نقد و بررسی سریال زمانه

[Reza Sharifi]

​

​

​

ناگزیری داوری های انسان ، به نسبی بودن شرایط ، تقریبا در تمام پدیده ها قابل تعمیم است . اما در برخی موارد این شیوه ی بررسی و در کلام رادیکال حکم گرایانه ، این قضاوت و البته نسبی بودن غرض مورد استناد، بیشتر مورد توجه قرار می گیرد .

زمانه هم از این نوع تحلیل مستثنی نیست . شاید در بادی امر ، سریالی مثل زمانه ، یک داستان متداول باشد ، که شبیه آن را خوانده ایم ، از زبان دیگران شنیده ایم و یا در قالب یک نمایش صحنه ای یا تصویری دیده باشیم . داستان متداولی که با تعبیر منقش تکراری نباید دچار غلط شود . اما در واقع زمانه یک نمونه ی قابل ارجاع از مفهوم نگارش متن نمایشی در تعریف کارگاهی آن است .

وقتی معلمی اوراق دانش آموزان نه چندان علاقه مند به درس را تصحیح می کند ، ناگزیر از دلزدگی چند برگه ی تعطیل ، این حس مردد را به برگه ی دانش آموز ساعی هم تسری خواهد داد و دانش آموز درس خوان هم باید چوب هم رنگی با بقیه ی دانش آموزان را در نگاه مسخ شده ی مصحح تحمل کند . البته نا گفته مشخص است که در مثال مناقشه نیست و قراری هم به نمره دادن در قالب مکتب سنتی در یک یادداشت نیست . با این وجود ، با این که ، سریال های این روزهای تلویزیون و شاید بهتر است بگوییم این چند ساله ی اخیر ، چنگی به دل نمی زند ، اما نمی توان همه ی تولیدات سیما را با یک چوب نواخت و از این میان نمونه های قابل اعتنایی می توان یافت . با آن که زمانه در زمان مصروف شده ی تولید و اسباب و لوازم صحنه با سریال های قبلی حسن فتحی تفاوت دارد ، اما در نگاه روایی از کارهای قبلی بهتر عمل می کند . حتی میوه ی ممنوعه که بیشتر به جهت زمان پخش تاثیررسانه ای در تماشاچی داشت ، به میزان زمانه در پیروی از اصول درام موفق نبوده است .
شاید توضیح این برتری برای زمانه نیازمند مقدمه ای مفصل در سبک های دیالوگ نویسی فارسی در سینمای ایران باشد . آن چه که به اشتباه از نمایش نامه نویسی به فیلم نامه ها منتقل شده و در ارائه ی سواد نویسنده ، به غلط به نام شخصیت ها سند می خورد . همه ی آدمی های یک فیلم فیلسوف و شاعر و عارف و جامعه شناس می شوند و بیانیه های عقده شده برای کارگردان و نویسنده ، لقمه های کله گربه ای دهان سکته زده یشان می شود .

اولین خصیصه ی زمانه متن نمایشی درست آن است . تلاشی برای تفاخر و تمایز متن نمایشی نسبت به نمونه های دیگر وجود ندارد ، با این حال تمام ارکان درام در جایگاه درستشان قرار دارند . درگاه های ورود به هر شخصیت در درام مثل نقب موسیقیدان از دستگاهی به دستگاه دیگر است . در روایت زمانه نیز این نکته رعایت شده است . نکته ای که مفهوم تدوین را که تقریبا در آثار تلویزیونی تا حد یک مونتاژ ساده تنزل می یابد ، برای زمانه قابل تعریف می کند . وقتی در یک سریال تعداد اشخاص بازی زیاد است و حتی نقش های سه و چهار در پیش رفت داستان موثرند ، پرداختن به همه طوری که خط اصلی داستان از دست نرود کار سختی است . علاوه بر این در این دنبال کردن موازی نباید به هر نقش بیش از آن چیزی که نیاز تاثیر دراماتیک است میدان داد و این نکته در زمانه لحاظ شده است .

