هرچه زن باردار حمایت خانوادگی و اقتصادی كمتری را شاهد باشد و احساس امنیت كمتری را تجربه كند وانگیزه بچه‌دار شدن ضعیف‌تر باشد، برای غلبه بر ترس قدرت كمتری دارد.
نازنین اولین بارداری خود را تجربه می‌كند. روزها پای اینترنت می‌نشیند و همه حرف و حدیث‌هایی را كه در مورد بچه‌دار شدن و علائم خودش شنیده است، جمع می‌كند. به سایت‌ها و تالارهای گفت‌وگو سر می‌زند و از هركس كه می‌شناسد در مورد بارداری و ریزه‌كاری‌هایش سوال می‌كند. حالا 3 كتاب در مورد بارداری و جنین خوانده است اما هنوز استرس دارد. استرس زیادتر هم برابر است با حال بدتر و تهوع بیشتر.
نازنین دیگر دارد از این وضع كلافه می‌شود، اما استرس و دلشوره یك لحظه او را رها نمی‌كند.
دائم از خودش سوال می‌كند: من وقتی نمی‌دانستم حامله‌ام استامینوفن خورده‌ام و موهایم را رنگ كرده‌ام. شاید كارهای دیگری هم كرده باشم كه مضر بوده است و یادم نمی‌آید. اگر كودكم صدمه دیده باشد چه؟ اگر دكتر نفهمد بچه مشكل دارد و به موقع اقدام نكنیم چه؟ اصلا مشكلات جنین، درمانی دارد؟ اگر فرزندم را از دست بدهم چه؟
این استرس‌ها حتی در خواب هم رهایش نمی‌كند.
**مادرش می‌گوید: باید می‌گفتند حاملگی مثل یك هندوانه سر بسته است نه ازدواج. در ازدواج تو مختصری در مورد طرف مقابلت می‌دانی، اما در بارداری تا بچه به دنیا نیاید، مطمئن نمی‌شوی كه بچه سالم است و بدون مشكل به دنیا آمده است و تا قبل از آن، این نگرانی‌ها طبیعی است، اما باید سعی كنیم آن را كنترل كنیم.
هر كسی كه یك‌بار بچه‌دار شده باشد، استرس‌های دوران بارداری را تجربه كرده است. شاید با تعدد دفعات بارداری این استرس كاهش یابد، اما همیشه نگرانی از سلامت فرزند و توانایی‌های شخصی، مادران باردار را نگران می‌كند.
برخی بارداری و زایمان را یكی از بحران‌های سه‌گانه در زندگی زنان می‌دانند و معتقدند كه حداقل به اندازه 2 بحران دیگر یعنی بلوغ و یائسگی اهمیت دارد.
نسترن فقیهی، روان‌شناس معتقد است وضعیت جسمی مادر در كنار تغییرات هورمونی و نگرانی‌های ناشی از پدیده‌های ناشناخته دوران بارداری این دوران را به پراسترس‌ترین دوران زندگی زنان بدل می‌كند.
وی ادامه می‌دهد: گاهی در بارداری‌های ناخواسته مادران غافلگیر می‌شوند و استرس ناشی از شرایط پیش‌بینی نشده شغلی، اقتصادی و حتی پذیرش نقش مادری بر استرس آنان اضافه می‌شود.
زنان معمولا در بارداری اول بیش از بارداری‌های دیگر این استرس‌ها را تجربه می‌كنند.
وی ترس از زایمان خصوصا زایمان طبیعی را یكی دیگر از استرس‌هایی می‌داند كه مادران جوان با آن درگیر هستند.
فقیهی می‌افزاید: سخنانی درباره زایمان‌های سخت طبیعی و عوارض آن كه در میان محافل زنانه رد و بدل می‌شود و شایعاتی در مورد افتادگی مثانه و رحم و بریدگی‌های عمیق هنگام وضع حمل در حالی كه مادر بهوش است، بر این ترس دامن می‌زند. گرچه در برخی بیمارستان‌ها بی‌حسی موضعی هنگام زایمان طبیعی صورت می‌گیرد كه آن را به تجربه‌ای شیرین و بدون درد بدل می‌كند، اما خیلی از مادران اطلاع درستی از این شیوه ندارند و خیلی از بیمارستان‌ها نیز از این شیوه‌ها استفاده نمی‌كنند.
