سلنیوم یك ماده معدنی كمیاب است كه در خاك و غذا یافت میشود. این ماده یك ضد اكسیدان قوی است بنابراین از واكنش های شیمیایی مضر كه در سلولهای بدن اتفاق می افتد، جلوگیری می كند. سلولهای حمایت شده بهتر قادرند در مقابل بیماریهایی نظیر بیماری قلبی، سرطان و اختلالات وابسته به سن از خود مقاومت نشان دهند. بیشتر ما سلنیوم كافی از رژیم غذایی دریافت نمی كنیم. وقتی كه سطح سلنیوم بدن پایین باشد بیشتر در معرض خطر بیماریهای مختلف هستیم زیرا سیستم ایمنی بدن تنبل میشود و مواد سمی در خون ساخته میشود. تحقیقات نشان داده است كه مصرف سلنیوم به همراه ویتامین «ای» سلامت عمومی بدن را تقویت می كند و در درمان یا پیشگیری بسیاری از بیماریها مؤثر است. ● موارد استفاده سلنیوم در درمان بیماری "كشان" (Keshan) مؤثر است. این بیماری یك اختلال قلبی جدی است كه در زنان و بچه های چینی در محل هایی كه زمین های كشاورزی فاقد مواد معدنی است، دیده میشود. علاوه بر این سلنیوم در درمان بیماریهای شایع دیگر مؤثر و مفید است. ▪ این بیماریها شامل موارد زیر است: ۱) سرطان. سلنیوم خطر سرطان پستان، رودهٔ بزرگ، كبد، پوست و ریه را كاهش می دهد. سلنیوم از طریق كمك به ایجاد سلامتی و مبارزه از طریق سلولهای سفید خون، از رشد سلولهای سرطانی جلوگیری می كند. ۲) بیماری قلبی. تحقیقات نشان می دهد كه سلنیوم از طریق كاهش سطح كلسترول بد بدن LDL از سكته قلبی جلوگیری می كند. سلنیوم همچنین شریان ها را از رسوب خطرناك چربی كه مسئله مهمی بعد از یك حملهٔ قلبی است، حفظ می كند. ۳) سیستم ایمنی ضعیف شده. سلنیوم در ساختن سلولهای سفید به بدن كمك می كند و از این طریق سیستم ایمنی را علیه بیماری و عفونت ، فعال و بیدار نگه می دارد. ● سلنیوم در موارد زیر مفید و مؤثر است: ▪ تقویت تولید مثل، از طریق افزایش باروری مرد و همچنین رشد جنین. ▪ به عملكرد طبیعی كبد، تیرویید و پانكراس كمك می كند. ▪ از پیری زودرس، تشكیل آب مروارید و در حد امكان از سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار جلوگیری می كند. ▪ لوپوس، روماتیسم مفصلی و سیروز الكلی كبد را درمان می كند. ▪ درمان بیشتر اختلالات پوستی نظیر: فقدان خاصیت ارتجاعی پوست، آكنه، اگزما و پسوریازیس. ● منابع غذایی بیشتر سلنیوم مورد نیاز شما از رژیم غذایی تأمین میشود. مخمر آبجو و سبوس گندم. كبد، كره، ماهی و ماهی صدف، سیر، غلات، تخم آفتابگردان و آجیل منابع خوبی از سلنیوم هستند. همچنین سلنیوم در یونجه، ریشهٔ باباآدم، دانه رازیانه، جینسنگ، برگ تمشك و بومادران یافت میشود. وقتی غذاها به صورت فرآورده غذایی درآیند سلنیوم آنها از بین می رود. شما باید سعی كنید انواع مختلفی از غذاها را به صورت اولیه طبیعی و نه فرآورده ای بخورید. این بدان معنی است كه از غذاهای كنسرو شده، فریز شده و آماده پرهیز كنید. ● اشكال دیگر پزشك به شما توصیه می كند كه آیا نیاز به اضافه كردن سلنیوم به رژیم غذایی دارید یا خیر. شما می توانید سلنیوم را به صورت مكمل های مواد معدنی- ویتامین ها استفاده كنید كه یك فرمول مغذی ضد اكسیدان است و یا اینكه مكمل ها را به طور جداگانه مصرف كنید. سلنیوم همچنین در مخمرهای غذایی نیز در دسترس است ● نحوه مصرف برای تأثیر مفید و واقعی، بهتر است روزانه ۵۰ تا ۲۰۰ میكروگرم سلنیوم مصرف كنید. مردان روزانه به حداقل ۷۰ میكروگرم سلنیوم و زنان ۵۵ میكروگرم سلنیوم نیاز دارند. خانم های حامله و مادران شیرده ۶۵ تا ۷۵ میكروگرم روزانه سلنیوم نیاز دارند. تحقیقات نشان می دهد كه بییشتر برای مقابله با بیماریها و افزایش سلامتی به بیش از ۱۰۰ میكروگرم مكمل سلنیوم در روز نیاز داریم ، مانند مصرف هر دارو یا مكملی قبل از مصرف مكمل های سلنیوم در بچه ها با پزشك مشورت كنید. برای اثر بهتر،سلنیوم را با ویتامین «ای» مصرف كنید. از پزشك بخواهید كه مقدار مناسب را برای شما تجویز كند ۱ میلی گرم سلنیوم روزانه همراه با ۲۰۰ واحد از ویتامین «ای» مصرف شود. به همراه سلنیوم، از ویتامین «سی» استفاده نكنید زیرا باعث كاهش اثر سلنیوم و سمیت بیشتر میشود. ● موارد احتیاط سلنیوم معمولاً باعث مسمومیت نمی شود. با اینحال مصرف مقدار زیاد آن (بیش از ۱۰۰۰ میكروگرم از آن در یك روز) به مدت زیاد باعث خستگی، ورم مفاصل، ریزش مو، افتادن ناخن، تنفس مشكل، بوی بدن، اختلالات گوارشی یا تحریك پذیری می شود. تحقیقات همچنین نشان می دهد كه مصرف زیاد سلنیوم در بچه ها با اختلالات رفتاری همراه است. ● تداخل های احتمالی ویتامین «ای» به عنوان یك ضد اكسیدان اثر سلنیوم را افزایش می دهد. وقتی این دو ماده با هم مصرف می شوند سلولها به بهترین وجه پشتیبانی می شوند وقتی ویتامین «سی» به همراه سلنیوم مصرف می شود بدن زمان بیشتری برای جذب و استفاده از سلنیوم نیاز دارد. برای جلوگیری از این پیشامد، ویتامین ها و مكمل های معدنی را در ۲ زمان متفاوت از روز مصرف كنید. به خاطر داشته باشید كه مكمل ها زمانی كه همرا با غذا مصرف شوند بهترین جذب را دارند. در صورتی كه شیمی درمانی میشوید به مقدار بیشتری سلنیوم نیاز دارید. ایران مانیا مقاله انگلیسی برای علاقه مندانhttp://www.mayoclinic.com/health/dru...ation/DR600611http://www.umm.edu/altmed/articles/selenium-000325.htm
-
توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an alternative browser.
You should upgrade or use an alternative browser.
سلنیوم (گزارشات و مقالات)
- شروع کننده موضوع Last Star
- تاریخ شروع
تاثير عنصر حياتي سلنيوم بر سلامتي بدن
از حدود پنجاه سال پيش دانشمندان پى بردند سلنيوم از عناصري است كه در تركيب حياتي موجودات زنده شركت مى‌كند. از آن زمان تا كنون تحقيقات بسياري روي اين عنصر و نحوه عمل آن صورت گرفته است. اين تحقيقات نشان مى‌دهد سلنيوم تأثير به سزايي در فعاليتهاى فيزيولوژيكى بدن موجودات زنده از جمله انسان بر عهده دارد.
