هشدار برای 10 برابر شدن اثرات مخرب خشکی دریاچه ارومیه
لبخند نمکین دریاچهای در حال مرگ/ تولد کویر در طوفان نمک + تصاویر
اینک این ماییم و این لبخند نمکین دریاچهای در حال مرگ، دریاچهای که با همه زیباییاش با همه قدمت خود و با همه نعمتهایش در حال نابودی است، این نابودی یعنی نابودی سه درصد از خاک ایران.
به گزارش
خبرگزاری فارس از تبریز، عدم سرمایهگذاری مناسب در بخش کشاورزی و محیط زیست دریاچه ارومیه، ضمن تقویت احتمال خشک شدن آن، میتواند تودهای 8 میلیارد تنی نمک و خروارها مواد سمی و فلزات سنگین در زمین به جا گذارد.
فاجعه انسانی در راه است فراتر از بحران پیشرو که چند سال است گونههای گیاهی و حیوانی دریاچه را با مشکل روبهرو کرده است، بسیاری از کارشناسان دولتی و غیردولتی این نکته را متذکر شدهاند که با کاهش مساحت دریاچه ارومیه و خشکی تدریجی، دریاچه ارومیه به شورهزاری 8 میلیارد تنی تبدیل میشود که زیستبوم انسانی منطقه را از بین خواهد برد و در نهایت منجر به مهاجرتهای ناخواسته و از بین رفتن بخش مهمی از کشتزارهای اطراف میشود.
هماکنون این ماییم که باید تصمیم بگیریم، نگاه به آینده، نجات دریاچه ارومیه، رهایی بخشیدن دریاچه، بستن فاضلابها، قانونمند کردن ورودیهای آب شیرین به دریاچه و اقدامات دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد یا اینکه بپذیریم همین شرایط را ادامه دهیم، سلام طبیعت را پاسخ نگوییم، از تازیانههایی که بر شانهاش نواختهایم درس نگیریم و آنگاه بگذریم رافت و مهربانی طبیعت به قهری بدل شود که دیگر به سادگی نتوان آن را مدیریت کرد.
این انتخاب ماست، باید انتخاب کنیم که امانت در دست خویش را چگونه نگهداریم و چگونه آن را به نسل بعد از خویش تحویل دهیم و آنچه که تاکنون در دفترچه عمل خودمان نگاشتهایم به هیچ کدام از ما در هر جایگاهی که هستیم نمره قبولی نمیدهد، حتی به عنوان یک شهروند. بپذیریم که باید برای دریاچه ارومیه فکر جدیتری کنیم.
هشدار نسبت به 10 برابر شدن اثرات مخرب خشک شدن دریاچه ارومیه
علی علیلو نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی امروز در گفتوگو با خبرنگار فارس در تبریز اظهار کرد: باتوجه به انباشته شدن نمکهای حاصل از خشک شدن دریاچه که با کوچکترین نسیم و باد رخت مسافرت به سوی درختان میبندند و با سکونت بر روی این درختان رشد و تولیدات آنها را تحت تاثیر قرار میدهند.
وی در زمینه تغییر الگوی کشت در مناطق تحت تاثیر و اثرات آن در کشاورزی و اقتصاد کشاورزان گفت: تغییر الگوی کشت میتواند زمینه بروز اثرات مخرب در حوزه دریاچه ارومیه بر کشاورزی را کاهش داده و در عین حال اقتصاد کشاورزان را تا حدودی تامین کند.
علیلو این تاثیرگذاری را منوط به کار کارشناسی دانست و گفت: این تغییر الگوی کشت باید مبتنی بر کار کارشناسی و شناسی محصولات متناسب با محیط این دریاچه چه در سطوح کشاورزی و چه در عرصه باغی باشد.
این نماینده مجلس نهم در عین حال تاکید کرد: تغییر الگوی کشت امروزه در دنیا امری متداول برای افزایش راندمان تولید در کشاورزی و متناسب سازی تولیدات این عرصه با نیاز، تقاضای بازار و مهمتر از همه اقتصاد است.
وی این امر را نیز گزینهای مناسب برای ارتقاء از کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن همراه با اصلاح الگوی کشت دانست و گفت: جهادکشاورزی باید با برنامهای کارشناسی و ارزیابی وضعیت اقلامی نه تنها در حوزه دریاچه ارومیه بلکه در سایر سطحهای کشاورزی نسبت به تغییر و اصلاح الگوی کشت اقدام کند.
تبدیل 204 هزار هکتار از اراضی کشاورزی 7 شهرستان آذربایجان شرقی به شورهزار
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان گفت: حفظ کشاورزی حوزه دریاچه ارومیه باتغییر الگوی کشت امکانپذیر است.
مسعود محمدیان با بیان اینکه جلوگیری از کشت محصولاتی با نیاز آبی زیاد و کشت محصولات کشاورزی با نیاز آبی کم در حاشیه دریاچه ارومیه، از مهمترین راهکارهای جلوگیری از فاجعه زیستی و تداوم تولید در بخش کشاورزی بشمار میآید، افزود: اجرای طرحهای آبخوانداری و آبخیزداری برای احیای دریاچه ارومیه لازم است.