جهش‌های ژنتیك، سقط جنین و بیماری‌های ارثی یكی دیگر از عوامل ترس مادران باردار است.
گسترش كلاس‌های بارداری در سطح جامعه و آموزش مادران باردار برای غلبه بر استرس می‌تواند به بهبود وضعیت روانی مادران باردار كمك كند.
داشتن شبكه‌ای از حامیان خانوادگی و دوستان، شركت همسر خانم باردار در كلاس‌ها و جلسات مشاوره قبل از بارداری و استفاده از راهنمایی‌های مشاوران خانواده برای غلبه بر استرس‌ها، بارداری توام با آرامشی را برای مادران جوان ایجاد می‌كند.
شما همچنین میتوانید از تكنیك‌های آرام‌سازی دعا، گوش دادن به قرآن و ذكر‌های گوناگون كه به آرامش كمك می‌كنند، استفاده كنید. سپردن جنین كوچك به دست‌های توانگری كه او را آفریده است و اكنون دارد در وجود شما به او شكل می‌دهد، شما را آرام خواهد كرد. در كنار وظایف تغذیه‌ای و نرمش‌های مورد نیاز دوران بارداری از مشورت پزشك خود نیز بهره‌مند شوید.
نگرانی و تشویش شما تنها چیزی است كه وضع را بدتر می‌كند و كودك شما به آن هیچ نیازی ندارد.
[h=2]اگر كودكی سالم می‌خواهید آرام باشید، زیرا:
افسردگی در حین بارداری بر رشد فرزندان تاثیر منفی دارد. افسردگی مادران در حین بارداری احتمال بروز مشكلات ادراكی و رفتاری را در فرزندان بیش‌از 30 درصد افزایش می‌دهد.تحقیقات نشان می‌دهد سطح بالاى استرس‌هاى روانى ـ اجتماعى در طول دوران باردارى خطر زایمان زودرس و در نتیجه تولد نوزاد با وزن كمتر از میزان طبیعى را افزایش مى‌دهد.
مطالعات نشان مى‌دهد میزان خطر زایمان زودرس در مادران تحت استرس 5/1 تا 2 برابر بیشتر است.
در مطالعه‌اى كه روى 2 هزار و 828 مادر انجام گرفت معلوم شد احساس ناراحتى در مورد باردار شدن (ناشاد بودن از باردارى) و انكار حاملگى در طول باردارى توسط مادر (با جملاتى نظیر: مطمئن نبودم كه باردارى را مى‌خواهم، نمى‌خواستم مردم بدانند كه من باردار هستم، نمى‌دانستم كه حامله شدم، نمى‌خواستم به باردار بودنم فكر كنم) روى وزن هنگام تولد نوزاد اثر منفى دارد.
درواقع مادرانى كه نوزادان آنها وزن بسیار پایین داشتند (كمتر از 1500 گرم) بیشتر نارضایتى و ناراحتى از باردارى‌شان را داشته‌اند.
تاخیر در رشد داخل رحمی جنین از دیگر مشكلاتی است كه استرس مادر باردار به وجود می‌آورد.
استرس‌هاى دوره باردارى علاوه بر ایجاد عوارض در دوران باردارى و زایمان روى فرآیند رشد و تكامل ذهنى ـ روانى اثر سوء دارد و موجب اختلالات رفتارى در دوران كودكى مى‌شود. قرارگیرى در معرض استرس بویژه در اوایل باردارى، بر رشد و تكامل مغز جنین اثر نامطلوبى گذاشته و موجب ضعف در توانایى‌هاى زبانى (كلامى) و هوش عمومى مى‌شود. بعضى از مطالعات این اثرات را درازمدت و ماندگار توصیف كردند، ولى بررسى‌هاى بیشترى براى اثبات این موضوع لازم است.
افزایش فشار خون حاملگى، زجر جنینى، مشكلات سلامتى در سال اول زندگى شیرخوار، مشكلات و اختلال‌هاى رفتارى و هیجانى در 4 سالگى از دیگر عوارض داشتن استرس شدید در طول دوران بارداری است.