به گزارش ايسنا، سلنيوم يك ماده ريز مغذي است، آنچه كه بنام تريس المنت يا آنچه كه در آلمان بنام Spuren Element مى‌شناسند. اين ماده به مقدار بسيار كم در طبيعت وجود دارد و همچنين در موجودات زنده باز هم به مقدار كم يافت مي‌شود. اما همين مقدار كم نقش فوق العاده كليدي را در سلامتي موجودات زنده از جمله انسان بازي مى‌كند. سلنيوم در بسياري از روندهاي فيزيولوژيك و طبيعي بدن از جمله بر روي هورمون رشد موثر است، بر روي تيروييد موثر است، روي سيستم ايمني تاثير بسيار مثبتي دارد، در زمينه‌هاي آلرژيك ارتباطاتي مشاهده شده است. همچنين در سنين بالاتر حتي ديده شده كه سلنيوم مي‌تواند در ميزان باروري و اسپرم هم نقش مهمي را داشته باشد. در بيماريهاي بزرگسال از كارهاي كه در حال حاضر انجام مى‌شود و نقش موثرش را ديدند، در پيشگيري از بيماريهاي سرطان بخصوص در مردان در پيشگيري از پروستات است.
سلنيوم از ريز مغذيهاي است كه به آنتي اكسيدان معروف هستند. آنتي اكسيدانها مواد سمي حاصل از متابوليسم سلولي در بدن را جذب و خنثي مى‌كنند. اين مواد سمي درون سلولي كه با توجه به فرمول شيميايي خاصشان راديكالهاي آزاد ناميده مى‌شوند به عوامل بيماريزاي شماره يك معروفند، بخصوص در مورد بيماريهاي مانند سرطان. ويتامين آ، سي، اي و كاروتن موجود در هويج و گوجه فرنگي نيز از آنتي اكسيدانها هستند. سلنيوم همچنين در تركيب ساختماني آنزيم گلوتاتيون پراكسيداز شركت مى‌كند. وظيفه اين آنزيم سم‌زدايي از بدن و بالا بردن مقاومت سيستم ايمني است.
به گزارش ايسنا، تحقيقات نشان داده است: در كودكان نقش مهمي كه سلنيوم دارد چون مى‌تواند هورمون رشد را به سرعت تحت تاثير مثبت قرار بدهد در نتيجه كمبود آن هم مى‌تواند هم روي هورمون رشد و هم تيروييد تاثير منفي داشته باشد. كاهش اين ماده در كل باعث اختلال رشد كودكان مى‌شود، در كنار اينكه در بيماري آلرژيك كه يك بيماري در حال رشد هست در بسياري از كشورهاي جهان و در حال حاضر به صورت يك بيماري توده‌اي محسوب مى‌شود، كاهش سلنيوم باعث مى‌شود كه سيستم ايمني نتواند آن تعادل و بالانس خود را داشته باشد و در نتيجه بيماري آلرژيك را دامن مى‌زند.
با آنكه نياز روزانه بدن به سلنيوم تنها چند ميليونيوم گرم يا ميكرو گرم است اما تامين همين مقدار كم به سادگي نيز مقدور نيست.
سلنيوم كلا در غلات وجود دارد و يكي از بهترين منشأهاي آن در جگر گوسفند و همچنين در ماهي است. اما مشكلي كه وجود دارد اين هست كه متاسفانه آلودگيهاي محيط زيست سبب شده كه هم خاك ما يك خاك طبيعي نباشد و ميزان سلنيوم در آن كاهش دارد.
از حدود پنجاه سال پيش دانشمندان پى بردند سلنيوم از عناصري است كه در تركيب حياتي موجودات زنده شركت مى‌كند. از آن زمان تا كنون تحقيقات بسياري روي اين عنصر و نحوه عمل آن صورت گرفته است. اين تحقيقات نشان مى‌دهد سلنيوم تأثير به سزايي در فعاليتهاى فيزيولوژيكى بدن موجودات زنده از جمله انسان بر عهده دارد.
به گزارش ايسنا، سلنيوم يك ماده ريز مغذي است، آنچه كه بنام تريس المنت يا آنچه كه در آلمان بنام Spuren Element مى‌شناسند. اين ماده به مقدار بسيار كم در طبيعت وجود دارد و همچنين در موجودات زنده باز هم به مقدار كم يافت مي‌شود. اما همين مقدار كم نقش فوق العاده كليدي را در سلامتي موجودات زنده از جمله انسان بازي مى‌كند. سلنيوم در بسياري از روندهاي فيزيولوژيك و طبيعي بدن از جمله بر روي هورمون رشد موثر است، بر روي تيروييد موثر است، روي سيستم ايمني تاثير بسيار مثبتي دارد، در زمينه‌هاي آلرژيك ارتباطاتي مشاهده شده است. همچنين در سنين بالاتر حتي ديده شده كه سلنيوم مي‌تواند در ميزان باروري و اسپرم هم نقش مهمي را داشته باشد. در بيماريهاي بزرگسال از كارهاي كه در حال حاضر انجام مى‌شود و نقش موثرش را ديدند، در پيشگيري از بيماريهاي سرطان بخصوص در مردان در پيشگيري از پروستات است.
سلنيوم از ريز مغذيهاي است كه به آنتي اكسيدان معروف هستند. آنتي اكسيدانها مواد سمي حاصل از متابوليسم سلولي در بدن را جذب و خنثي مى‌كنند. اين مواد سمي درون سلولي كه با توجه به فرمول شيميايي خاصشان راديكالهاي آزاد ناميده مى‌شوند به عوامل بيماريزاي شماره يك معروفند، بخصوص در مورد بيماريهاي مانند سرطان. ويتامين آ، سي، اي و كاروتن موجود در هويج و گوجه فرنگي نيز از آنتي اكسيدانها هستند. سلنيوم همچنين در تركيب ساختماني آنزيم گلوتاتيون پراكسيداز شركت مى‌كند. وظيفه اين آنزيم سم‌زدايي از بدن و بالا بردن مقاومت سيستم ايمني است.
به گزارش ايسنا، تحقيقات نشان داده است: در كودكان نقش مهمي كه سلنيوم دارد چون مى‌تواند هورمون رشد را به سرعت تحت تاثير مثبت قرار بدهد در نتيجه كمبود آن هم مى‌تواند هم روي هورمون رشد و هم تيروييد تاثير منفي داشته باشد. كاهش اين ماده در كل باعث اختلال رشد كودكان مى‌شود، در كنار اينكه در بيماري آلرژيك كه يك بيماري در حال رشد هست در بسياري از كشورهاي جهان و در حال حاضر به صورت يك بيماري توده‌اي محسوب مى‌شود، كاهش سلنيوم باعث مى‌شود كه سيستم ايمني نتواند آن تعادل و بالانس خود را داشته باشد و در نتيجه بيماري آلرژيك را دامن مى‌زند.
با آنكه نياز روزانه بدن به سلنيوم تنها چند ميليونيوم گرم يا ميكرو گرم است اما تامين همين مقدار كم به سادگي نيز مقدور نيست.
سلنيوم كلا در غلات وجود دارد و يكي از بهترين منشأهاي آن در جگر گوسفند و همچنين در ماهي است. اما مشكلي كه وجود دارد اين هست كه متاسفانه آلودگيهاي محيط زيست سبب شده كه هم خاك ما يك خاك طبيعي نباشد و ميزان سلنيوم در آن كاهش دارد.
يک متخصص تغذيه:
خستگي و حالت تهوع از علايم کمبود عنصر سلنيوم در بدن است
يک متخصص تغذيه گفت: آسيب به کبد، ريزش مو، خستگي و حالت تهوع در بدن، همگي علايم کمبود عنصر حياتي سلنيوم در بدن است.