اما آن چه متن نمایشی (فیلم نامه ) زمانه را نسبت به دیگر مجموعه های تلویزیونی متمایز می کند ، دیالوگ نویسی متن است .
زمانه

شاید توضیح این برتری برای زمانه نیازمند مقدمه ای مفصل در سبک های دیالوگ نویسی فارسی در سینمای ایران باشد . آن چه که به اشتباه از نمایش نامه نویسی به فیلم نامه ها منتقل شده و در ارائه ی سواد نویسنده ، به غلط به نام شخصیت ها سند می خورد . همه ی آدمی های یک فیلم فیلسوف و شاعر و عارف و جامعه شناس می شوند و بیانیه های عقده شده برای کارگردان و نویسنده ، لقمه های کله گربه ای دهان سکته زده یشان می شود . اما در زمانه خبری از فلاسفه و جامعه شناسان و مصلحان نیست . هر شخصیت به دنبال خواسته های دنیای واقعی اش است . هر چند که عمق مفهوم هر نیت ، به خوبی در کلام شخصیت ها مشخص است .

فتحی با توجه به همان شخصیت پردازی که در فیلم نامه پیش بینی ، و متناسب با دیالوگ هایی که برای هر شخص بازی انتخاب شده است ، اکت های بازیگران را در میزانسن ها معین می کند . اتفاقا در زمانه از تصویربرداری مفاخره آمیز خبری نیست . تصویربرداری که بیش از مسیر داستان به چشم بیاید . نورپردازی زمانه با توجه به ظرفیت های یک تصویربرداری تلویزیونی صورت می گیرد و سعی بر فضا سازی شبه سینمایی ندارد . مهم داستان است و همراه کردن تماشاچی با داستان . حتی اگر قصد زمانه سرگرمی باشد ، در این هدف موفق عمل می کند. سرگرمی برای معمایی که چند سال بود در تلویزیون ایران این طور کلاف سردرگمش، حس کنجکاویمان را غلغلک نداده بود.


مجتبی شاعری
بخش سینما و تلویزیون تبیان

 

[Darya]

شما با مجتبی شاعری چی کار داری خودت بشین نقد کن استادی

 

[Reza Sharifi]

شما با مجتبی شاعری چی کار داری خودت بشین نقد کن استادی

:غش2:
شما از کجا فهمیدید که دارم نقد مینویسم؟
گفتم واسه شروع یه نقد از منتقد دیگه بذارم بعد خودم شروع کنم :50:

 

[Darya]

:غش2:
شما از کجا فهمیدید که دارم نقد مینویسم؟
گفتم واسه شروع یه نقد از منتقد دیگه بذارم بعد خودم شروع کنم :50:

والا این پیگیری که شما داشتی معلوم بود کمک می خوای من مجری بشم؟:غش2:
آقای محمد رضا شریفی نظرتون درباره سریال زمانه چیه؟ مقوایی نیست؟:37:

 

[Reza Sharifi]

والا این پیگیری که شما داشتی معلوم بود کمک می خوای من مجری بشم؟

ماشاالله پتانسیل مجری شدن رو دارید:دست:

آقای محمد رضا شریفی نظرتون درباره سریال زمانه چیه؟ مقوایی نیست؟

هه شبیه برنامه زنده تلویزیونی شده که یک منتقد دعوت میکنن و نظرشو میخوان:ذوق زده:

سریال خوبی بود اصلا هم مقوایی نبود :بدجنس:
البته خیلی کلی گفتم دیگه :هنگ:

 

[laklak]

سریالی فوق العاده بی خودی. سریالی با موضوع تکراری .چند ساله تلویزیون ایران داره فیلم های ابکی میسازه.کجاست ان فیلم های جمشید هاشم پور و امثالهم.

 

[Reza Sharifi]

سریالی فوق العاده بی خودی. سریالی با موضوع تکراری .چند ساله تلویزیون ایران داره فیلم های ابکی میسازه.کجاست ان فیلم های جمشید هاشم پور و امثالهم.