نازنین اولین بارداری خود را تجربه می‌كند. روزها پای اینترنت می‌نشیند و همه حرف و حدیث‌هایی را كه در مورد بچه‌دار شدن و علائم خودش شنیده است، جمع می‌كند. به سایت‌ها و تالارهای گفت‌وگو سر می‌زند و از هركس كه می‌شناسد در مورد بارداری و ریزه‌كاری‌هایش سوال می‌كند. حالا 3 كتاب در مورد بارداری و جنین خوانده است اما هنوز استرس دارد. استرس زیادتر هم برابر است با حال بدتر و تهوع بیشتر.
نازنین دیگر دارد از این وضع كلافه می‌شود، اما استرس و دلشوره یك لحظه او را رها نمی‌كند.
دائم از خودش سوال می‌كند: من وقتی نمی‌دانستم حامله‌ام استامینوفن خورده‌ام و موهایم را رنگ كرده‌ام. شاید كارهای دیگری هم كرده باشم كه مضر بوده است و یادم نمی‌آید. اگر كودكم صدمه دیده باشد چه؟ اگر دكتر نفهمد بچه مشكل دارد و به موقع اقدام نكنیم چه؟ اصلا مشكلات جنین، درمانی دارد؟ اگر فرزندم را از دست بدهم چه؟
این استرس‌ها حتی در خواب هم رهایش نمی‌كند.
**مادرش می‌گوید: باید می‌گفتند حاملگی مثل یك هندوانه سر بسته است نه ازدواج. در ازدواج تو مختصری در مورد طرف مقابلت می‌دانی، اما در بارداری تا بچه به دنیا نیاید، مطمئن نمی‌شوی كه بچه سالم است و بدون مشكل به دنیا آمده است و تا قبل از آن، این نگرانی‌ها طبیعی است، اما باید سعی كنیم آن را كنترل كنیم.
وضعیت جسمی مادر در كنار تغییرات هورمونی و نگرانی‌های ناشی از پدیده‌های ناشناخته دوران بارداری این دوران را به پراسترس‌ترین دوران زندگی زنان بدل می‌كند
هر كسی كه یك‌بار بچه‌دار شده باشد، استرس‌های دوران بارداری را تجربه كرده است. شاید با تعدد دفعات بارداری این استرس كاهش یابد، اما همیشه نگرانی از سلامت فرزند و توانایی‌های شخصی، مادران باردار را نگران می‌كند.
برخی بارداری و زایمان را یكی از بحران‌های سه‌گانه در زندگی زنان می‌دانند و معتقدند كه حداقل به اندازه 2 بحران دیگر یعنی بلوغ و یائسگی اهمیت دارد.
نسترن فقیهی، روان‌شناس معتقد است وضعیت جسمی مادر در كنار تغییرات هورمونی و نگرانی‌های ناشی از پدیده‌های ناشناخته دوران بارداری این دوران را به پراسترس‌ترین دوران زندگی زنان بدل می‌كند.
وی ادامه می‌دهد: گاهی در بارداری‌های ناخواسته مادران غافلگیر می‌شوند و استرس ناشی از شرایط پیش‌بینی نشده شغلی، اقتصادی و حتی پذیرش نقش مادری بر استرس آنان اضافه می‌شود.
زنان معمولا در بارداری اول بیش از بارداری‌های دیگر این استرس‌ها را تجربه می‌كنند.
وی ترس از زایمان خصوصا زایمان طبیعی را یكی دیگر از استرس‌هایی می‌داند كه مادران جوان با آن درگیر هستند.
فقیهی می‌افزاید: سخنانی درباره زایمان‌های سخت طبیعی و عوارض آن كه در میان محافل زنانه رد و بدل می‌شود و شایعاتی در مورد افتادگی مثانه و رحم و بریدگی‌های عمیق هنگام وضع حمل در حالی كه مادر بهوش است، بر این ترس دامن می‌زند. گرچه در برخی بیمارستان‌ها بی‌حسی موضعی هنگام زایمان طبیعی صورت می‌گیرد كه آن را به تجربه‌ای شیرین و بدون درد بدل می‌كند، اما خیلی از مادران اطلاع درستی از این شیوه ندارند و خیلی از بیمارستان‌ها نیز از این شیوه‌ها استفاده نمی‌كنند.
جهش‌های ژنتیك، سقط جنین و بیماری‌های ارثی یكی دیگر از عوامل ترس مادران باردار است.