به گزارش سرويس «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران واحد علوم پزشكي ايران، دکتر جعفر بهزاد محقق و متخصص تغذيه با بيان اين مطلب درخصوص وظايف عنصر سلنيوم در بدن گفت: اين عنصر علاوه بر اين که يکي از آنتي اکسيدانهاي ضروري بدن است، در کاهش عوارض سوء نور خورشيد و ترميم سوختگي نيز دخالت دارد.
وي همچنين خاطرنشان کرد: در صورت کمبود اين عنصر، سيستم ايمني بدن به شدت ضعيف مي‌شود و خطر ابتلا به سرطان و اختلالات کبدي نيز پيش مي‌آيد ضمن اين که اگر کمبود سلنيوم در حين بارداري رخ دهد، ممکن است جنين دچار نواقص شديد مادرزادي شود.
گفتني است: ميزان مصرف روزانه عنصر سلنيوم 70 ميکروگرم است و منابع غني از اين عنصر شامل غلات، گندم، برنج، گوشت قرمز و ماهي است.
خستگي و حالت تهوع از علايم کمبود عنصر سلنيوم در بدن است
يک متخصص تغذيه گفت: آسيب به کبد، ريزش مو، خستگي و حالت تهوع در بدن، همگي علايم کمبود عنصر حياتي سلنيوم در بدن است.
به گزارش سرويس «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران واحد علوم پزشكي ايران، دکتر جعفر بهزاد محقق و متخصص تغذيه با بيان اين مطلب درخصوص وظايف عنصر سلنيوم در بدن گفت: اين عنصر علاوه بر اين که يکي از آنتي اکسيدانهاي ضروري بدن است، در کاهش عوارض سوء نور خورشيد و ترميم سوختگي نيز دخالت دارد.
وي همچنين خاطرنشان کرد: در صورت کمبود اين عنصر، سيستم ايمني بدن به شدت ضعيف مي‌شود و خطر ابتلا به سرطان و اختلالات کبدي نيز پيش مي‌آيد ضمن اين که اگر کمبود سلنيوم در حين بارداري رخ دهد، ممکن است جنين دچار نواقص شديد مادرزادي شود.
گفتني است: ميزان مصرف روزانه عنصر سلنيوم 70 ميکروگرم است و منابع غني از اين عنصر شامل غلات، گندم، برنج، گوشت قرمز و ماهي است.
كمبود سلنيوم را جدي بگيريم!
ضعف سيستم ايمني، دردهاي عضلاني و كم كاري تيروئيد از عوارض كمبود سلنيوم است
در صورتي كه دريافت روزانه سلنيوم از ميزان نياز بدن كمتر باشد، سيستم ايمني ضعيف مي‌شود.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا، بنا براعلام مركز اطلاعات دارويي ايران، مصرف آنتي اكسيدان‌هايي مثل سلنيوم از پوست ما در برابر اثرات نامطلوب عوامل خارجي حفاظت مي‌كند.
پوست بدن اولين سد دفاعي بدن در برابر عوامل بيماري زا و آسيب رسان به شمار مي‌رود. به همين دليل بيش از هر بخش ديگر بدن در معرض صدمات محيطي قرار دارد.
نور خورشيد، آلودگي هوا و مواد سمي مختلف بر پوست اثر مي‌گذارند و باعث توليد اكسيدانها در آن مي‌شوند. اكسيدانها نيز از دلايل مهم پيري، چين و چروك و لكه‌هاي پوستي هستند.
اگر دريافت روزانه سلنيوم از ميزان نياز بدن كمتر باشد بدن دچار كمبود سلنيوم مي‌شود و اين كمبود در درجه اول باعث ضعف سيستم ايمني بدن مي‌شود. در نتيجه فرد در برابر بيماريهاي گوناگون آسيب پذير خواهد بود.
دريافت ناكافي سلنيوم همچنين منجر به پيشرفت كم كاري تيروئيد مي‌شود. در واقع كمبود سلنيوم مشكلي است كه در اختلالات تيروئيدي اغلب ناديده گرفته مي‌شود. در حالي كه نقش اين عنصر در كنترل فعاليت‌هاي تيروئيد به اندازه عنصر يد مهم است.
از ديگر علائم كمبود سلنيوم مي‌توان به دردهاي عضلاني، ضعف و از دست دادن رنگدانه‌هاي پوست و مو و سفيد شدن بستر ناخن اشاره كرد. اگر كمبود به مدت طولاني ادامه پيدا كند باعث بروز علائم شديد در قلب و مفاصل مي‌شود.
مطالعات نشان داده‌اند كه سلنيوم ممكن است در بهبود بيماريهاي تنفسي (مثل آسم و برونشيت)، بيماريهاي قلبي، بيماريهاي پوستي (مثل پسوريازيس) و آرتروز نيز موثر باشد ولي براي قطعي شدن اين اثرات، بررسي‌هاي بيشتري لازم است.
ضعف سيستم ايمني، دردهاي عضلاني و كم كاري تيروئيد از عوارض كمبود سلنيوم است
در صورتي كه دريافت روزانه سلنيوم از ميزان نياز بدن كمتر باشد، سيستم ايمني ضعيف مي‌شود.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا، بنا براعلام مركز اطلاعات دارويي ايران، مصرف آنتي اكسيدان‌هايي مثل سلنيوم از پوست ما در برابر اثرات نامطلوب عوامل خارجي حفاظت مي‌كند.
پوست بدن اولين سد دفاعي بدن در برابر عوامل بيماري زا و آسيب رسان به شمار مي‌رود. به همين دليل بيش از هر بخش ديگر بدن در معرض صدمات محيطي قرار دارد.
نور خورشيد، آلودگي هوا و مواد سمي مختلف بر پوست اثر مي‌گذارند و باعث توليد اكسيدانها در آن مي‌شوند. اكسيدانها نيز از دلايل مهم پيري، چين و چروك و لكه‌هاي پوستي هستند.
اگر دريافت روزانه سلنيوم از ميزان نياز بدن كمتر باشد بدن دچار كمبود سلنيوم مي‌شود و اين كمبود در درجه اول باعث ضعف سيستم ايمني بدن مي‌شود. در نتيجه فرد در برابر بيماريهاي گوناگون آسيب پذير خواهد بود.
دريافت ناكافي سلنيوم همچنين منجر به پيشرفت كم كاري تيروئيد مي‌شود. در واقع كمبود سلنيوم مشكلي است كه در اختلالات تيروئيدي اغلب ناديده گرفته مي‌شود. در حالي كه نقش اين عنصر در كنترل فعاليت‌هاي تيروئيد به اندازه عنصر يد مهم است.
از ديگر علائم كمبود سلنيوم مي‌توان به دردهاي عضلاني، ضعف و از دست دادن رنگدانه‌هاي پوست و مو و سفيد شدن بستر ناخن اشاره كرد. اگر كمبود به مدت طولاني ادامه پيدا كند باعث بروز علائم شديد در قلب و مفاصل مي‌شود.
مطالعات نشان داده‌اند كه سلنيوم ممكن است در بهبود بيماريهاي تنفسي (مثل آسم و برونشيت)، بيماريهاي قلبي، بيماريهاي پوستي (مثل پسوريازيس) و آرتروز نيز موثر باشد ولي براي قطعي شدن اين اثرات، بررسي‌هاي بيشتري لازم است.
سلنیوم، عنصری ضد سرطان
به‌طور کلی تمام عناصر، مانند بقیه مواد مغذی، در ارتباط با یکدیگر یا با سایر مواد مغذی فعالیت می‌کنند.
در این بین، سلنیوم مانند ید یک عنصر غیرفلزی است و در تمام سلولهای بدن به ویژه در کلیه، کبد و پانکراس موجود است. مقدار سلنیوم خاک در نقاط مختلف دنیا متفاوت است. مثلا در چین به دلیل محتوای بالای سلنیوم خاک، مقادیر اضافی سلنیوم دریافت میشود.