وی با بیان اینکه برای مقابله با بحران خشک شدن دریاچه ارومیه، افزایش سطوح کشت در پیرامون حوزه آبریز این دریاچه متوقف شده است گفت: با کشت محصولاتی که نیاز آبی کمی دارند ضمن تداوم تولید، از بروز خطرات زیست محیطی جلوگیری می شود.
محمدیان با اشاره به اینکه کشت پسته و زعفران، گلرنگ و کلزا در راستای تغییر الگوی کشت درحاشیه این دریاچه افزایش یافته است افزود: توسعه آبیاری تحت فشار، پوشش انهار و احداث کانالهای آبیاری در کنار تغییر الگوی کشت در دستور کار قرار دارد.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان با اشاره به شوری بیش ازحد آب چاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه گفت: درصورت تشدید این وضعیت 204 هزار هکتار از اراضی کشاورزی حاشیه این دریاچه در 7 شهرستان استان آذربایجان شرقی به شوره زار تبدیل شده و قابلیت تولید را به صورت کامل از دست می دهد.
وی با بیان اینکه الگوی کشت حاشیه دریاچه ارومیه باید تغییر کند افزود: تغییر الگوی کشت در حاشیه دریاچه ارومیه امکانپذیر است و کشاورزان منطقه نیز به این اقدام راضی هستند بنابراین بایستی محصولاتی همچون گلرنگ و کلزا جایگزین محصولات زراعی و پسته جایگزین برخی محصولات باغی شود.
توسعه کشت پسته راهکاری مناسب جهت اصلاح الگوی کشت در حاشیه دریاچه ارومیه مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی از توسعه کشت پسته به عنوان راهکاری مناسب برای اصلاح الگوی کشت درحاشیه دریاچه ارومیه تاکید کرد.
سعدالهج اسکندری با بیان اینکه با هدف جلوگیری هرچه بیشتر از وقوع فاجعه زیست محیطی در شهرستانهای حاشیه این دریاچه و حمایت مستقیم از بهرهبرداران بخش کشاورزی در این منطقه، توسعه کشت پسته بهعنوان راهکاری مناسب برای اصلاح الگوی کشت با توسعه گونههای باغی با نیاز آبی کمتر در حاشیه دریاچه ارومیه، مورد توجه برنامهریزان سازمان قرار داشته و توسط این مدیریت در فاز اجرایی قرار گرفته است افزود: سطوح زیر کشت پسته در سطح باغهای آذربایجان شرقی، 293 هکتار بوده که از این میان، 125 هکتار آن را باغهای بارور تشکیل میدهد.
وی با بیان اینکه متوسط تولید محصول پسته در هکتار، 800 کیلوگرم بوده و میزان تولید سالانه آن از مرز 100 تن فراتر میرود افزود: پتانسیل تولید پسته در هر هکتار تا دو و نیم تن است و در سالهای آینده با افزایش سن درختان، متوسط تولید به حدود 1700 کیلوگرم در هکتار خواهد رسید. مدیر باغبانی سازمان با اشاره به اینکه 30 هزار هکتار از اراضی حاشیه دریاچه ارومیه در این استان قابلیت کشت پسته را دارد، ادامه داد: پسته، گیاهی متحمل به خشکی و کمآبی بوده و درخت آن بعد از خرما، متحملترین درخت در برابر شوری است و شهرستانهای جلفا، شبستر، آذرشهر، اسکو و مناطق یکانات، یامچی وکشکسرای شهرستان مرند و بسیاری از اراضی حاشیه شرق دریاچه ارومیه به لحاظ شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیای مناطق مستعدی برای احداث باغهای پسته است.
*نیاز 3.1 میلیارد مترمکعبی آب برای احیای دریاچه ارومیه/ تبخیر سالانه یک میلیارد مترمکعب آب دریاچه ارومیه
بیوک رئیسی مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی اظهار داشت: نیاز اکولوژیکی دریاچه ارومیه سالانه 3.1 میلیارد مترمکعب آب است ولی سالانه یک میلیارد مترمکعب آب این دریاچه تبخیر میشود.
وی تصریح کرد: 270 میلیون مترمکعب از حوزه آبریز آذربایجانشرقی، 1.8 میلیارد مترمکعب از حوزه آبریز آذربایجانغربی و 940 میلیون مترمکعب آب از حوزه آبریز استان کردستان باید با مدیریت مصرف به دریاچه ارومیه ریخته شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجانشرقی، 66 درصد تغییر اقلیم، 25 درصد توسعه بخش کشاورزی و بقیه سازههای هیدرولیکی از عوامل پسروی دریاچه ارومیه اعلام کرد.
