الهه خورشید
متخصص بخش خانه و خانواده
برخی از محاسبات و تخمینها نشان می دهد چشم انسان از توانایی تشخیص یک تا 10 میلیون رنگ مختلف برخوردار است اما وجود گروهی کوچک از زنان که چهار نوع سلول مخروطی در چشم آنها وجود دارد نشان می دهد امکان تشخیص تعداد بسیار بیشتر از 10 میلیون رنگ وجود دارد.گلهای بنفشه نیلی رنگند و گلهای رز قرمز رنگ، اما شاید تمامی این رنگها در ذهن شما باشند. قرمز بودن یک شیئی به چه معنی است؟ آیا شما رنگ آبی را همانطور می بینید که افراد اطراف خود را مشاهده و درک می کنید؟بسیاری از دانشمندان باور دارند انسانها از قدرت دیدی رنگی برخوردارند که این قدرت معمولا در میان جوامع و فرهنگهای مختلف ثابت و پایدار است و در پس این پایداری نیز دلایل تکاملی نهفته است."مارک چنگیزی" دانشمند علوم شناختی در موسسه پلی تکنیک رنسلر در تروی نیویورک معتقد است حالات روحی و احساسات پایه های اصلی بینایی رنگی است و این توانایی ارتباطات عمیقتر و غنی تری با مابقی جهان ادراکی انسان دارد.اما برخی از انسانها واقعا رنگ قرمز را به شکلی که اکثر انسانها آن را درک می کنند، نمی بینند. در حدود هشت درصد از مردان در متمایز کردن رنگها از یکدیگر دچار مشکل هستند و کمتر از 0.5 درصد از زنان مشکلی مشابه دارند.بینایی رنگی بر اساس گیرنده های نوری در چشم رخ می دهد که به سلولهای مخروطی شهرت دارند و در حدود 6 تا هفت میلیون از آنها در شبکیه چشم انسان وجود دارد. انسانها معمولا از سه نوع از این سلولها برخوردارند که هر یک از آنها نسبت به طول موجهای کوتاه، متوسط و بلند واکنش نشان می دهند. آبی نیلی و متمایل به بنفش مرز طول موجهای کوتاه و قرمزها در مرز طول موج بلند قرار دارند. چشم در عین حال از حدود 120 میلیون رشته میله مانند برخوردار است که تنها قادر به جذب نور هستند و واکنشی نسبت به رنگ ندارند.بر اساس برخی از محاسبات و تخمینها چشم انسان از توانایی تشخیص یک تا 10 میلیون رنگ مختلف برخوردار است، در عین حال وجود گروهی کوچک از زنان که چهار نوع سلول مخروطی در چشم آنها وجود دارد نیز نشان می دهد امکان تشخیص تعداد بسیار بیشتر از 10 میلیون رنگ نیز توسط انسان وجود دارد.در بیشتر موارد کور رنگی، سیستم مخروطی چشم برای طول موجهای متوسط یا بلند دچار اختلال شده و باعث می شود رنگهای قرمز، سبز و گاه زرد مشابه یکدیگر به نظر بیایند. در موارد نادری از کور رنگی افراد توانایی تشخیص رنگ زرد را از آبی نداشته و در بدترین حالت بیمار تمام جهان را به رنگ خاکستری می بیند.سگها و گربه ها به صورت ژنتیکی کور رنگ هستند و تنها قادر به درک سایه هایی ضعیف از رنگ هستند. به بیانی دیگر قدرت بینایی آنها در شب است و در تاریکی از قدرت دید محیطی بالایی برخوردارند. حشرات از طریق صدها هزار واحد گیرنده نور، جهان را به شکل ساختاری موزائیک مانند می بینند و از سویی دیگر برخی از حیوانات نیز هستند که از بینایی رنگی قدرتمندتر از انسان برخوردارند، برای مثال کبوترها و ماهی های قرمز یا گلدفیش ها توانایی دیدن امواج ماوراء بنفش را نیز دارند، امواجی که چشم انسان قدرت دیدن آن را ندارد."دیوید هیلبرت" استادیار فلسفه در دانشگاه ایلینویز معتقد است انسان در دیدن نسبت به دیگر پستاندارن فوق العاده است اما نسبت به استانداردهای بزرگتری از قدرت دید کاملا معمولی و متوسط به شمار می رود. بیولوژیستها بر این باورند سیستم بینایی جانداران طی میلیونها سال تکامل یافته و دلیل پایداری برخی از ساختارهای خاص در بینایی آنها ناشی از ویژگی هایی است که برای بقای جاندار در آن ساختارها نهفته بوده است.