از طرفی در کیشان چین، کمترین محتوای سلنیوم خاک وجود دارد و برای اولین بار کمبود شدید سلنیوم در انسان در سال ۱۹۷۹ در این منطقه گزارش شد. همچنین در منطقه آمریکای شمالی، شرق کانادا و نیز بخش‌هایی از فنلاند و نیوزیلند، سلنیوم کم است.
● اعمال سلنیوم
عمل اصلی سلنیوم شرکت در آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز است. در اوایل دهه ۱۹۷۰ کشف شد که گلوتایتون پراکسیداز یک سلنو آنزیم است، این آنزیم فعال‌ترین شکل سلنیوم در بافت‌ها است. اگرچه پروتئین‌های دیگری که حاوی سلنیوم هستند نیز کشف شده‌اند.
این آنزیم در سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی بدن دخالت دارد، بنابراین سلنیوم در طبقه آنتی‌اکسیدان‌ها قرار می‌گیرد. سلنیوم بخشی از آنزیم‌های دیگر را نیز تشکیل می‌دهد و برای فعالیت درست پانکراس و سیستم ایمنی لازم است.
حامل برخی فرایندهای متابولیسمی، پراکسیدهای سلولی و رادیکال‌های آزاد است که می‌توانند برای بدن بس خطرناک و حتی سرطان‌زا باشند. سلنیوم همراه با سایر آنتی‌اکسیدان‌ها مثل ویتامین c یا e ، پراکسیدهای سلولی و رادیکال‌های آزاد را به‌طور کلی به آب و مولکول‌های بی‌خطر دیگر احیا می‌کنند.
آنزیمی که قادر به تبدیل هورمون تیروئیدی تیروکسی (t۴) به هورمون دیگر تیروئیدی یعنی‌تری یدو تیرونین (t۳) است، یک سلنوپروتئین است که به نظر می‌رسد برای حفظ فعالیت این آنزیم، دریافت متوسط سلنیوم (۴۰ میکروگرم در روز) کافی باشد.
هر چند دریافت مقادیر زیاد با کاهش سطوح t۳ همراه است که نشان‌دهنده فعالیت کمتر این آنزیم است.
آثار آنتی‌اکسیدانی سلنیوم و ویتامین e از طریق همپوشانی اعمال حفاظتی‌شان در مقابل تخریب اکسیداتیو، یکدیگر را تقویت می‌کنند.
این دو ماده مغذی آنتی‌اکسیدان ممکن است در فعالیت‌های مشترک دیگر که به حفظ سلولهای سالم کمک می‌کند، با هم عمل نمایند.
در یک مطالعه، مقادیر کمی مکمل سلنیوم به افراد داده شد و پس از چند سال منجر به کاهش زیادی در سرطان پروستات و کاهش کمتری در بروز چندین سرطان شد.
● فرآیندهای متابولیکی سلنیوم
جذب سلنیوم در بخش‌های بالایی روده باریک انجام میشود و در حالات کمبود با کفایت بیشتری انجام میشود.
سلنیوم هیچ محل خاصی برای ذخیره ندارد. کلیه‌ها می‌توانند مقادیر مختلف آن را دفع کنند.
حدود دو سوم سلنیوم با ادرار و بقیه با مدفوع دفع میشود. در صورتی که بیش از نیاز دریافت شود، از طریق عرق و ریه‌ها نیز دفع میشود به‌طور کلی افزایش دریافت سلنیوم، غالبا با افزایش دفع آن در ادرار همراه است.
● منابع سلنیوم
غلظت سلنیوم در مواد غذایی بستگی به مقدار سلنیوم خاک و آبی دارد که ماده غذایی در آن رشد کرده است.
غذاهای دریایی، قلوه، جگر، گوشت و ماکیان منابع غذایی عمده سلنیوم هستند. میوه‌ها و سبزی‌ها محتوای سلنیوم پایینی دارند و در میان مواد گیاهی دانه‌ها، بیشتر حاوی سلنیوم هستند.
سلنیوم در مواد غذایی به اسیدهای آمینه حاوی گوگرد (متیونین و سیستئین) متصل است. بنابراین منابع پروتئینی حیوان، حاوی سلنیوم هستند.
● کمبود سلنیوم
وقتی دریافت غذا کافی باشد، سال‌ها طول می‌کشد تا کمبود سلنیوم به وجود آید و به‌طور کلی با وجود دامنه وسیع دریافت سلنیوم از مواد غذایی، کمبود آن در سراسر دنیا نادر است.
اما این کمبود در بیماری کیشان دیده میشود. بیماری کیشان نوعی مشکل از بیماری قلبی است که به‌طور عمده در کودکان و زنان دیده میشود و اولین بار در استان کیشان کشور چین دیده شد. از زمان کشف این بیماری، برنامه‌های مکمل یاری در کیشان، بیماری کیشان را ریشه‌کن کرده است.
دومین بیماری کمبود سلنیوم در مغولستان کشف شد و به نام بیماری کشین – بک شناخته میشود که در سنینی قبل از بلوغ و بلوغ شایع است.
● بیماری کشین ـ بک دارای یک جزو ویروسی همراه با کمبود غذایی سلنیوم است. بیماری ابتدا با سفتی قرینه، تورم و اغلب درد در مفاصل انگشت‌ها مشخص میشود و سپس استئوآرتریت عمومی آرنج‌ها، زانوها و قوزک پا را درگیر می‌کند. در بیماری کشین بک ممکن است کمبود ید نیز یک عامل خطر باشد.
به افرادی که برای مدت طولانی تغذیه کامل وریدی شده و یا با لوله تغذیه می‌شوند، مکمل عناصر جزئی می‌دهند تا کمبود سلنیوم رخ ندهد.دریافت ناکافی سلنیوم ممکن است در سرطان‌زایی نیز نقش داشته باشد. سطح سلنیوم در سرم بیمارانی که مبتلا به برخی سرطان‌ها بوده‌اند، پایین است.
علاوه بر این بیماران مبتلا به سیروز غلظت پلاسمایی سلنیوم کمی دارند که ممکن است آنها را مستعد سرطان کند.
به‌طور کل نشانه‌های کمبود سلنیوم با بیماریهای کمبود مواد مغذی دیگر همپوشانی دارد. ضعف عضلانی، ناراحتی مفاصل و اختلالات عضله قلب یا پانکراس از آن جمله هستند.
● مسمومیت سلنیوم
مسمومیت با سلنیوم قبل از انسان در حیوانات شناخته شد. خشک و سخت شدن بدن، کوری،تغییر شکل سم، از دست دادن مو و گاهی مرگ در دام‌هایی که در منطقه دارای سلنیوم زیاد چرا کرده‌اند، مشاهده شد.
نشانه‌های مسمومیت به نام سلنوزیز شناخته میشود. افرادی که با مقادیر نسبتا بالای سلنیوم تماس مداوم داشته‌اند، با از دست دادن مو، تغییر رنگ و شکنندگی و افتادن ناخن‌ها و بوی «سیر» در تنفس درگیر بوده‌اند.
مصرف کوتاه مدت مقادیر بسیار زیاد سلنیوم، مثلا استفاده از مکمل، سبب استفراغ، از دست دادن مو، خستگی و بوی «شیر ترشیده» در تنفس میشود. به‌طور کلی در سلنوزیز تغییرات پوستی و ناخن، پوسیدگی دندان و اختلالات غیر ویژه گوارشی و عصب شناختی دیده میشود.
محمد علی پازوکی مهر
کارشناس تغذیه
به‌طور کلی تمام عناصر، مانند بقیه مواد مغذی، در ارتباط با یکدیگر یا با سایر مواد مغذی فعالیت می‌کنند.
