• توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.

فلج بل

A l i

کاربر ويژه
فلج عصب صورتی و یا فلج بل (Bell’s Palsy)

درگیری عصب صورتی که می تواند با انقباضات عضلات صورت، ضعف عضلات و یا فلج صورت خود را نشان دهد، بتنهائی یک بیماری نیست بلکه علامتی از یک بیماری است و معمولاً در نتیجه عفونت، آسیب و یا تومور عصب صورتی این علائم ایجاد می شود و پزشک با ارزیابی های خود سعی در تشخیص علت درگیری عصب صورت دارد. پزشکان متخصص گوش و حلق و بینی در میان سایر پزشکان بیشتر از بقیه با مشکلات عصب صورت آشنا بوده و تجربه بیشتری در درمان مشکلات آن دارند.

عصب صورتی چیست و چه کاری را انجام می دهد؟

عصب صورتی شباهت زیادی به کابل تلفن دارد و حاوی حدود 7000 فیبر عصبی است. هر فیبر عصبی باعث هدایت پیامهای الکتریکی به سمت یک عضله مخصوص در صورت می شود که این پیامها در نهایت باعث تغییر حالت صورت به شکل خنده، تبسم، گریه ، اخم و ... می شود و برای همین کارکرد سالم این عصب در ارتباطات روزمره ما دارای اهمیت زیادی می باشد.

هرگاه حدود نصف و یا بیش از نصف این فیبرهای عصبی قطع شوند، ضعف عضلات صورت اتفاق می افتد. در صورتیکه این فیبرهای تحریک شوند آنوقت حرکاتی در عضلات صورت مثل اسپاسم عضلات و یا انقباضات مکرر عضلات صورت رخ می دهد.

عصب صورتی نه تنها باعث انتقال پیامهای عصبی به عضلات صورت می شود بلکه
شاخه هائی هم به غدد اشکی، غدد بزاقی . عضله استخوان رکابی در گوش میانی می فرستد. همچنین این عصب حس چشائی قسمت جلوئی زبان را نیز بر عهده دارد. از آنجائی که عملکرد عصب صورتی بسیار زیاد و پیچیده می باشد، علائم زیادی ممکن است در اثر اختلال عملکرد عصب صورتی در فرد بروز کند. بطور خلاصه آسیب به عصب صورتی می تواند باعث انقباضات پراکنده عضلات صورت، فلج صورت، خشکی چشم ، خشکی دهان و یا اختلال در حس چشائی شود.
 

A l i

کاربر ويژه
فلج بل و سایر علل ضعف صورت

شایعترین علت ضعف عضلات صورت که بصورت ناگهانی اتفاق می افتد « فلج بل »
می باشد. این اختلال که احتمالاً ناشی از پاسخ بدن به یک ویروس می باشد زمانی بوجود می آید که در اثر ویروس، عصب صورتی خصوصاً قسمتی که در داخل کانال استخوانی ، استخوان گیجگاهی قرار دارد متورم شده و بعلت نبود فضای کافی بر روی ساختمان عصب در داخل کانال فشار وارد شده و باعث صدمه عصب می شود.

پزشک برای آنکه مطمئن شود ، علت ضعف عضلات صورت فلج بل بوده و نه عامل دیگری ، مجموعه ای از سوالات را از بیمار می پرسد و سپس معاینه کامل بدن خصوصاً سر، گردن و گوشها را انجام داده و سپس مجموعه ای از سایر تستها را هم انجام می دهد که شایعترین آزمایشها بقرار زیر است:

1- تستهای شنوائی : این تست خصوصاً برای مشخص کردن مواردی که علاوه بر عصب صورتی ، عصب شنوائی را نیز درگیر کرده است( بخاطر مسیر مشترک آنها ) و یا آسیب به گوش داخلی و یا درگیری مکانیسمهای ظریف شنوائی را باعث شده است، مفید باشد.

2- تستهای تعادلی : درگیری عصب تعادلی را ارزیابی می کند.

3- تست اشک : قدرت تولید اشک را در چشمان می سنجد و در صورتیکه تولید اشک کم شده باشد، ممکن است قطره های چشمی برای جلوگیری از خشکی سطح قرنیه مورد نیاز باشد.

4- تستهای تصویربرداری : CT اسکن و MRI در صورتی که عامل آسیب عصب صورتی، تومور ، شکستگی استخوان و یا اختلالات ساختمانی در اطراف عصب صورتی باشد می تواند این موارد را مشخص کند.

5- تستهای الکتریکی : تحریک الکتریکی عصب صورتی برای اینکه متوجه شویم، شدت آسیب به آن چه مقدار بوده است انجام می شود. این تست در فواصل منظم ممکن است تکرار شود تا روند ترمیم و یا اصلاح عملکرد عصب صورتی مشخص شود.
 

