خاستگاه و قلمرو ماساژت ها
ماساژت ها در آسیای مرکزی می زیستند و ناحیه ای میان دو رود آمو دریا و سیر دریا در شمال خوارزم را در تصرف داشتند. زیستگاه آن ها در مصب سیردریا قرار داشت که دیگر وجود ندارد. این سرزمین در هزاره ی اول پیش از میلاد، از این رودها بهره می گرفت و دارای جمعیت فراوان بود. این منطقه به سوی شرق، تا چهارصد و پنجاه کیلومتر ادامه داشت و به منطقه ای می رسید که اکنون بیابان یا نیمه بیابان است.
استرابون در میان آنها از چندین طایفه یاد می کند و میگوید: «بعضی از آنها در کوهها، برخی در دشت ها، و عده ای در باتلاق های تشکیل یافته از رودها و گروهی در جزایر واقع در میان باتلاق ها زندگی میکنند. اما این سرزمین بیش از همه به وسیله ی رود آراکس (سیردریا) سیراب میشود که به شاخه های بی شمار تقسیم می گردد و به وسیله ی شاه های دیگر خود، وارد دریای دیگری در شمال می شود.»
در سده های چهارم و سوم پیش از میلاد، ماساژت ها تقریبا، همه طوایف بیابان گرد آسیای مرکزی را مقهور خود کردند و دامنه ی متصرفات خود را تا کوههای تیان شان گسترش دادند
در 165 پیش از میلاد، قبیله ی هون، ماساژت ها را شکست داده و آن ها را به طرف جنوب و غرب سرزمینهایشان راند.
پانویس
1- قوم های کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، رویه 201.
2- قوم های کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، رویه 201.
3- قوم های کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، رویه 205.
4- قوم های کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، رویه 205.
ماساژت ها تیره ای از سکاها
ماساژت ها، همان سکاهای آبی در محدوده ی آق چادریا، در محل هایی چریک رباط Chirik – rabat یا شریک رباط، آثار آنان پیدا شده است. هرودوت آنها را از سکاها شناخته و نام آنها را ماسایاگاتا Masayagata می داند که به معنای ماهیگیر است.به گفته ی هرودوت، آنها از نظر جامه و شیوه ی زندگی به سکاها شباهت داشتند. فرای از قول مارکوآرت می نویسد، شاید ماساژت ها با تورها Turs که گروهی قومی از بیابان گردان آسیای مرکزی بودند، یکسان باشند که نویسندگان یونانی آنان را از بیابان گردانی می شناسند که در شرق دریای کاسپی می زیستند. ماساژت ها را نیرومندترین قوم وابسته به سکاها دانسته اند.برخی اشتقاق این قوم، یعنی Mas – sak را به معنی «سکاهای بزرگ» دانسته اند.
پانویس
1-باستان شناسی آسیای مرکزی،رویه های 141-144.
2-امپراطوری صحرانوردان، رویه 47.
3-قوم های کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، رویه 201.
4-میراث باستانی ایران، رویه 68.
5-قوم های کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، رویه 201.
6-تاریخ باستانی ایران، رویه 335.
نام شناسی ماساژت ها
نام ماساژت ها از واژه ی فارسی «ماهی»، (ماسی) گرفته شده است. هرودوت و استرابون تأکید کرده اند که غذای عمده آنان ماهی بوده است.
برخی اشتقاق این قوم، یعنی Mas – sak را به معنی «سکاهای بزرگ» دانسته اند.
پانویس
1-قوم های کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، رویه 201.
2-تاریخ باستانی ایران، رویه 335.