در این بین، سلنیوم مانند ید یک عنصر غیرفلزی است و در تمام سلولهای بدن به ویژه در کلیه، کبد و پانکراس موجود است. مقدار سلنیوم خاک در نقاط مختلف دنیا متفاوت است. مثلا در چین به دلیل محتوای بالای سلنیوم خاک، مقادیر اضافی سلنیوم دریافت میشود.
از طرفی در کیشان چین، کمترین محتوای سلنیوم خاک وجود دارد و برای اولین بار کمبود شدید سلنیوم در انسان در سال ۱۹۷۹ در این منطقه گزارش شد. همچنین در منطقه آمریکای شمالی، شرق کانادا و نیز بخش‌هایی از فنلاند و نیوزیلند، سلنیوم کم است.
● اعمال سلنیوم
عمل اصلی سلنیوم شرکت در آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز است. در اوایل دهه ۱۹۷۰ کشف شد که گلوتایتون پراکسیداز یک سلنو آنزیم است، این آنزیم فعال‌ترین شکل سلنیوم در بافت‌ها است. اگرچه پروتئین‌های دیگری که حاوی سلنیوم هستند نیز کشف شده‌اند.
این آنزیم در سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی بدن دخالت دارد، بنابراین سلنیوم در طبقه آنتی‌اکسیدان‌ها قرار می‌گیرد. سلنیوم بخشی از آنزیم‌های دیگر را نیز تشکیل می‌دهد و برای فعالیت درست پانکراس و سیستم ایمنی لازم است.
حامل برخی فرایندهای متابولیسمی، پراکسیدهای سلولی و رادیکال‌های آزاد است که می‌توانند برای بدن بس خطرناک و حتی سرطان‌زا باشند. سلنیوم همراه با سایر آنتی‌اکسیدان‌ها مثل ویتامین c یا e ، پراکسیدهای سلولی و رادیکال‌های آزاد را به‌طور کلی به آب و مولکول‌های بی‌خطر دیگر احیا می‌کنند.
آنزیمی که قادر به تبدیل هورمون تیروئیدی تیروکسی (t۴) به هورمون دیگر تیروئیدی یعنی‌تری یدو تیرونین (t۳) است، یک سلنوپروتئین است که به نظر می‌رسد برای حفظ فعالیت این آنزیم، دریافت متوسط سلنیوم (۴۰ میکروگرم در روز) کافی باشد.
هر چند دریافت مقادیر زیاد با کاهش سطوح t۳ همراه است که نشان‌دهنده فعالیت کمتر این آنزیم است.
آثار آنتی‌اکسیدانی سلنیوم و ویتامین e از طریق همپوشانی اعمال حفاظتی‌شان در مقابل تخریب اکسیداتیو، یکدیگر را تقویت می‌کنند.
این دو ماده مغذی آنتی‌اکسیدان ممکن است در فعالیت‌های مشترک دیگر که به حفظ سلولهای سالم کمک می‌کند، با هم عمل نمایند.
در یک مطالعه، مقادیر کمی مکمل سلنیوم به افراد داده شد و پس از چند سال منجر به کاهش زیادی در سرطان پروستات و کاهش کمتری در بروز چندین سرطان شد.
● فرآیندهای متابولیکی سلنیوم
جذب سلنیوم در بخش‌های بالایی روده باریک انجام میشود و در حالات کمبود با کفایت بیشتری انجام میشود.
سلنیوم هیچ محل خاصی برای ذخیره ندارد. کلیه‌ها می‌توانند مقادیر مختلف آن را دفع کنند.
حدود دو سوم سلنیوم با ادرار و بقیه با مدفوع دفع میشود. در صورتی که بیش از نیاز دریافت شود، از طریق عرق و ریه‌ها نیز دفع میشود به‌طور کلی افزایش دریافت سلنیوم، غالبا با افزایش دفع آن در ادرار همراه است.
● منابع سلنیوم
غلظت سلنیوم در مواد غذایی بستگی به مقدار سلنیوم خاک و آبی دارد که ماده غذایی در آن رشد کرده است.
غذاهای دریایی، قلوه، جگر، گوشت و ماکیان منابع غذایی عمده سلنیوم هستند. میوه‌ها و سبزی‌ها محتوای سلنیوم پایینی دارند و در میان مواد گیاهی دانه‌ها، بیشتر حاوی سلنیوم هستند.
سلنیوم در مواد غذایی به اسیدهای آمینه حاوی گوگرد (متیونین و سیستئین) متصل است. بنابراین منابع پروتئینی حیوان، حاوی سلنیوم هستند.
● کمبود سلنیوم
وقتی دریافت غذا کافی باشد، سال‌ها طول می‌کشد تا کمبود سلنیوم به وجود آید و به‌طور کلی با وجود دامنه وسیع دریافت سلنیوم از مواد غذایی، کمبود آن در سراسر دنیا نادر است.
اما این کمبود در بیماری کیشان دیده میشود. بیماری کیشان نوعی مشکل از بیماری قلبی است که به‌طور عمده در کودکان و زنان دیده میشود و اولین بار در استان کیشان کشور چین دیده شد. از زمان کشف این بیماری، برنامه‌های مکمل یاری در کیشان، بیماری کیشان را ریشه‌کن کرده است.
دومین بیماری کمبود سلنیوم در مغولستان کشف شد و به نام بیماری کشین – بک شناخته میشود که در سنینی قبل از بلوغ و بلوغ شایع است.
● بیماری کشین ـ بک دارای یک جزو ویروسی همراه با کمبود غذایی سلنیوم است. بیماری ابتدا با سفتی قرینه، تورم و اغلب درد در مفاصل انگشت‌ها مشخص میشود و سپس استئوآرتریت عمومی آرنج‌ها، زانوها و قوزک پا را درگیر می‌کند. در بیماری کشین بک ممکن است کمبود ید نیز یک عامل خطر باشد.
به افرادی که برای مدت طولانی تغذیه کامل وریدی شده و یا با لوله تغذیه می‌شوند، مکمل عناصر جزئی می‌دهند تا کمبود سلنیوم رخ ندهد.دریافت ناکافی سلنیوم ممکن است در سرطان‌زایی نیز نقش داشته باشد. سطح سلنیوم در سرم بیمارانی که مبتلا به برخی سرطان‌ها بوده‌اند، پایین است.
علاوه بر این بیماران مبتلا به سیروز غلظت پلاسمایی سلنیوم کمی دارند که ممکن است آنها را مستعد سرطان کند.
به‌طور کل نشانه‌های کمبود سلنیوم با بیماریهای کمبود مواد مغذی دیگر همپوشانی دارد. ضعف عضلانی، ناراحتی مفاصل و اختلالات عضله قلب یا پانکراس از آن جمله هستند.
● مسمومیت سلنیوم
مسمومیت با سلنیوم قبل از انسان در حیوانات شناخته شد. خشک و سخت شدن بدن، کوری،تغییر شکل سم، از دست دادن مو و گاهی مرگ در دام‌هایی که در منطقه دارای سلنیوم زیاد چرا کرده‌اند، مشاهده شد.
نشانه‌های مسمومیت به نام سلنوزیز شناخته میشود. افرادی که با مقادیر نسبتا بالای سلنیوم تماس مداوم داشته‌اند، با از دست دادن مو، تغییر رنگ و شکنندگی و افتادن ناخن‌ها و بوی «سیر» در تنفس درگیر بوده‌اند.
مصرف کوتاه مدت مقادیر بسیار زیاد سلنیوم، مثلا استفاده از مکمل، سبب استفراغ، از دست دادن مو، خستگی و بوی «شیر ترشیده» در تنفس میشود. به‌طور کلی در سلنوزیز تغییرات پوستی و ناخن، پوسیدگی دندان و اختلالات غیر ویژه گوارشی و عصب شناختی دیده میشود.