A l i

کاربر ويژه
تشخیص ، سرانجام بیماری و درمان آن

این سه مورد در حقیقت مهمترین سوالات یک بیمار مبتلا به فلج بل از پزشک خود است :

1- دلیل این بیماری چیست ؟ ( تشخیص )

2- چه موقع من باید انتظار داشته باشم که علائم بیماری رفع شود؟ ( سرانجام بیماری )

3- چه کاری ممکن است انجام دهم که زودتر و کاملتر سلامت اولیه خود را پیدا کنم؟ ( درمان )

برای پاسخ به این سوالات پزشک ممکن است نیاز به انجام ارزیابی های گسترده در مورد علت بیماری و ناحیه ای که عصب صورتی درگیر شده است داشته باشد تا بتواند بهترین درمان را برای بیمار خود تجویز کند. نتایج انجام تستهای تشخیصی می توانند نوع درمان را تعیین کنند.

- اگر عفونت دلیل بیماری باشد، آنوقت استفاده از آنتی بیوتیک ( مثلاً در عفونت گوش میانی ) و یا عوامل ضد ویروس( مثلاً در عفونت ویروس تب خال که باعث درگیری اعصاب مختلفی می تواند شود) درمانی مؤثر خواهد بود.

- اگر فقط یک تورم ساده در بدنه عصب باعث ایجاد علائم اختلال عصب صورتی شده باشد، آنوقت استفاده از داروهای استروئیدی می تواند مؤثر باشد.

- در شرایط خاصی نیز عمل جراحی استخوان اطراف عصب و برداشتن استخوان برای رفع فشار از روی عصب ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.

چگونه فرد بیمار می تواند به بهبودی خود کمک کند؟

وقتی فردی دچار فلج بل شد، باید توجه ویژه ای را به سلامت چشمان خود داشته باشد. در حالت عادی با هر پلک زدن مقداری اشک بر روی سطح قرنیه منتشر شده و سطح چشم را تر نگه می دارد ولی در هنگام فلج بل بعلت اینکه پلک زدن ناقص که صورت گرفته و یا اصلاً انجام نمی شود و از سوی دیگر تولید اشک نیز بعلت اختلال عصب رسانی به غدد اشکی کاهش پیدا کرده است ، سطح چشم خشک شده که می تواند باعث خراش قرنیه و در بلند مدت ایجاد زخم قرنیه شده و حتی منجر به از دست دادن بینائی شود.

بستن چشم با دست خود هر از چند وقت، یک راه مفید برای مرطوب نگه داشتن سطح چشم است و همچنین استفاده ا زعینکهای محافظتی و یا پانسمان چشمی از ورود اشیاء بداخل چشم جلوگیری می کند.
 

A l i

کاربر ويژه
روش دیگر برای مرطوب نگه داشتن چشم استفاده از قطره اشک مصنوعی است که توسط پزشک تجویز می شود و فرد در زمانی که بیدار است هر ساعت یک یا دو قطره در چشم خود
می ریزد و در هنگام خواب نیز چشم خود را با پماد می پوشاند.

افردای که دچار فلج دائم عصب صورتی می شوند از چه روشهائی برای مقابله با عوارض این اختلال می توانند استفاده کنند؟

برای بیمارانی که دچار فلج دائمی عصب صورتی شده اند، چندین روش جراحی برای کاهش عوارض در آنها انجام می شود. این اعمال جراحی شامل، عمل جراحی بر روی پلک ، انتقال عضلات و جابجائی اعصاب می باشد که با این اعمال جراحی ظاهر صورت به فرم طبیعی نزدیکتر می شود. هنچنین ممکن است برای عوارضی مثل اسپاسم عضلات و یا حرکات غیرارادی عضلات صورت از مواد شیمیائی تزریقی برای ضعیف کردن عضلاتی که فعالیت زیادی پیدا کرده و باعث این عوارض شده اند استفاده شود.



نتیجه

فلج عصب صورتی یک بیماری ناشایع نبوده و به علل متفاوتی بروز می کند. تشخیص صحیح علت این عارضه و درمان سریع آن در بالا رفتن احتمال بهبودی کامل بیماری آن مؤثر است. حتی بیمارانی که دچار فلج دائمی عصب صورتی هستند نیز با کمک بعضی اعمال جراحی می توانند تا حدی عملکرد عضلات صورت خود را بهبود ببخشند.
 