سلام محمد جان:گل:

زمانه موضوعش تکراری بود؟ :فکر:

 

[معصومه بانو]

حیف شد قسمت آخرشو ندیدم :ناراحت:

 

[Darya]

حیف شد قسمت آخرشو ندیدم :ناراحت:

عزیزم فردا ظهر ببین:توافق:

 

[Reza Sharifi]

زمانه یه خوبی داشت این بود که با وجود اینکه نسبت به سریال های دیگه طولانی تر بود ولی فیلمنامه خوبی داشت و مخاطب رو با خودش همراه میکرد .کاری که خیلی از سریال های دیگه نمیکنن .
یک نقطه قوت دیگه هم بازی خوب بازیگرانش بود .
بازیگرای حرفه ای دور هم جمع شده بودن .


البته این نظرا منه و اصلا هم قصد قانع کردن کسی رو ندارم :نه:

 

[Mahdi Askari]

آفا کاغذ نه اصن مقوا
از مقوا هم بدتر بود آقا کارتن

 

[laklak]

سلام. آدم برفی عزیز.مرسی :گل:.داستان فیلم زیاد تکراری نبود ولی سبک فیلم مثل همون فیلمای قبلی عشق و عاشقی بود.آخرش مثل هم تموم میشه.وقت مردم هم تلف میکنند.

 

[Reza Sharifi]

از مقوا هم بدتر بود آقا کارتن

:نمیدونم:
یه کم بیشتر توضیح بده:50:
دقیقا کدوم بخش سریال اذیتت کرده؟

 

[Mahdi Askari]

نمیدونم یاد اون برنامه هفت بودم همیشه میگفت مقوا منم گفتم کارتن:نیش:

 

[Reza Sharifi]

سلام. آدم برفی عزیز.مرسی .داستان فیلم زیاد تکراری نبود ولی سبک فیلم مثل همون فیلمای قبلی عشق و عاشقی بود.آخرش مثل هم تموم میشه.وقت مردم هم تلف میکنند.

موافقم.
موضوعش تکراری نبود و همین یه نکته مثبت فیلمه .
راجع به سبک فیلم هم آخه اگه درام توی یک فیلم نباشه که مخاطب جذب نمیکنه .
اما آخرش واقعا بد تموم شد :18:

 

[Reza Sharifi]

نمیدونم یاد اون برنامه هفت بودم همیشه میگفت مقوا منم گفتم کارتن

آها
توی خنده بازار بود که میگفت کارتن و مقوا :بله:

که اصلا ربط اینا رو به فیلم و سینما نمیدونم چیه؟! :فکر:

 

[Reza Sharifi]

اما آخر فیلم به شدت بد تموم شد :سوت:
جدیدا قانونی هست که فیلم ها نباید تلخ تموم بشن :راز:
مثل فیلم تا ثریا که به دلیل اینکه فیلمنامه ش تلخ بود کلا قسمت های آخر سریال از نو فیمنامش نوشته شد :50:
سریال زمانه هم همین بلا سرش اومده ظاهرا.
به نظر من بعضی از تلخی ها از شیرینی هم بهتره.مثل سیلی که بچه از دست مادرپدرش میخوره تا مثلا دزدی نکنه .
سریال ها هم که مسئله اجتماعی رو نمایش میدن باید نسبت به نتیجه ی کار هم حساس باشن و تاثیراتی که ممکنه روی مخاطب بذار فکر کنن.
الان این برداشت میشه که آدم هرکار دلش میخواد بکنه بره اختلاس کنه و وام میلیاردی بگیره آخرش هم ختم بخیر میشه یا اینکه دختری مثل ارغوان انتقامشو بگیره بعد بگه میبخشم؟!! وقتی انتقام گرفتی که دیگه نیازی به بخشش نیست:نه:
و ...

 

[Reza Sharifi]

ولی اگه توی نوشتن قسمت آخر سریال بیشتر دقت میشد هر چند هم تلخ تموم میشد بلاخره توی ذهن ببینده یه چیزی باقی میموند .
و حداقل بخاطر اختلاسی که کرده بودن دادگاه که میرفتن دیگه:سوت:
و دیالوگ های آخر سریال که بین بهزاد و ارغوان زده شد از همه مسخره تر بود و کلا سریال رو خراب کرد:50:

 

[nafasss]

خوب بود روهم رفته و کلی
ولی هم جنبه های منفی داشت هم مثبت
البته این فقط نظر منه

 

[Darya]

آقا رضا تعادل داشته باش چرا سریالو یه دفعه تخریب کردی:غش2: