل ويتامين d و کلسيم (خصوصاً در سردرد قاعدگي) منيزيم (600 ميليگرم در روز) و مقدار بالاي ريبوفلاوين (400 ميليگرم) و خوردن مايعات کافي هم مهم است. يکي از درمانهاي طبيعي جهت ممانعت از ميگرن پارتنوليد است. (يک ترکيب کشف شده در گياه کاهنده‌ي تب) که به عنوان پيشگيري و کاهنده‌ي شدت ميگرن مصرف مي‌شود.
مقدار مؤثر پارتنوليد 250 ميکروگرم است. درمان ديگر زنجبيل است. اشتها را کم کرده و ميگرن را هم کاهش مي‌دهد. درمان استاندارد طبي ميگرن شامل يک يا بيش از يک دارو است. درمان بر اين اساس است که بخواهيم جلوي حمله‌ي ميگرن را بگيريم يا ناخوشيهاي آن را تخفيف دهيم آسپيرين (دوزکم)، ضد التهابهاي غير استروئيدي (nsaid) بتابلوکرها، بلوک کننده‌هاي کانال کلسيم و حتي اکسيژن پرفشار است.
تا به حال درمان يا پيشگيري ثابت شده و ورزش يا داروي گياهي نتوانستند از حمله‌ي ميگرن جلوگيري کنند. ماساژ و ورزشهاي موضعي در بهبود ميگرن گردني مفيد هستند. طب سوزني و کاهش استرس در بيماران زيادي مفيد بوده‌اند. اگر شما براي کاهش دفعات يا شدت ميگرن ورزش مي‌کنيد در طي حمله بايد استراحت کنيد. براي جلوگيري از ميگرن با کاهش شدت آن يک دارو و يا ترکيبي از چند دارو ممکن است نياز باشد. فهميدن و اجتناب از شروع سردرد خصوصاً با غذاها، با پيشگيري از درد و ناتواني ناشي از ميگرن تحول بزرگي در کيفيت زندگي ايجاد مي‌کند
رضوانه گودرزي-کارشناس مامايي
سردردهاي ميگرني از قديم‌الايام مردم را عذاب داده است و عذاب واژه‌ي درستي است چون ميگرن واقعاً ناتوان کننده است. ميگرن از يک سردرد ملايم بدون ناتواني تا درد زياد و ناتواني کامل تغيير مي‌کند.
ميگرن ساعتها يا روزها طول مي‌کشد و موجب تهوع، فتوفوبي (حساسيت به نور)، فنوفوبي (حساسيت به صدا) مي‌شود و مشکلات جدي دارد و کاهش ميليونها روز کاري در هر سال را به همراه دارد. سردردها يک ناخوشي خفيف نيستند، آنها يکي از هفت علتي هستند که مردم به پزشک مراجعه مي‌کنند. بيش از هيجده ميليون ويزيت سرپايي هر سال ناشي از سردرد است.
از انواع مختلف سردرد، زنان بيشتر به سردردهاي تنشي يا ميگرني دچار مي‌شوند در حالي‌که مردان سردردهاي خوشه‌يي را بيشتر تجربه مي‌کنند. متأسفانه ميگرن شايع است يک نفر از ده نفر بزرگسال اغلب زنان را گرفتار مي‌کند. سردردهاي ميگرني در مردان 6% و در زنان 15 تا 19% است.