A l i

کاربر ويژه
اطلاعات‌ اوليه‌
توضيح‌ كلي‌
فلج‌ بِل‌ عبارت‌ است‌ از فلج‌ يا ضعف‌ در يك‌ طرف‌ صورت‌. اين‌ فلج‌ به‌ احترام‌ پزشكي‌ كه‌ براي‌ اولين‌ بار آن‌ را كشف‌ و توصيف‌ كرده‌ نام‌گذاري‌ شده‌ است‌. شروع‌ آن‌ ممكن‌ است‌ ناگهاني‌ باشد يا اينكه‌ پس‌ از چندين‌ روز اتفاق‌ بيافتد. در اكثريت‌ بيماران‌، پيش‌ از بروز آن‌ يك‌ مشكلي‌ وجود داشته‌ است‌، مثلاً استرس‌، خستگي‌، سرماخوردگي‌، يا خشكي‌ گردن‌ يا شانه‌ در طرفي‌ كه‌ فلج‌ صورت‌ قرار است‌ اتفاق‌ بيافتد. در اين‌ فلج‌، عصب‌ هفتم‌ جمجمه‌اي‌ و آن‌ دسته‌ از عضلات‌ صورت‌ كه‌ توسط‌ آن‌ عصب‌دهي‌ مي‌شوند دچار مشكل‌ شده‌اند.
علايم‌ شايع‌
فلج‌ ناگهاني‌ در يك‌ طرف‌ صورت‌، از جمله‌ فلج‌ عضلات‌ پلك‌
درد در پشت‌ گوش‌ در طرف‌ مبتلا
از بين‌ رفتن‌ خطوط‌ طبيعي‌ و بي‌حالت‌ شدن‌ يك‌ طرف‌ صورت‌
هماهنگ‌ نبودن‌ دوطرف‌ صورت‌ به‌ هنگام‌ خنده‌ يا اخم‌ كردن‌
سرازير شدن‌ آب‌ دهان‌
تغيير در حس‌ چشايي‌، و ترشح‌ بزاق‌ يا اشك‌ (گاهي‌)
 

A l i

کاربر ويژه
علل‌
ناشناخته‌ است‌. فلج‌ احتمالاً در اثر تورم‌ عصب‌ هفتم‌ به‌ وجود مي‌آيد. تورم‌ عصب‌ هفتم‌ نيز ممكن‌ است‌ به‌ علت‌ يك‌ ويروس‌، بيماري‌ خود ايمني‌، يا كاهش‌ جريان‌ و فشارخون‌ در عصب‌ هفتم‌ به‌ هنگام‌ عبور آن‌ از ميان‌ استخوان‌ گيجگاهي‌ (يكي‌ از استخوان‌هاي‌ جمجمه‌) باشد.
عوامل‌ افزايش‌دهنده‌ خطر
قرار گرفتن‌ در معرض‌ سرما
پيشگيري‌
در حال‌ حاضر نمي‌توان‌ از آن‌ جلوگيري‌ كرد.
عواقب‌ مورد انتظار
فلج‌ بل‌ آزاردهنده‌ است‌، ولي‌ خطرناك‌ نيست‌. ميزان‌ آسيب‌ به‌ عصب‌ تعيين‌كننده‌ ميزان‌ بهبودي‌ است‌.
بهبود تدريجي‌ و مدت‌ زمان‌ آن‌ متغير است‌، گاهي‌ تا چندين‌ ماه‌
فلج‌ خفيف‌ صورت‌ معمولاً در عرض‌ چند ماه‌ كاملاً بهبود مي‌يابد. فلج‌ شديد صورت‌ نيز در 90%-80% موارد كاملاً بهبود مي‌يابد.
در مواردي‌ كه‌ بهبودي‌ كامل‌ رخ‌ ندهد، گاهي‌ با كمك‌ جراحي‌ مي‌توان‌ ظاهر صورت‌ و كار عضلات‌ آن‌ را بهتر كرد
عوارض‌ احتمالي‌
تحريك‌ و اذيت‌ شدن‌ چشم‌ يا حتي‌ صدمه‌ به‌ چشم‌، زيرا چشم‌ به‌ خوبي‌ بسته‌ نمي‌شود و در معرض‌ گرد و غبار و آلودگي‌ قرار مي‌گيرد. اگر به‌ نحوي‌ از چشم‌ محافظت‌ به‌ عمل‌ نيايد، امكان‌ دارد روي‌ قرينه‌ زخم‌ ايجاد شود.
خرابي‌ دندان‌ و بيماري‌ لثه‌ به‌ علت‌ كاهش‌ ترشح‌ بزاق‌ و مشكل‌ در جويدن‌
مشكلات‌ رواني‌ و از دست‌ دان‌ عزت‌ نفس‌
 