رئیسی، حجم آب دریاچه ارومیه را در حال حاضر 13 میلیارد مترمعکب و تراز آبی آن را 1271 متر اعلام کرد و گفت: سالانه نزدیک یک میلیارد مترمکعب آب دریاچه ارومیه تبخیر میشود، با برنامههای انجام شده تنها توانستیم جلوی تبخیر آب را گرفته و نگذاریم دریاچه ارومیه بیش از این بحرانی شود.
وی تصریح کرد: حجم موجود آب در این دریاچه 13 میلیارد و 290 میلیون مترمکعب است که برای رسیدن به حجم اکولوژیکی، به 11 میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد.
رئیسی با اشاره به افزایش هفت سانتیمتری تراز آبی دریاچه ارومیه در سالجاری نسبت به سال گذشته، خاطرنشان کرد: تراز نرمال دریاچه ارومیه 30. 1275 متر و تراز اکولوژیک 1. 1274 متر و تراز فعلی آن بیش از 1271 متر است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر به دلیل کاهش بیش از حد آب دریاچه ارومیه میزان شوری آب این تالاب به 400 گرم در لیتر رسیده است.
رئیسی، میانگین نمک در آب دریاچه ارومیه را در شرایط عادی بین 180 تا 220 گرم در لیتر عنوان کرد و افزود: در حال حاضر وضعیت شوری آب دریاچه ارومیه به فوق اشباع که بیش از 350 تا 400 گرم در هر لیتر است، رسیده که این امر حیات تنها موجود زنده آرتمیا این زیست بوم را با تهدید جدی مواجه کرده است.
تهدید 8 میلیارد تن نمک وجدان تاریخ ما را نخواهد بخشید خشک شدن و یا کم شدن آب دریاچه تعادل اکولوژیک شمال غرب کشور را برهم میزند، آب و هوا را تغییر داده و با تاثیرگذاری مستقیم بر روحیات مردمی که سالیان سال با دریاچه زندگی کردهاند، موجب مهاجرت میلیونی آنها میشود. حضور دریاچه تاکنون سبب ایجاد ویژگی ساحلی به این منطقه کوهستانی و تعدیل آب و هوا شده است. 19 سال از زمان آغاز کاهش ارتفاع آب دریاچه ارومیه میگذرد، اینک دانشمندان معتقدند چنانچه دریاچه ارومیه خشک شود، منطقه تبدیل به بیابانی به وسعت 570 هزار هکتار با 8 میلیارد تن نمک میشود که با وزش نخستین بادها به جای شن یا رس، این نمک است که در هوا منتشر شده و موجب تخریب محیط زیست میشود، تخریبی که بدون شک از مرزهای کشور خواهد گذشت و در خوش بینانهترین شرایط کشورهای همسایه را نیز در شرایط بحران زیست محیطی گرفتار خواهد کرد. اینک این ماییم و این لبخند نمکین دریاچهای در حال مرگ، دریاچهای که با همه زیباییاش با همه قدمت خود و با همه نعمتهایش در حال نابودی است، این نابودی یعنی نابودی سه درصد از خاک ایران و ایرانی با پیکری زخمی برجای میماند. امروز برگی دیگر از تاریخ در حال نگارش است، اگر خشک شدن دریاچه در این ورق نوشته شود، هیچگاه وجدان تاریخ ما را نخواهد بخشید.
دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه به دلیل داشتن ارزشهای اکولوژیک و منحصر به فرد، در سال 1346 براساس مصوبه شماره یک شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور، به عنوان منطقه حفاظت شده و طبق مصوبه شماره 63 شورای عالی در سال 1354 به عنوان پارک ملی ارتقا یافت. همچنین در سال 1356 براساس مصوبات MAB (انسان و کره مسکون) به عنوان یکی از مناطق بینالمللی ذخیرهگاههای زیست کره در سطح جهان به ثبت رسیده است. این دریاچه با تمام جزایر آن در سال 1354 به عنوان یکی از تالابهای بینالمللی در کنوانسیون رامسر ثبت و از طرف موسسه بینالمللی تالابها به عنوان یکی از مهمترین مناطق مهم پرندگان انتخاب شد. در این دریاچه در حال حاضر 27 گونه پستاندار، 212 گونه پرنده، 41 گونه خزنده، هفت گونه دوزیست و 26 گونه ماهی زیست میکند.
دریاچه ارومیه دارای 102 جزیره است که همه آنها از سوی سازمان یونسکو به عنوان ذخیرهگاه طبیعی جهان به ثبت رسیده است. دریاچه ارومیه از نظر سطح آبهای آزاد، بیستمین دریاچه جهان از لحاظ وسعت و شورترین بعد از بحرالمیت محسوب میشود. طول دریاچه از 130 تا 146 کیلومتر و عرض آن از 58 کیلومتر تا 15کیلومتر (بین کوه زنبیل و جزیره اسلامی) متغیر است. حجم آب دریاچه ارومیه در مساحت 5 هزار و 822 کیلومتر مربع و با عمیق متوسط 5.4 متر بالغ بر 31 میلیارد مترمکعب برآورد شده است.