آوانتن یکی از دلپذیرترین تپه های روم است و زیبایی هایی تابناک و باشکوه دارد. این تپه مشرف بر رود تیبر(Tibère) است و چشم اندازی عالی مشرف به قصر پالاتن(Palatin) دارد و بندر استی از روی تپه به گونه ای چشم نواز نمایان است. در دامنه های این تپه نسبتا بزرگ ، نقاطی قرار دارند که دارای ارزش بسیارند. همانند امروز در زمان امپراتوران روم هم در دامنه های تپه آوانتن محله های باشکوهی قرار داشت که در آن خانه های متمولین ساخته شده بود و آب جاری به وسیله ی کاریزهای روی زمینی وارد خانه های مردم میشد. درکوچه های این شهر سکوت و آرامشی حکومت می کرد که متباین با روح پرهیاهوی شهرهای جنوبی اروپا بود. در پایان سده نخست میلادی ، ترایانوس فرمان داد تا قصری نزدیک کاخ دوستش ل. لی سی نیوس سورا که مانند خود او از نژاد اسپانیایی بود ، بساختند. تحقیق در متون تاریخی وجود این کاخ باشکوه را در ناحیه آوانتن بر ما روشن ساخته است ، ولی دکتر وان اسن(Van Essen) باستان شناسی انستیتوی تاریخ هلند در رم ثابت کرد که این قصر شاید در همین محل کلیسای سنت پریسک که در آغاز سده پنجم مسیحی ساخته شده قرار داشته و افتخار این کشف از آن اوست. بنابرآنچه گذشت ، ساختمان موردبحث ، نزدیک کلیسای سنت سابین و روی تپه نامی به آوانتن بزرگ قرار داشته است.
اتفاقا روی آجرهایی که از زیر کلیسای سنت پریسک بیرون کشیده اند ، نام کارخانه آجرسازی کنده شده است ، و چنین امری روی آجرهای سایر بناهای تاریخی رم نیز دیده شده است. یک پژوهشگر آمریکایی به نام بلوخ درباره ی این نامهای منقور بر آجر بررسی های کرده و سیاهه ای از نام های منقوش روی آجرهای کلیساهای نامی درست کرده است که برپایه آن می شود هویت و اسم و رسم بناهای ناشناخته را آشکار کرد.
با بکار بردن این روش بوده که توانسته ایم آثار بازیافته در کاخ واقع در زیر کلیسای سنت پریسک را منسوب به ترایانوس کنیم و هتا اصلاحات پسین (بعدی) که در این قصر انجام شده به یاری همین اسناد روشن گشته است. این قضیه روشن شده است که پس از مرگ ترایانوس در سال 117 پس از زایش ، مالکیت کاخ مزبور به جانشینانش سپرده شد. وقتی که امپراتوران متعلق به دودمان سور (که اصلا سوریه ای بودند) بر تخت پادشاهی دست یافتند (دو سده پس از مسیح) معبدی مهری در کاخ آوانتن برپا شد. تاریخ درست ساختمان آن از روی متون نوشته شده بر دیوارهای محراب این معبد به دست آمده است. روی همین محراب تصویری از میترا وجود دارد که در حال کشتن گاو است و متنی دارد به این شرح : «روز شنبه در تاریخ هجدهم ماه (آسمان) ، یعنی دوازده روز پیش از یکم ماه دسامبر در زمان حکومت قنسولی دو امپراتور سور و آنتونن ، بامدادان ، موقعی که نخستین پرتو آفتاب برون آمد ،زاده شدم.»
برابر تقویم و گاهشماری رمی ، این تاریخ برابر با بیستم نوامبر سال 202 مسیحی است. در این تاریخ سور و پسرش «کاراکالا» حکومت کنسولی را در دست داشتند. متن بالا متعلق به مردی است که نخواسته نام خود را ذکر کند و در روز گفته شده زاده شده یعنی بر رازهای دین تشرف یافته و سالک طریقت شده و خودداری که از بردن نام خود کرده سبب شگفتی است. این را هم بگوییم که این امر تشرف بر رازها، درست دو روز پس از زادروز میترا در سوریه وقوع یافته است. نوشته های بدست آمده که مربوط به سال 322 پس از زایش است و نویسنده ی آنها که مردی است لشگری از شهر سالسووی در ناحیه ی موئزی سفلی تاریخ زادروز فراموش ناپذیر خدا را هجدهم نوامبر در گاهشماری مسیحی می داند. گمان این است که نویسنده ی نوشته های روی دیوار معبد آوانتن از اهل سوریه باشد. چون در نقاشی های دیوارهای کناری معبد آوانتن نام های خاوری یافته می شود. در هر حال ، این مسئله ثابت شده که محراب معبد در سال 202 مسحی آماده برای برگزاری مراسم دین بوده است.
ولی برابر عرف جاری ، ممعبد از تالاری تشکیل شده بود که در آن یک راهرو مرکزی و دو نیمکت در کناره های آن وجود داشته است روی دیوارهای کناری تصاویری با بی سلیقگی از مراسم تشرف بلندپایگان به اسرا دین نقاشی شده (اغلب اینان شیر هستند). آن سوی ورودی معبد درست در آنجا که نیمکتها قرار دارند دو محراب گسترده چسبیده به دیوار پایان معبد نقشی از میترا هست که گاوی را قربانی می کند. گاهی اوقات به نام های اشخاصی برمیخوریم که خاورزمینی هستند و پس از این که در امر بازرگانی در رم و یا در استی صاحب مکنت شده اند ، در آوانتن مسکن گزیده اند.