محمد علی پازوکی مهر
کارشناس تغذیه
غذاهاي حاوي سلنيوم باعث افزايش كلسترول خون مي‌شوند
محققان انگليسي در پژوهشي جديد كشف كرده‌اند كه مصرف بيش از حد سلنيوم كه جزو مواد معدني و املاح ضروري بدن است تا 8 درصد ميزان كلسترول خون را افزايش مي‌دهد.
دكتر ساوريو استرانگس، محقق دانشكده پزشكي دانشگاه وارويك و پژوهشگر اصلي اين تحقيق ميگويد: «بدن به‌طور طبيعي سلنيوم را از غذاهايي مانند سبزيجات، گوشت و غذاهاي دريايي جذب مي‌كند اما وقتي تعادل اين جذب در بدن تغيير كند و بدن بيش از حد سلنيوم جذب كند مي‌تواند تاثير معكوس روي سلامت بدن داشته باشد. اين تغيير و افزايش در ميزان سلنيوم بدن اغلب با مصرف مكمل‌ها بروز مي‌كند.»
در اين پژوهش محققان حدود 1045 شركت‌كننده در گروه‌هاي سني 19 تا 64 ساله را مورد بررسي قرار دادند. اين افراد مورد مصاحبه قرار گرفته و نمونه‌هاي خوني آنها آزمايش شد. در پايان مشاهده شد افرادي كه سطح بالايي سلنيوم داشتند، 2/48 درصد از مكمل‌هاي اين ماده معدني استفاده مي‌كرده‌اند.
محققان انگليسي در پژوهشي جديد كشف كرده‌اند كه مصرف بيش از حد سلنيوم كه جزو مواد معدني و املاح ضروري بدن است تا 8 درصد ميزان كلسترول خون را افزايش مي‌دهد.
دكتر ساوريو استرانگس، محقق دانشكده پزشكي دانشگاه وارويك و پژوهشگر اصلي اين تحقيق ميگويد: «بدن به‌طور طبيعي سلنيوم را از غذاهايي مانند سبزيجات، گوشت و غذاهاي دريايي جذب مي‌كند اما وقتي تعادل اين جذب در بدن تغيير كند و بدن بيش از حد سلنيوم جذب كند مي‌تواند تاثير معكوس روي سلامت بدن داشته باشد. اين تغيير و افزايش در ميزان سلنيوم بدن اغلب با مصرف مكمل‌ها بروز مي‌كند.»
در اين پژوهش محققان حدود 1045 شركت‌كننده در گروه‌هاي سني 19 تا 64 ساله را مورد بررسي قرار دادند. اين افراد مورد مصاحبه قرار گرفته و نمونه‌هاي خوني آنها آزمايش شد. در پايان مشاهده شد افرادي كه سطح بالايي سلنيوم داشتند، 2/48 درصد از مكمل‌هاي اين ماده معدني استفاده مي‌كرده‌اند.
نقش كلیدی عنصر سلنیوم در كار غده تیرویید
غده تیرویید غده پروانه ای شکلی است که در جلوی گردن قرار گرفته است. این غده هورمون‌هایی ترشح می‌كند كه بر تمامی فعالیت‌های بدن تأثیر مستقیم می‌گذارند. به علت اهمیت هورمون‌های غده تیرویید، این غده را به قلب دوم تشبیه می‌كنند. فعالیت غده تیرویید نه تنها بر فعالیت اندامهای درونی بدن بلکه بر وضعیت روحی و عاطفی فرد نیز تأثیر مستقیم دارد. اگر کار تیرویید دچار اختلال شود عملکرد تمامی اندامهای درونی بدن مختل میشود.
مشکلات ناشی از اختلال در کار غده تیرویید به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته اول مشکلاتی که در اثر پرکاری تیرویید به وجود می‌آیند و دسته دوم مشکلاتی که کم‌کاری تیرویید موجب بروز آنها میشود. این دو حالت با نشانه‌های متفاوتی همراه هستند.
پر کاری تیرویید منجر به تولید بیش از نیاز هورمون‌های تیروییدی در بدن میشود. از آنجا كه هورمون‌های تیروییدی سوخت و ساز درونی بدن را كنترل می‌كنند افزایش میزان آنها در خون سبب بالا رفتن سوخت و ساز درونی بدن و لاغری میشود. افزایش ضربان قلب، بی‌خوابی و بی‌قراری نیز از نشانه‌های پر كاری تیرویید هستند. در حالیکه کم‌كاری تیرویید ”به علت کاهش تولید هورمون‌های تیروییدی“ تمامی فعالیت‌های درونی بدن را دچار خمودگی و كرختی می‌كند. بی‌حالی یا شل بودن، کندی ضربان قلب، کاهش سوخت و ساز درونی بدن و افزایش وزن همگی از پیامدهای كم كاری تیرویید هستند.
پر کار شدن غده تیرویید می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. یكی از شناخته شده‌ترین این علت‌ها نقص سیستم ایمنی بدن است. وظیفه سیستم ایمنی بدن از بین بردن ذرات خارجی و بیگانه‌ای است که وارد بدن شده‌اند. نقص و اشکال در کار این سیستم موجب میشود كه سیستم ایمنی نتواند هدف را به درستی تشخیص بدهد و گاه به یکی از اندامهای درونی بدن حمله کند. این حالت سبب بروز بیماری خودایمنی میشود. حمله سیستم ایمنی به غده تیرویید موجب پركاری این غده میشود. عللی مانند استرس و فشار روحی–روانی زیاد نیز سبب پركاری تیرویید می‌شوند. پرکاری تیرویید اگر به موقع تشخیص داده شود به خوبی به دارو پاسخ می‌دهد و می‌تواند به سرعت بهبود یابد.
حالت دوم كم كاری تیرویید است. متخصصین غدد داخلی هنوز دلیل روشن و واضحی برای علت کم‌کاری تیرویید نمی‌شناسند. کم‌کاری غده تیرویید مشکلی است که متاسفانه دیر تشخیص داده میشود و عواقب وخیم‌تری به دنبال دارد.
پژوهشكده بین‌المللی دانشگاه برلین در آلمان، مدتی است كه مشغول تحقیق بر روی عوامل موثر در بروز كم‌كاری غده تیرویید است. این گروه در آخرین مقاله خود در سال ۲۰۰۵ میلادی عنوان می‌کند که کم کاری غده تیرویید پیامد یک اختلال ژنتیکی است. در این تحقیق چهار کودک از دو خانواده متفاوت و از دو نقطه مختلف دنیا بررسی شده‌اند. دو كودك از خانواده‌ای درعربستان سعودی و دو كودك از خانوده‌ای در ایرلند. این کودکان همگی مبتلا به کم کاری تیرویید بوده‌اند. بررسی و تحقیق ژنتیکی که روی این کودکان انجام گرفته است نشان می‌دهد یك اشكال ژنتیكی میان این كودكان مشترک است. این اشكال كوچك ژنتیكی سبب میشود كه میزان عنصر سلنیوم در خون كاهش یابد و این كمبود با كم كار شدن غده تیرویید ارتباط مستقیم دارد.
سلنیوم عنصر مهمی است كه میزان آن در بدن هر فرد تنها در حدود ده تا پانزده میلی‌گرم است. اما همین مقدار بسیار ناچیز نقش موثری در كنترل مهمترین فعالیت‌های بدنی برعهده دارد. كمبود سلنیوم قدرت دفاعی بدن را كاهش می‌دهد و موجب ضعف كار عضلات قلبی میشود كه خطر ابتلا به سكته را افزایش می‌دهد. ریزش شدید و یكباره موها نیز از پیامدهای كمبود این عنصر است. سلنیوم در حبوبات، خشكبار، فرآورده‌های لبنی بخصوص پنیر، ماهی و گوشت به وفور یافت میشود.
كمبود سلنیوم مشكلی است كه در ارتباط با اختلالات تیروییدی اغلب نادیده گرفته میشود، در حالیكه نقش این عنصر در كنترل فعالیت‌های تیروییدی به اندازه عنصر ید مهم است. ید از مواد اولیه‌ای است كه در تركیب هورمون‌های تیروییدی شركت می‌كند.