اين اعداد در سنين مختلف فرق مي‌کند اما درصدشان از بلوغ تا سن چهل سالگي افزايش مي‌يابد و سپس به خصوص در مردان مسن کاهش پيدا مي‌کند. ماخيلي وقت است که اين عقيده‌ي قديمي را که سردرد به علت تسخيرتوسط شيطان است به کنارگذاشته‌ايم. حالا در مورد فاکتورهاي تسريع کننده و درمان ميگرن بيشتر مي‌دانيم تا دربار‌ه‌ي علل اساسي بيولوژيک آن. در مورد علت و طبيعت سردردهاي ميگرني مناظره‌ي طولاني وجود دارد. اين مناظره روي اين دو موضوع متمرکز شده که منشاي اصلي ميگرن اختلالات عروقي با يک عدم تعادل نوروبيولوژيک متمرکز شده است. ولي ممکن است مکانيسم اساسي پيشرفت ميگرن ترکيبي از دو تئوري فوق باشد. نقشي که سروتونين در مغز بازي مي‌کند ممکن است يک زنجيره‌ي بين سيستم عصبي و عروقي باشد. بنابراين تنظيم رسپتورهاي سروتونين ممکن است در جلوگيري از ميگرن کمک کنند و به سوي نتايج مهم درماني ما را هدايت کنند. تجربه نشان داده غذاهاي خاصي مي‌توانند به عنوان جرقه‌ي‌شروع کننده‌ي حمله ميگرن باشند. مواد غذايي از قبيل شکلات، کافئين، پنير، ماهي،گندم، مغزها (گردو، فندق و...) گوجه فرنگي و الکل بيشترين عوامل شروع کننده‌ي ميگرن هستند. افزودنيهاي خوراکي مانند نيتريت سديم (در گوشتهاي فرآوري شده و سوسيس)، msg (در غذاهاي چيني) و ... ممکن است باعث ميگرن شوند. تيرامين (تخمير کننده) يک ماده‌ي طبيعي که در نان جو و پنير آبي يافت مي‌شود ممکن است شروع کننده باشد. تراز مشخص هورمونهاي زنان شروع کننده يا کمک کننده در شدت سردرد هستند. تمام سردردهايي که در طي سه تا پنج روز قبل از عادت ماهانه ايجاد مي‌شوند به عنوان ميگرن قاعدگي ناميده مي‌شوند. زنان ميگرنهاي حادتر و با دفعات بيشتر را با حاملگي، شيردهي و خصوصاً يائسگي تجربه مي‌کنند. درمان جانشيني استروژن نه تنها ميگرن را تخفيف نمي‌دهد حتي گاهي آن را شديدتر مي‌کند.
استفاده از کامپيوتر هم وقوع سردرد را افزايش مي‌دهد. يک نوع ميگرن با منشاء گردني با کشش عضلات و سفتي نخاع گردني توصيف شده است. خيره شدن به صفحه کامپيوتر سر شما را در يک وضعيت طولاني کشيده قرار داده در واقع سفت شدن گردن و عضلات شانه اعصاب و ذخيره‌ي خون گردن و سر را تحت فشارقرار مي‌دهد.
اين جرقه‌ي شروع ميگرن است. درمانهاي طبيعي براي فرد مستعد ميگرن ممکن است مفيد باشند. درمانهاي غذايي شامل ويتامين d و کلسيم (خصوصاً در سردرد قاعدگي) منيزيم (600 ميليگرم در روز) و مقدار بالاي ريبوفلاوين (400 ميليگرم) و خوردن مايعات کافي هم مهم است. يکي از درمانهاي طبيعي جهت ممانعت از ميگرن پارتنوليد است. (يک ترکيب کشف شده در گياه کاهنده‌ي تب) که به عنوان پيشگيري و کاهنده‌ي شدت ميگرن مصرف مي‌شود.
مقدار مؤثر پارتنوليد 250 ميکروگرم است. درمان ديگر زنجبيل است. اشتها را کم کرده و ميگرن را هم کاهش مي‌دهد. درمان استاندارد طبي ميگرن شامل يک يا بيش از يک دارو است. درمان بر اين اساس است که بخواهيم جلوي حمله‌ي ميگرن را بگيريم يا ناخوشيهاي آن را تخفيف دهيم آسپيرين (دوزکم)، ضد التهابهاي غير استروئيدي (nsaid) بتابلوکرها، بلوک کننده‌هاي کانال کلسيم و حتي اکسيژن پرفشار است.
تا به حال درمان يا پيشگيري ثابت شده و ورزش يا داروي گياهي نتوانستند از حمله‌ي ميگرن جلوگيري کنند. ماساژ و ورزشهاي موضعي در بهبود ميگرن گردني مفيد هستند. طب سوزني و کاهش استرس در بيماران زيادي مفيد بوده‌اند. اگر شما براي کاهش دفعات يا شدت ميگرن ورزش مي‌کنيد در طي حمله بايد استراحت کنيد. براي جلوگيري از ميگرن با کاهش شدت آن يک دارو و يا ترکيبي از چند دارو ممکن است نياز باشد. فهميدن و اجتناب از شروع سردرد خصوصاً با غذاها، با پيشگيري از درد و ناتواني ناشي از ميگرن تحول بزرگي در کيفيت زندگي ايجاد مي‌کند