شوخي صورت‌هاي مختلف دارد؛ از جمله اين اشكال مي‌توان به شوخي‌هاي كنايه‌آميز، ظريف، مغرضانه و بدون نظري خاص، اشاره كرد. اين مسئله مي‌تواند مردم را به يكديگر نزديك كرده، يا اينكه فاصله آنها را حفظ نمايد. اگرچه كتاب‌هاي مختلفي درصدد تعريف اين مسئله و اشكال آن برآمده‌اند، ليكن هنوز هم كارشناسان در اين خصوص به تعاريف يكسان و يك‌دستي نائل نشده‌اند. باري، مهم اين است كه فرد توان تشخيص اشكال مرسوم و متداول اين امر را در گفت‌و‌گوها و محاورات داشته باشد.
اين وسيله، سلاح بسيار كارآمدي است و برخي از اشخاص از اين حربه به منظور پرخاشگري، حمله و تحقير استفاده مي‌كنند. اين مسئله، مي‌تواند با خنثي كردن انتقاداتي كه متوجه شخص است جهت آنها را منحرف سازد. به علاوه، از اين حربه براي سرپوش گذاشتن و لاپوشاني نيز استفاده مي‌شود. گذشته از اينها، برخي از اشخاص از اين شيوه براي حفاظت و مراقبت از خود بهره‌مند مي‌شوند. به‌فرض، زني كه قد بلند و لندوك است، پيشاپيش درباره اين ويژگي، متوسل به شوخي مي‌شود تا اطرافيان را خلع‌سلاح كرده، بدين وسيله احساس راحتي خاطر نمايد.
در هر شكل، متوجه جنبه انتقادي شوخي باشيد. به‌فرض، اگر كارفرمايي رويش را متوجه كارمند ديررسيده‌اش كند و بگويد: خوشحالم كه بالاخره توانستيد به جمع ما ملحق شويد، شنونده بايد شوخي‌هايي از اين دست را كاملاً جدي بگيرد، چون تعابير مختلف اين جمله كاملاً نمايان است، به ويژه اگر با آهنگ خاصي همراه باشد. همين‌طور وقتي كه اشخاص پس از بيان كردن مطلبي در خاتمه مي‌گويند كه «شوخي مي‌كنم»، بايد اين اعتبار را بسيار جدي تلقي كرده، درباره‌اش فكر كرد، زيرا اشخاص با استفاده از اين عبارت مطالب خويش را پوشش داده، خوب جلوه مي‌دهند.
اگر يك شوخي مشخصات زير را داشته باشد، درمي‌يابيم كه شوخي جدي نبوده، استفاده‌كننده قصد انتقاد و حمله را در سر نداشته است:
آيا از شوخي براي جهت‌دهي دوباره به گفت‌و‌گو استفاده مي‌شود؟ آيا هدف شخص اين بوده است كه از پيگيري موضوع خاصي خلاصي يابد؟
آيا شوخي مرتبط با يك مطلب جدي است؟ آيا از شوخي براي پرهيز از رويارويي استفاده مي‌شود؟
آيا شوخي شخص، همراه با نشانه‌هاي عطوفت‌آميز و رقت قلب است و فرد، بدين واسطه همراهي، همدلي و درك خود را نشان مي‌دهد؟
آيا شوخي سرپوشي براي حالاتي چون ترس، سرخوردگي، حسادت و احساس خشم است؟
آيا شوخي مي‌تواند معنا و مفهوم تازه‌اي به جريان بحث و گفت‌و‌گو ببخشد؟
اشخاصي كه از موقعيت زندگي خود راضي هستند و نسبت به موقعيت مادي و اجتماعي خود رضايت‌خاطر دارند، از شوخي به عنوان چاشني و مزه گفت‌و‌گو استفاده مي‌كنند. چنين اشخاصي معمولاً از شوخي اغراض خاصي را دنبال نمي‌كنند. در هر صورت، با ارزيابي كردن دقيق اشكال شوخي مي‌توانيد از اهداف و اغراض ناپيداي اشخاص استفاده كننده از اين زبان و وسيله آگاه شده، بدين وسيله بهتر به شخصيت فرد برسيد.
اين وسيله، سلاح بسيار كارآمدي است و برخي از اشخاص از اين حربه به منظور پرخاشگري، حمله و تحقير استفاده مي‌كنند. اين مسئله، مي‌تواند با خنثي كردن انتقاداتي كه متوجه شخص است جهت آنها را منحرف سازد. به علاوه، از اين حربه براي سرپوش گذاشتن و لاپوشاني نيز استفاده مي‌شود. گذشته از اينها، برخي از اشخاص از اين شيوه براي حفاظت و مراقبت از خود بهره‌مند مي‌شوند. به‌فرض، زني كه قد بلند و لندوك است، پيشاپيش درباره اين ويژگي، متوسل به شوخي مي‌شود تا اطرافيان را خلع‌سلاح كرده، بدين وسيله احساس راحتي خاطر نمايد.
در هر شكل، متوجه جنبه انتقادي شوخي باشيد. به‌فرض، اگر كارفرمايي رويش را متوجه كارمند ديررسيده‌اش كند و بگويد: خوشحالم كه بالاخره توانستيد به جمع ما ملحق شويد، شنونده بايد شوخي‌هايي از اين دست را كاملاً جدي بگيرد، چون تعابير مختلف اين جمله كاملاً نمايان است، به ويژه اگر با آهنگ خاصي همراه باشد. همين‌طور وقتي كه اشخاص پس از بيان كردن مطلبي در خاتمه مي‌گويند كه «شوخي مي‌كنم»، بايد اين اعتبار را بسيار جدي تلقي كرده، درباره‌اش فكر كرد، زيرا اشخاص با استفاده از اين عبارت مطالب خويش را پوشش داده، خوب جلوه مي‌دهند.
اگر يك شوخي مشخصات زير را داشته باشد، درمي‌يابيم كه شوخي جدي نبوده، استفاده‌كننده قصد انتقاد و حمله را در سر نداشته است:
آيا از شوخي براي جهت‌دهي دوباره به گفت‌و‌گو استفاده مي‌شود؟ آيا هدف شخص اين بوده است كه از پيگيري موضوع خاصي خلاصي يابد؟
آيا شوخي مرتبط با يك مطلب جدي است؟ آيا از شوخي براي پرهيز از رويارويي استفاده مي‌شود؟
آيا شوخي شخص، همراه با نشانه‌هاي عطوفت‌آميز و رقت قلب است و فرد، بدين واسطه همراهي، همدلي و درك خود را نشان مي‌دهد؟
آيا شوخي سرپوشي براي حالاتي چون ترس، سرخوردگي، حسادت و احساس خشم است؟
آيا شوخي مي‌تواند معنا و مفهوم تازه‌اي به جريان بحث و گفت‌و‌گو ببخشد؟
اشخاصي كه از موقعيت زندگي خود راضي هستند و نسبت به موقعيت مادي و اجتماعي خود رضايت‌خاطر دارند، از شوخي به عنوان چاشني و مزه گفت‌و‌گو استفاده مي‌كنند. چنين اشخاصي معمولاً از شوخي اغراض خاصي را دنبال نمي‌كنند. در هر صورت، با ارزيابي كردن دقيق اشكال شوخي مي‌توانيد از اهداف و اغراض ناپيداي اشخاص استفاده كننده از اين زبان و وسيله آگاه شده، بدين وسيله بهتر به شخصيت فرد برسيد.