غار سنگتراشان جهرم

[Nicol]

غار سنگتراشان جهرم
غار سنگ‌شکنان جهرم در جنوب غربی شهرستان جهرم استان فارس، عظیم، دست‌ساز و دیدنی است. عده‌ای سنگ‌تراش این غار را به‌وجود آورده‌اند و تاریخ دقیق ساخت آن روشن نیست؛ اما حدود ۱۵۰ سال قدمت دارد. وسعت این غار حدود ۲۰ هزار متر مربع با ارتفاع متوسط سه متر است. سنگ‌تراشان جهرمی این غار را برای تفریح نساخته‌اند، بلکه هدف آنها، برداشت سنگ برای امرار معاش بوده است؛ ولی با تیشهٔ سنگ‌شکن خود، جاذبه‌ای زیبا خلق کرده‌اند که به یکی از بزرگ‌ترین غارهای دست‌ساز جهان تبدیل شده و میراثی است، بسیار زیبا با چشم‌اندازی دیدنی. سنگ‌شکنان هنگام برداشت سنگ برای جلوگیری از تخریب غار بعد از چند متر پیشروی، ستون‌هایی به‌جا گذاشته‌اند که این امر، موجب زیبایی دوچندان غار شده‌است. این مجموعه تاکنون مرمت نشده و هشت دهانه دارد که ورودی دو دهانهٔ آن تخریب شده‌است.

 

[Nicol]

فاصله غار یادشده تا شهر جهرم سه کیلومتر و تا مرکز استان ـ شیراز ـ ۱۸۵ کیلومتر است. راه دسترسی مجموعه به‌صورت خاکی است که با هماهنگی‌های صورت‌گرفته، شهرداری جهرم تسطیح و آسفالت این راه را عهده‌دار شده‌است.

متاسفانه در سال‌های اخیر، تعدادی از ستون‌های غار تخریب شده‌اند که این امر، علاوه بر ایجاد ترک‌هایی در سقف، سبب ناامنی قسمت‌هایی از غار شده‌است. با توجه به زیبایی و منحصربه‌فرد بودن مجموعه، انتخاب مشاور برای مطالعه و ارایهٔ طرح به‌سازی و حفاظت، در کنار ایجاد کاربری‌های گردشگری و خدماتی لازم است. با هماهنگی‌های لازم با مقامات شهرستان جهرم، اجرای طرح به‌صورت مشارکتی نیز انجام شده‌است.

 

[Nicol]

اکنون مطالعات ژیوتکنیک و مقاوم‌سازی غار سنگ‌شکنان جهرم و نقشه‌برداری توسط دانشگاه صنعتی شیراز درحال اجراست.
فاصله غار یادشده تا شهر جهرم سه کیلومتر و تا مرکز استان ـ شیراز ـ ۱۸۵ کیلومتر است. راه دسترسی مجموعه به‌صورت خاکی است که با هماهنگی‌های صورت‌گرفته، شهرداری جهرم تسطیح و آسفالت این راه را عهده‌دار شده‌است.
متاسفانه در سال‌های اخیر، تعدادی از ستون‌های غار تخریب شده‌اند که این امر، علاوه بر ایجاد ترک‌هایی در سقف، سبب ناامنی قسمت‌هایی از غار شده‌است. با توجه به زیبایی و منحصربه‌فرد بودن مجموعه، انتخاب مشاور برای مطالعه و ارایهٔ طرح به‌سازی و حفاظت، در کنار ایجاد کاربری‌های گردشگری و خدماتی لازم است. با هماهنگی‌های لازم با مقامات شهرستان جهرم، اجرای طرح به‌صورت مشارکتی نیز انجام شده‌است.

اکنون مطالعات ژیوتکنیک و مقاوم‌سازی غار سنگ‌شکنان جهرم و نقشه‌برداری توسط دانشگاه صنعتی شیراز درحال اجراست.

داستان غار سنگ شکنان جهرم :
روزی که با اسب در حال گردش در کنار رودخانه قلات ( بلوار امام کوچه 59 ) بودم که صدای ضربات موزون پتک توجهم را به خودش جلب کرد به سمت صدا رفتم پیرمردی را دیدم که در حال تراشین سنگهای کوه بود از کارش خشم آمد و با او به صحبت نشستم سپس به اصرار پیرمرد به خانه اش رفتم و نهار را میهمان او بودم اینجا بود که من عاشق شدم ، عاشق دختر پیرمرد. اما خانواده من مخالف بودند چون من خان زاده بودمو دختر پیرمرد .... . خانواده ام را با اصرار راضی کردم ولی پیرمرد شرط وشروطی داشت . شرط او این بود که پیش او بمانند ودر کنار او در کوه کار کند.
این داستان خواجه کاظم فرزند خواجه اسماعیل است که بعدها به استاد کاظم معروف شد. او فرزند یکی از ایلات بود ، آنها ییلاق را در لار وقشلاق را در جهرم می گذراندند ، در کنار دشت های رودخانه قلات . روز آشنایی او با پیرمرد به یکی از همین روزهای کوچ به جهرم مربوط می شود روزهایی که سرنوشت او را تغییر داد و او را یکجا نشین ، سنگ شکن و وارث پیرمرد. این بود که 300 سال قبل استاد کاظم وارث غار شنگ تراشان جهرم شد. پس از استاد کاظم غار سنگ تراشان نسل به نسل به فرزندان ونوادگان وی رسید که هر کدام حودود 80-70 سال در این غار سنگ تراشیدند که بعضی از شاگردان آنها که در آنجا کار می کردند سهام دار این غار شدند که آنها را به عنوان وارثان فرعی یاد می کنیم.

 

[Nicol]

 

[Nicol]

گاهی پرسیده می شود که انگیزه تراشیدن این غار چه بوده ؟ آیا برای پناهگاه بوده ؟ ما این سئوال را از جناب آقای نقشوار که یکی از وارثان این غار هستند پرسیدیم ایشان این طور جواب دادند که خیر این غارپناهگاه نبوده بلکه این سنگ ها را به فروش می رساندند که جنبه اقتصادی داشت که این سنگها علاوه بر مصرف در جهرم به شهرهای شیرازو اصفهان نیز می فرستاندند . این سنگها در سلختمان سازی مورد استفاده قرار می گرفته که بیشتردر سر ستون ها ، رخ بان ، سنگ فرش ، و نما مورد استفاده قرار می گرفته . ابعاد سنگ های تراشیده به اقتضای کاربرد آن متفاوت بوده که این ابعاد عبارتند از :
cm4*60*200 – cm 4*60*100 – cm 20 *50
همجنین ایشان جنس این سگها را مرمر نرسیده فرمودندکه به دلیل مقاومت کمتر و فرسایش زیاد که نسبت به به دیگر سنگها دارد بعد ها با آمدن سنگهای نی ریز و... دیگر تقاضایی برای این نوع سنگ نبود.
جالب این جاست که کوه به این عظمت و مقاومت و سختی با چه وسایلی می تراشیدن ؟ تنها وسایلی که در اختیار داشتد برای تراشین سنگها اره ، اره دو سر ، پتک و اخی بوده