تا سال 200 پس از زایش ، یعنی تقریبا طی 20 سال ، مراسم مذهبی در معبد نسبتا کوچک ادامه یافت. شاید در اثر کوششهای مرشد جماعت مهری این معبد را بزرگ تر کردند و تغییراتی در آن دادند. بدین قصد بهترین صنعتگران را فراخواندند، روی نقاشی های گذشته را با لایه ای از ماده ای مرمرگونه اندودند و تصاویر نو و زیباتری نقاشی کردند. البته موضوع نقاشی ها تغییر نیافت و آنها اغلب متوقف بر تصیر یک گله شیر بود که تحف و هدایا حمل می کردند. با این وصف از ترسیم دوباره برخی جزییات خودداری کردند و چیز دیگری به جای آنها نشاندند. از جمله آیه های بسیار قابل توجهی که روی نقاشی های کهن نوشته شده بود حذف شد و مثلا تصویر هفت درجه سالکان طریقت (به ترتیب کلاغ ، همسر ، سرباز ، شیر ، پارسی ، پیک خورشید ، پیر) برجای ماند و با تغییراتی مختصر جماعت معاریف دوباره نقاشی شد. نقاشی هایی که پس از سال 200 مسیحی ترسیم شده اند ، این باور را می انگیزند که گویی پرداخته دست چندین هنرمند هستند و حال آنکه پیرایه های دوباره ای که در معبد کرده اند ، گویا کار یک نفر بوده است.
در این پیرایه ها نوآوری دیگری هم صورت گرفت ، بدین معنا که تصویری مرمراندود از اسانوس – کائلوس کشیدند ، که در معجزه ی قربانی گاو حضور یافته است و البته تاکنون متوجه شده ایم که موضوع اساسی غالب تصاویر مهری همین مراسم قربانی است. در نقاشی مزبور میترا حالت باشکوهی دارد ، گیسوان بافته شده مجعد دور سر زرین او را گرفته اند ، کلاهی بر سر و پیراهن بلندی به رنگ آبی سیر دربردارد. تا اینجا ابتکار در تزیینات مربوط به فداییان میترا بود. در این نقوش ابتکارآمیز به میترا و گروه یارانش ، سراپیس (خداوند باوری در مصر) و ونوس و مارس و سایر خدایان کره ی زمین نیز ملحق شدند. این نقاشی ها نیز کا دو صورتگر هستند و ارزش هنری آنها بدون تردید بسیار است. هریک از این دو هنرمند چشم های اشخاص تابلو را به طرزی ویژه و موافق سلیقه ی شخصی خود کشیده اند. سه نمازخانه به طرفین معبد افزودند. این نمازخانه ها به این کار می آمد که مناسک ویژه ی تشرف در آنها صورت می گرفت. بعدها سرسرایی هم به معبد افزودند و آن را بزرگ تر کردند.
در سده های پسین یعنی تا پایان سده ی چهارم پس از زایش ، اصلاحاتی که در این معبد شد جزیی بود. به عنوان نمونه ، به ویژه تصاویر مرمراندوده را عوض کردند ، ولی باقی بخش های معبد شکل اصلی خود را حفظ کرد ، تا اینکه مسیحیان حکومت را به دست گرفتند. گویا در گیرودار اصلاحات معبد ، زنی پریسک نام بخشی از خانه ای را که زیر معبد قرار داشت تصاحب کرد و همدینان خود یعنی مسیحیان را به آنجا دعوت کرد تا به مناسک عیسوی عمل کنند. می بینیم که به فاصله ی چند دیوار ، دو دسته رقیب در دو جا اعمال دینی انجام می دادند. ولی دیر نپایید که مهرپرستان با عجله دیواری نزدیک یکی از ورودی های نمازخانه خود کشیدند تا چشم مردم نامحرم به آنجا نیفتد.
جدیت پریسک در امر دیانت سبب شد که سن پیر به دست خود این زن را غسل تعمید بدهد ؛ زنی که نتیجه ی تلاش او این شد که معبد مسیح و پرستشگاه میترا همسایه ی یکدیگر گشتند. همانطور که دین مهر در آغاز کاخ امپراتوران رم را تسخیر کرد ، مسیحیت تازه کار هم به همان سیاق عمل نمود. همکیشان سنت پریسک مشحون از اعتماد به نفس پرخاشجویانه به معبد مهری یورش بردند و همه ی آثار هنری موجود در آن را از میان بردند. در این غزوه دینی ، با خشمی هنرشکن ، مسیحیان به ویژه آن اداواتی را که مربوط به مراسم آیین منفور آنان بود نابود کردند. آثاری از جنس شبه مرمر ، شمایل مجلس غذای خدای خورشید (سل) و میترا و خلاصه هر چه نقاشی به دستشان افتاد با کلنگ خرد کردند و از میان بردند. البته مهری ها کوشش کردند تا آنچه را که می تواستند نجات دادند و گواه این ادعا کشف شانزده چراغ دست نخورده و سالم است. ولی از آن تاریخ به بعد دیگر مهری ها نتوانستند مراسم دینی خود را در همان معبد انجام دهند. مسیحیان اتاق های مقدس معبد را با خار و خاشاک و خرده ریزی که از گورستان نزدیک به آنجا به دست می آمد پر کردند و پس از آن متوجه ساختمان معبد شدند و بخش بزرگی از این خانه درگذشته مسکونی را خرد کردند. بدین طریق بر ویرانه های معبد مهری ، مسیحیان پیروزمندانه کلیسای سنت پریسک را ساختند. در نوشته های باستانی که به دست آمده کلیسای سنت پریسک را با کلیسای سنت ماری ماژور (Saint-Marie Majeure) سنجیده اند.