پیش از این متخصصان متوجه شده بودند که کم کاری غده تیرویید تا حد زیادی ریشه ژنتیکی دارد . از اینرو پزشکان توصیه می‌كنند چنانچه یکی از اعضای فامیل دچار کم‌کاری تیرویید است، بستگان نزدیک او به طور مرتب با آزمایش خون، فاکتورهای هورمونی مربوط به فعالیت غده تیرویید خود را کنترل کنند.
غده تیرویید غده پروانه ای شکلی است که در جلوی گردن قرار گرفته است. این غده هورمون‌هایی ترشح می‌كند كه بر تمامی فعالیت‌های بدن تأثیر مستقیم می‌گذارند. به علت اهمیت هورمون‌های غده تیرویید، این غده را به قلب دوم تشبیه می‌كنند. فعالیت غده تیرویید نه تنها بر فعالیت اندامهای درونی بدن بلکه بر وضعیت روحی و عاطفی فرد نیز تأثیر مستقیم دارد. اگر کار تیرویید دچار اختلال شود عملکرد تمامی اندامهای درونی بدن مختل میشود.
مشکلات ناشی از اختلال در کار غده تیرویید به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته اول مشکلاتی که در اثر پرکاری تیرویید به وجود می‌آیند و دسته دوم مشکلاتی که کم‌کاری تیرویید موجب بروز آنها میشود. این دو حالت با نشانه‌های متفاوتی همراه هستند.
پر کاری تیرویید منجر به تولید بیش از نیاز هورمون‌های تیروییدی در بدن میشود. از آنجا كه هورمون‌های تیروییدی سوخت و ساز درونی بدن را كنترل می‌كنند افزایش میزان آنها در خون سبب بالا رفتن سوخت و ساز درونی بدن و لاغری میشود. افزایش ضربان قلب، بی‌خوابی و بی‌قراری نیز از نشانه‌های پر كاری تیرویید هستند. در حالیکه کم‌كاری تیرویید ”به علت کاهش تولید هورمون‌های تیروییدی“ تمامی فعالیت‌های درونی بدن را دچار خمودگی و كرختی می‌كند. بی‌حالی یا شل بودن، کندی ضربان قلب، کاهش سوخت و ساز درونی بدن و افزایش وزن همگی از پیامدهای كم كاری تیرویید هستند.
پر کار شدن غده تیرویید می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. یكی از شناخته شده‌ترین این علت‌ها نقص سیستم ایمنی بدن است. وظیفه سیستم ایمنی بدن از بین بردن ذرات خارجی و بیگانه‌ای است که وارد بدن شده‌اند. نقص و اشکال در کار این سیستم موجب میشود كه سیستم ایمنی نتواند هدف را به درستی تشخیص بدهد و گاه به یکی از اندامهای درونی بدن حمله کند. این حالت سبب بروز بیماری خودایمنی میشود. حمله سیستم ایمنی به غده تیرویید موجب پركاری این غده میشود. عللی مانند استرس و فشار روحی–روانی زیاد نیز سبب پركاری تیرویید می‌شوند. پرکاری تیرویید اگر به موقع تشخیص داده شود به خوبی به دارو پاسخ می‌دهد و می‌تواند به سرعت بهبود یابد.
حالت دوم كم كاری تیرویید است. متخصصین غدد داخلی هنوز دلیل روشن و واضحی برای علت کم‌کاری تیرویید نمی‌شناسند. کم‌کاری غده تیرویید مشکلی است که متاسفانه دیر تشخیص داده میشود و عواقب وخیم‌تری به دنبال دارد.
پژوهشكده بین‌المللی دانشگاه برلین در آلمان، مدتی است كه مشغول تحقیق بر روی عوامل موثر در بروز كم‌كاری غده تیرویید است. این گروه در آخرین مقاله خود در سال ۲۰۰۵ میلادی عنوان می‌کند که کم کاری غده تیرویید پیامد یک اختلال ژنتیکی است. در این تحقیق چهار کودک از دو خانواده متفاوت و از دو نقطه مختلف دنیا بررسی شده‌اند. دو كودك از خانواده‌ای درعربستان سعودی و دو كودك از خانوده‌ای در ایرلند. این کودکان همگی مبتلا به کم کاری تیرویید بوده‌اند. بررسی و تحقیق ژنتیکی که روی این کودکان انجام گرفته است نشان می‌دهد یك اشكال ژنتیكی میان این كودكان مشترک است. این اشكال كوچك ژنتیكی سبب میشود كه میزان عنصر سلنیوم در خون كاهش یابد و این كمبود با كم كار شدن غده تیرویید ارتباط مستقیم دارد.
سلنیوم عنصر مهمی است كه میزان آن در بدن هر فرد تنها در حدود ده تا پانزده میلی‌گرم است. اما همین مقدار بسیار ناچیز نقش موثری در كنترل مهمترین فعالیت‌های بدنی برعهده دارد. كمبود سلنیوم قدرت دفاعی بدن را كاهش می‌دهد و موجب ضعف كار عضلات قلبی میشود كه خطر ابتلا به سكته را افزایش می‌دهد. ریزش شدید و یكباره موها نیز از پیامدهای كمبود این عنصر است. سلنیوم در حبوبات، خشكبار، فرآورده‌های لبنی بخصوص پنیر، ماهی و گوشت به وفور یافت میشود.
كمبود سلنیوم مشكلی است كه در ارتباط با اختلالات تیروییدی اغلب نادیده گرفته میشود، در حالیكه نقش این عنصر در كنترل فعالیت‌های تیروییدی به اندازه عنصر ید مهم است. ید از مواد اولیه‌ای است كه در تركیب هورمون‌های تیروییدی شركت می‌كند.
پیش از این متخصصان متوجه شده بودند که کم کاری غده تیرویید تا حد زیادی ریشه ژنتیکی دارد . از اینرو پزشکان توصیه می‌كنند چنانچه یکی از اعضای فامیل دچار کم‌کاری تیرویید است، بستگان نزدیک او به طور مرتب با آزمایش خون، فاکتورهای هورمونی مربوط به فعالیت غده تیرویید خود را کنترل کنند.
مصرف شيرگاو غني از سلنيوم در پيشگيري از سرطان موثر است
نتايج مطالعات جديد نشان مي‌دهد كه مصرف شيرغني شده با سلنيوم مي‌تواند در پيشگيري از سرطان موثر باشد.
پژوهشگران مي‌گويند؛ گاوها مي‌توانند در تقويت خواص ضد سرطاني عنصر طبيعي سلنيوم نقش ايفا كنند.
گروهي از پژوهشگران به سرپرستي گرام يانگ در دانشگاه فليندرز، درحال آزمايش تاثير سودمند ورود سلنيوم به داخل بدن از طريق شيرگاو هستند. اين عنصر موجود در طبيعت وقتي بدين روش وارد بدن مي شود تاثير سودمندي در پيشگيري از سرطان داشته و در مقايسه با ساير اشكال مكمل‌هاي رژيم غذايي دارد.
آزمايشات اخير تاييد مي‌كند كه سلنيوم موجود در شير گاو مي تواند سطح سلنيوم موجود در خون را افزايش دهد.
اين آزمايشات هم اكنون روي 20 داوطلب درحال انجام است.
يانگ دراين باره گفت: شكل‌هاي شيميايي و مخمري سلنيوم كه به عنوان داروي otc (بدون نياز به نسخه پزشك) و به شكل مكمل‌هاي رژيم غذايي در بازار موجود هستند درجه جذب و تاثير متفاوتي بر بدن دارند.
