Maryam
متخصص بخش ادبیات
قارچ ها از گیاهانی هستند که به عنوان ماده ی غذایی کاربرد پیدا کرده اند. قارچ ها همگی خوراکی نبوده و دارای انواع سمی نیز بوده و استفاده از انواع سمی آن می تواند اثرات زودرس و دیررس داشته باشد.
مسمومیت قارچ ها از 3 طریق ممکن است:
1- مسمومیت اتفاقی که عموما در کودکان هنگام بازی رخ می دهد. مسمومیت در این روش خفیف است.2- خوردن قارچ سمی به جای نوع غیر سمی(خوراکی) که عموما با علائم شدید همراه است.
3- استفاده از قارچ به واسطه ی خواص روانی آن که به عنوان سوء مصرف در جوانان دیده می شود.
شناسایی نوع قارچ در درمان کمک کننده است. اگر مرکزی برای شناسایی نوع قارچ در دسترس است، می توان نمونه ای از قارچ را درون کیسه ای کاغذی در هوای اتاق نگهداری کرد و در اولین فرصت به مراکز شناسایی قارچ ارسال کرد. حتی مواد استفراغی بیمار به دلیل داشتن قطعاتی از قارچ قابل استفاده است.
اما با به کار بستن تمامی اقدامات تشخیصی همچون ارسال نمونه تا گرفتن عکس و ایمیل به مراکز شناسایی تخصصی قارچ، هنوز در 90 درصد موارد، قارچ مولد ناشناخته می ماند. تشخیص نوع قارچ دشوار و وقت گیر است. به همین دلیل در تمام موارد، درمان باید بر اساس بالین بیمار باشد. اغلب گزارش ها از مسمومیت خفیف یا عدم مسمومیت حکایت دارد.
علائم بالینی
تقسیم بندی قارچ ها بر 10 گروه است، اما از نظر مسمومیت 3 دسته می شوند؛ گروهی که علائم مسمومیت آن ها طی 4 ساعت بروز می کند.
گروهی که بروز علائم مسمومیت در آن ها با تأخیر 6 ساعتی همراه است؛
و دسته دیگر که علامتی ایجاد نمی کنند.
بیشترین سمیت و خطر در نوع دیررس علائم است، اما به دلیل همزیستی چندین گونه با هم، ممکن است بیمار علائم زودرس داشته باشد. بنابراین بروز زودرس علائم، رد کننده ی مسمومیت جدی تر نیست.
به یاد داشته باشید که علائم دیررس همیشه به نارسایی کبدی منجر نشده بلکه تعدادی از قارچ ها مولد نارسایی کلیوی یا علائم مغزی هستند
علائم زودرس
الف) علائم گوارشی(تهوع، استفراغ، اسهال و درد شکمی) علائمی است که طی 30 دقیقه تا 3 ساعت پس از مصرف بروز می کند. این علائم طی 24 ساعت بهبود می یابد.ب) علائم مغزی(توهم، خواب آلودگی، تشنج و بی قراری شدید) که عموما در یک تا 2 ساعت پس از مصرف شروع می شود. با درمان حمایتی و به موقع می توان انتظار عاقبت خوشی برای بیماران با علائم زودرس داشت.
علائم دیررس
پس از 6 تا 24 ساعت از مصرف قارچ علائم گوارشی همچون تهوع شدید، استفراغ، اسهال و درد شکمی آغاز می شود که درمان حمایتی و مایع درمانی اغلب به کنترل علائم منجر می شود. طی روزها تا هفته ها بعد مسمومیت کبدی بروز می کند. گاهی سیر بیماری می تواند به مرگ منجر شود. منطقی ترین این درمان ها زغال فعال است که ماده ای سیاه رنگ بوده و توانایی اتصال به سم را داراست. پیوند کبد در بعضی از بیماران با موفقیت همراه بوده است. به همین دلیل در بیماران با علائم و نشانه های کبدی شدید باید بیمار را به مرکز پیوند انتقال داد.
به یاد داشته باشید که علائم دیررس همیشه به نارسایی کبدی منجر نشده بلکه تعدادی از قارچ ها مولد نارسایی کلیوی یا علائم مغزی هستند.
در فصل بهار مراقب مسمومیت قارچی باشید
آمارها حاكی از آن است كه در فصل بهار بیشترین مسمومیت در اثر مصرف قارچ های سمی در كشور مشاهده شده است. محمدرضا آصف، عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه پزشكی كشور در این باره گفت: قارچ ها به دو گروه كارخانه ای و طبیعی تقسیم می شوند كه در نوع كارخانه ای به نام دكمه ای و قارچ های صدفی معروف هستند كه از طبیعت به سمت كارخانه برای بهنژادی منتقل می شوند.
این قارچ شناس افزود: در طبیعت قارچ های متنوعی رشد می كنند كه بستگی به مناطق كشور به شكل های متنوعی رشد می كنند.
آصف، به آمار مسمومیت در كشورمان اشاره كرد و گفت: بنابر آماری كه در سال 85 برای مسمومیت گزارش شده، نه مورد مرگ در ایران به وسیله قارچ های سمی به ثبت رسیده كه در فصل بهار این آمار بیشتر مشاهده شده است. افراد در فصل بهار مراقب مسمومیت ناشی از مصرف قارچ های سمی باشند زیرا در فصل بهار بیشترین مسمومیت مشاهده شده است.
وی، به افراد در تهیه قارچ های خوراكی توصیه كرد: باید محصولی تهیه شود كه از كارخانه معتبر به صورت استاندارد بوده و در تولیدش از كمترین سموم استفاده شده باشد و در انتخاب قارچ دقت به عمل آید تا مسمومیتی به وجود نیاید.