A l i

کاربر ويژه
درمان‌
اصول‌ كلي‌
- امكان‌ دارد گاهي‌ سي‌تي‌ اسكن‌ يا ام.آر.آي‌، و آزمايشات‌ جهت‌ رد ساير علل‌ وارد آمدن‌ فشار به‌ عصب‌ هفتم‌ (عصب‌ صورتي‌) توصيه‌ شوند.
- امكان‌ دارد آزمايشات‌ الكتريكي‌ (الكتروميوگرافي‌) روي‌ عصب‌ هفتم‌ انجام‌ شوند تا ميزان‌ آسيب‌ به‌ عصب‌ مشخص‌ گردد.
- اگر درد وجود دارد، ناحيه‌ دردناك‌ را دوبار در روز گرم‌ كنيد. يك‌ حوله‌ كوچك‌ را كه‌ در آب‌ گرم‌ خيس‌ خورده‌ است‌ را بچلانيد و هر بار 15 دقيقه‌ روي‌ ناحيه‌ دردناك‌ بگذاريد. در اين‌ حالت‌ چشمان‌ خود را بپوشانيد يا ببنديد.
- اگر نمي‌توانيد چشمان‌ خود را خوب‌ بنديد، از محافظ‌ چشم‌ از جنس‌ پلاستيك‌، شبيه‌ آنچه‌ شناگران‌ به‌ چشم‌ مي‌كنند، استفاده‌ كنيد. به‌ اين‌ ترتيب‌، چشم‌ شما از آلودگي‌، گرد و غبار، و خشكي‌ محافظ‌ مي‌شود. اين‌ وسيله‌ در مغازه‌هاي‌ ورزشي‌ يا عينك‌ فروشي‌ها در دسترس‌ هستند.
- در شب‌ و به‌ هنگام‌ خواب‌، از پوشش‌ مخصوص‌ استفاده‌ كنيد كه‌ باعث‌ بسته‌ شدن‌ پلك‌ مي‌شود. به‌ اين‌ ترتيب‌، چشم‌ مرطوب‌ باقي‌ مي‌ماند و محافظت‌ مي‌شود. گاهي‌ استفاده‌ از پوشش‌ به‌ هنگام‌ روز هم‌ لازم‌ مي‌شود.
- با برگشت‌ تدريجي‌ قدرت‌ عضلات‌، صورت‌ را ماساژ و ورزش‌ دهيد. عضلات‌ پيشاني‌، گونه‌، لب‌ها، و چشمان‌ را با كمك‌ كرم‌ يا روغن‌ ماساژ دهيد. عضلات‌ ضعيف‌ را نيز در جلوي‌ آينه‌ ورزش‌ دهيد. چشمان‌ خود را باز و بسته‌ كنيد، چشمك‌ بزنيد، بخنديد و دندانهايتان‌ را نشان‌ دهيد. ماساژ و ورزش‌ عضلات‌ صورت‌ را چند بار در روز و هر بار به‌ مدت‌ 20-15 دقيقه‌ انجام‌ دهيد.
- دندان‌هاي‌ خود را بيشتر مسواك‌ كنيد و لابه‌لاي‌ آنها نخ‌ دندان‌ بكشيد تا دهان‌، بهداشت‌ بهتري‌ داشته‌ باشد.
- جراحي‌ روي‌ عصب‌ صورتي‌ (نادر)
داروها
قطره‌ چشمي‌ متيل‌ سلولز براي‌ سلامت‌ و حفاظت‌ چشمي‌ كه‌ مرتباً در معرض‌ محيط‌ اطراف‌ است‌.
مصرف‌ كوتاه‌ مدت‌ داروهاي‌ كورتيزوني‌ معمولاً براي‌ كاهش‌ تورم‌ و التهاب‌ عصب‌ مبتلا مفيد است‌.
فعاليت‌
فعاليت‌هاي‌ عادي‌ خود را ادامه‌ دهيد. استراحت‌ كمكي‌ به‌ بهبود فلج‌ بل‌ نمي‌كند.
رژيم‌ غذايي‌
اغلب‌ بايد رژيم‌ سبكي‌ مدنظر قرار گيرد.
در اين‌ شرايط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نماييد
اگر شما يا يكي‌ از اعضاي‌ خانواده تان‌ علايم‌ فلج‌ بل‌ را داريد.
- اگر چشم‌ شما علي‌رغم‌ درمان‌، قرمز مي‌شود، يا اينكه‌ احساس‌ ناراحتي‌ در آن‌ مي‌كنيد.
- اگر شما قادر نيستيد جلوي‌ ريزش‌ براق‌ دهان‌ خود را بگيريد.
- اگر درد شديدتر شده‌ باشد.
- در صورتي‌ كه‌ تب‌ نيز به‌ علايم‌ اضافه‌ شود.
 
بالا