هم چنين مطالعات قبلي كه از سوي گروه پژوهشي مركز كنترل و پيشگيري سرطان فليندرز انجام گرفته شده بود نشان داد كه شيرگاو غني از سلنيوم تاثير بسيار مهمي در پيشگيري از بروز سرطان در موش‌ها دارد.
نتايج مطالعات جديد نشان مي‌دهد كه مصرف شيرغني شده با سلنيوم مي‌تواند در پيشگيري از سرطان موثر باشد.
پژوهشگران مي‌گويند؛ گاوها مي‌توانند در تقويت خواص ضد سرطاني عنصر طبيعي سلنيوم نقش ايفا كنند.
گروهي از پژوهشگران به سرپرستي گرام يانگ در دانشگاه فليندرز، درحال آزمايش تاثير سودمند ورود سلنيوم به داخل بدن از طريق شيرگاو هستند. اين عنصر موجود در طبيعت وقتي بدين روش وارد بدن مي شود تاثير سودمندي در پيشگيري از سرطان داشته و در مقايسه با ساير اشكال مكمل‌هاي رژيم غذايي دارد.
آزمايشات اخير تاييد مي‌كند كه سلنيوم موجود در شير گاو مي تواند سطح سلنيوم موجود در خون را افزايش دهد.
اين آزمايشات هم اكنون روي 20 داوطلب درحال انجام است.
يانگ دراين باره گفت: شكل‌هاي شيميايي و مخمري سلنيوم كه به عنوان داروي otc (بدون نياز به نسخه پزشك) و به شكل مكمل‌هاي رژيم غذايي در بازار موجود هستند درجه جذب و تاثير متفاوتي بر بدن دارند.
هم چنين مطالعات قبلي كه از سوي گروه پژوهشي مركز كنترل و پيشگيري سرطان فليندرز انجام گرفته شده بود نشان داد كه شيرگاو غني از سلنيوم تاثير بسيار مهمي در پيشگيري از بروز سرطان در موش‌ها دارد.
سلنيوم، ماهيچه‌هاي سالمندان را قوي نگه مي‌دارد
سطح پايين سلنيوم موجود در خون سالمندان با بروز ضعف عضلاني در آنان ارتباط دارد.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا، نتايج تحقيق منتشر شده در «American journal of clinical Nutrition »بيانگر اين مطلب است كه آسيب‌هاي اكسيداتيو در سالمندان سبب بروز ضعف‌هاي عضلاني مي‌شود كه سلنيوم با خواص آنتي اكسيداني خود مي‌تواند از عضلات در مقابل اين آسيب‌ها حفاظت كند.
سلنيوم همچنين مي‌تواند سبب وارد شدن آسيب به عضلات اسكلتي و عضله قلب شود. سلنيوم يك ريز مغذي است كه به خاطر طبيعت ضد ويروسي، ضد سرطاني و آنتي اكسيداني‌اش شهرت يافته است. سير، دانه‌ها، كنجد، گياهان، ماهي، گوشت و ماكيان منابع غني سلنيوم هستند. اما اين مقادير به ميزان سلنيوم در خاك و محيط رويش و يا زندگي آنان بستگي دارد.
در اين مطالعه 891 مرد و زن بالاي 65 سال كه هنوز خانه نشين نشده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند، سطح سلنيوم خون آنها اندازه گيري شد و همين طور اين افراد از نظر قدرت عضلاني عضله ران و بيشتر از نظر انعطاف پذيري، زانو و دست بررسي شدند، در 30 درصد از مردان و زنان مقدار سلنيوم كمتر از مقادير مطلوب بود. افرادي كه بيشترين سطح سلنيوم خوني را داشتند از نظر استقامت بدني در موقعيت بهتري قرار داشتند. افرادي كه ميزان سلنيوم خونشان پايين بود ميزان قدرت عضلاني آنها نسبت به سايرين 5/1 تا 2 برابر كمتر بود.
نتايج اين پژوهش كه به منظور نشان دادن ارتباط بين غلظت سلنيوم پلاسما و ضعف عضلاني سالمندان بود، نشانگر اين است كه بين غلظت سلنيوم در پلاسما و قدرت عضلاني پيوستگي و ارتباط بارزي وجود دارد. در طي 6 سال پي گيري اين تحقيق مشخص شد آن افرادي كه به كمبود شديد سلنيوم و متعاقبا ضعف عضلاني شديد دچارند از شانس كمتري براي ادامه زندگي برخوردارند. جيره غذايي روزانه توصيه شده آمريكايي (RDA) براي سلنيوم 55 ميكروگرم است اما مصرف مكمل سلنيوم به ميزان 200 ميكروگرم در روز مجاز و مفيد است.
لازم به ذكر است كه قبل از مصرف مكمل سلنيوم چنانچه از مولتي ويتامين استفاده مي‌كنيد مقدار سلنيوم آنرا بررسي كنيد؛ چرا كه بعضي از مولتي ويتامين‌هاي تهيه شده براي سالمندان حاوي سلنيوم به مقدار كافي هستند.
سطح پايين سلنيوم موجود در خون سالمندان با بروز ضعف عضلاني در آنان ارتباط دارد.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا، نتايج تحقيق منتشر شده در «American journal of clinical Nutrition »بيانگر اين مطلب است كه آسيب‌هاي اكسيداتيو در سالمندان سبب بروز ضعف‌هاي عضلاني مي‌شود كه سلنيوم با خواص آنتي اكسيداني خود مي‌تواند از عضلات در مقابل اين آسيب‌ها حفاظت كند.
سلنيوم همچنين مي‌تواند سبب وارد شدن آسيب به عضلات اسكلتي و عضله قلب شود. سلنيوم يك ريز مغذي است كه به خاطر طبيعت ضد ويروسي، ضد سرطاني و آنتي اكسيداني‌اش شهرت يافته است. سير، دانه‌ها، كنجد، گياهان، ماهي، گوشت و ماكيان منابع غني سلنيوم هستند. اما اين مقادير به ميزان سلنيوم در خاك و محيط رويش و يا زندگي آنان بستگي دارد.
در اين مطالعه 891 مرد و زن بالاي 65 سال كه هنوز خانه نشين نشده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند، سطح سلنيوم خون آنها اندازه گيري شد و همين طور اين افراد از نظر قدرت عضلاني عضله ران و بيشتر از نظر انعطاف پذيري، زانو و دست بررسي شدند، در 30 درصد از مردان و زنان مقدار سلنيوم كمتر از مقادير مطلوب بود. افرادي كه بيشترين سطح سلنيوم خوني را داشتند از نظر استقامت بدني در موقعيت بهتري قرار داشتند. افرادي كه ميزان سلنيوم خونشان پايين بود ميزان قدرت عضلاني آنها نسبت به سايرين 5/1 تا 2 برابر كمتر بود.
نتايج اين پژوهش كه به منظور نشان دادن ارتباط بين غلظت سلنيوم پلاسما و ضعف عضلاني سالمندان بود، نشانگر اين است كه بين غلظت سلنيوم در پلاسما و قدرت عضلاني پيوستگي و ارتباط بارزي وجود دارد. در طي 6 سال پي گيري اين تحقيق مشخص شد آن افرادي كه به كمبود شديد سلنيوم و متعاقبا ضعف عضلاني شديد دچارند از شانس كمتري براي ادامه زندگي برخوردارند. جيره غذايي روزانه توصيه شده آمريكايي (RDA) براي سلنيوم 55 ميكروگرم است اما مصرف مكمل سلنيوم به ميزان 200 ميكروگرم در روز مجاز و مفيد است.
لازم به ذكر است كه قبل از مصرف مكمل سلنيوم چنانچه از مولتي ويتامين استفاده مي‌كنيد مقدار سلنيوم آنرا بررسي كنيد؛ چرا كه بعضي از مولتي ويتامين‌هاي تهيه شده براي سالمندان حاوي سلنيوم به مقدار كافي هستند.