گسترش كلاس‌های بارداری در سطح جامعه و آموزش مادران باردار برای غلبه بر استرس می‌تواند به بهبود وضعیت روانی مادران باردار كمك كند.
داشتن شبكه‌ای از حامیان خانوادگی و دوستان، شركت همسر خانم باردار در كلاس‌ها و جلسات مشاوره قبل از بارداری و استفاده از راهنمایی‌های مشاوران خانواده برای غلبه بر استرس‌ها، بارداری توام با آرامشی را برای مادران جوان ایجاد می‌كند.
هرچه زن باردار حمایت خانوادگی و اقتصادی كمتری را شاهد باشد و احساس امنیت كمتری را تجربه كند وانگیزه بچه‌دار شدن ضعیف‌تر باشد، برای غلبه بر ترس قدرت كمتری دارد
شما همچنین میتوانید از تكنیك‌های آرام‌سازی دعا، گوش دادن به قرآن و ذكر‌های گوناگون كه به آرامش كمك می‌كنند، استفاده كنید. سپردن جنین كوچك به دست‌های توانگری كه او را آفریده است و اكنون دارد در وجود شما به او شكل می‌دهد، شما را آرام خواهد كرد. در كنار وظایف تغذیه‌ای و نرمش‌های مورد نیاز دوران بارداری از مشورت پزشك خود نیز بهره‌مند شوید.
نگرانی و تشویش شما تنها چیزی است كه وضع را بدتر می‌كند و كودك شما به آن هیچ نیازی ندارد.
[h=2]اگر كودكی سالم می‌خواهید آرام باشید، زیرا:
افسردگی در حین بارداری بر رشد فرزندان تاثیر منفی دارد. افسردگی مادران در حین بارداری احتمال بروز مشكلات ادراكی و رفتاری را در فرزندان بیش‌از 30 درصد افزایش می‌دهد.تحقیقات نشان می‌دهد سطح بالاى استرس‌هاى روانى ـ اجتماعى در طول دوران باردارى خطر زایمان زودرس و در نتیجه تولد نوزاد با وزن كمتر از میزان طبیعى را افزایش مى‌دهد.
مطالعات نشان مى‌دهد میزان خطر زایمان زودرس در مادران تحت استرس 5/1 تا 2 برابر بیشتر است.
در مطالعه‌اى كه روى 2 هزار و 828 مادر انجام گرفت معلوم شد احساس ناراحتى در مورد باردار شدن (ناشاد بودن از باردارى) و انكار حاملگى در طول باردارى توسط مادر (با جملاتى نظیر: مطمئن نبودم كه باردارى را مى‌خواهم، نمى‌خواستم مردم بدانند كه من باردار هستم، نمى‌دانستم كه حامله شدم، نمى‌خواستم به باردار بودنم فكر كنم) روى وزن هنگام تولد نوزاد اثر منفى دارد.
درواقع مادرانى كه نوزادان آنها وزن بسیار پایین داشتند (كمتر از 1500 گرم) بیشتر نارضایتى و ناراحتى از باردارى‌شان را داشته‌اند.
تاخیر در رشد داخل رحمی جنین از دیگر مشكلاتی است كه استرس مادر باردار به وجود می‌آورد.
استرس‌هاى دوره باردارى علاوه بر ایجاد عوارض در دوران باردارى و زایمان روى فرآیند رشد و تكامل ذهنى ـ روانى اثر سوء دارد و موجب اختلالات رفتارى در دوران كودكى مى‌شود. قرارگیرى در معرض استرس بویژه در اوایل باردارى، بر رشد و تكامل مغز جنین اثر نامطلوبى گذاشته و موجب ضعف در توانایى‌هاى زبانى (كلامى) و هوش عمومى مى‌شود. بعضى از مطالعات این اثرات را درازمدت و ماندگار توصیف كردند، ولى بررسى‌هاى بیشترى براى اثبات این موضوع لازم است.
افزایش فشار خون حاملگى، زجر جنینى، مشكلات سلامتى در سال اول زندگى شیرخوار، مشكلات و اختلال‌هاى رفتارى و هیجانى در 4 سالگى از دیگر عوارض داشتن استرس شدید در طول دوران بارداری است.
بخش خانواده ایرانی تبیان