چرا انسان جهان را رنگی می بیند؟یکی از فرضیه ها در رابطه با منشاء دید رنگی انسان این است که چنین توانایی به انسانهای اولیه کمک می کرده تا بتوانند میوه های قرمز رنگ را در میان برگهای سبز رنگ درختان تشخیص دهند. به گفته "استفان پالمر" استاد علوم شناختی دانشگاه کالیفرنیا برکلی، دید رنگی به طور کلی در تشخیص اجسام و ساختار فضایی آنها از دیگر اجسام کمک می کند."مارک چنگیزی" نظری متفاوت داشته و بر اساس مطالعاتش معتقد است سیستم مخروطی چشم انسان به منظور ردیابی تغییرات هموگلوبینهای خون به واسطه نوسان در اکسیژن رسانی خون تکامل یافته اند. به بیانی دیگر چشم انسان آنچه در زمان سرخ شدن ناشی از شرمساری و یا سفید شدن ناشی از ترس شدید به صورت فیزیولوژیکی رخ می دهد را می تواند با کمک طیفهای کامل رنگ انسانی مشاهده کند.به گفته چنگیزی در میان موجودات نخستین، موجوداتی با صورتهای پر مو دارای سیستم بینایی ابتدایی بوده اند که تنها توانایی تشخیص آبی-زرد و خاکستری را داشته است؛ در حالی که موجوداتی با سیستم بینایی مشابه انسان از صورتهای بی مویی برخوردار بوده اند، زیرا به گفته چنگیزی دید رنگی به آنها امکان می داده است تغییرات احساس و سلامت بدن را با کمک تشخیص رنگهای قرمز، زرد، سبز و آبی در صورت یکدیگر، ردیابی کنند.بر همین اساس چنگیزی طرحی ارائه کرده است تا بیمارستانها از لباسهایی با رنگمایه های نزدیک به پوست انسانها استفاده کنند تا پزشکان با جایگزین کردن این لباسها به جای لباسهای آبی یا سفید کنونی، بتوانند کوچکترین تغییرات را در رنگ بیماران تشخیص دهند.
همه افراد قرمز را یکسان می بینند؟چنگیزی بر اساس مطالعات خود بر روی نخستینیان و دید رنگی معتقد است درک انسانها از رنگ باید پدیده ای ثابت باشد. اما دیگر مطالعات نشان می دهد دیدن رنگها گاه مشابه چشیدن طعم غذا است، چنانکه طعمی خوشایند گاه برای فردی ناخوشایند و تلخ بوده و برای دیگری شور یا بی مزه به نظر می آید. درست مشابه زمانی که درجه ای از رنگ زرد می تواند برای افراد مختلف زیبا یا آزار دهنده به نظر آید.معمولا افراد به صورت طبیعی طعم غذاهای کپک زده یا فاسد را دوست ندارند که این رفتار از سودمندی تکاملی برخوردار است زیرا احتمال خورده شدن چنین غذاهایی توسط انسان کاهش یافته و از بیماری یا مرگ آنها جلوگیری خواهد کرد. پالمر معتقد است این رفتار درباره رنگها نیز صحت دارد زیرا انسانها برخی از رنگها از قبیل آبی آسمان پاک یا رنگ آب تمیز را سودمند و رنگ غذاهای فاسد و یا زباله های بیولوژیکی را ناخوشایند می دانند.به گفته پالمر، آبی یکی از محبوب ترین رنگها به شمار می رود زیرا نشان دهنده موارد مثبتی از قبیل آسمان پاک است. سبز-زرد در مقابل یکی از ناخوشایندترین رنگها است زیرا معمولا مواد سمی را یادآور می شود. نتایج مطالعات جدید پالمر نیز نشان می دهد اولویت رنگی در افراد مختلف با میزان علاقه آنها به جسمی با رنگ مشابه ارتباط نزدیک دارد.بر اساس گزارش سی ان ان، همچنین احساس افراد نسبت به رنگها متناسب با محیطی که فرد در آن قرار دارد در طول دوره زندگی تغییر می کند. پالمر می گوید اعتقادی به وجود تجربه حسی خالص از رنگها ندارد و علاقه انسانها به رنگ به اجسامی ارتباط دارد که مورد علاقه انسان است. منبع : سيمرغ
چرا انسان جهان را رنگی می بیند؟یکی از فرضیه ها در رابطه با منشاء دید رنگی انسان این است که چنین توانایی به انسانهای اولیه کمک می کرده تا بتوانند میوه های قرمز رنگ را در میان برگهای سبز رنگ درختان تشخیص دهند. به گفته "استفان پالمر" استاد علوم شناختی دانشگاه کالیفرنیا برکلی، دید رنگی به طور کلی در تشخیص اجسام و ساختار فضایی آنها از دیگر اجسام کمک می کند."مارک چنگیزی" نظری متفاوت داشته و بر اساس مطالعاتش معتقد است سیستم مخروطی چشم انسان به منظور ردیابی تغییرات هموگلوبینهای خون به واسطه نوسان در اکسیژن رسانی خون تکامل یافته اند. به بیانی دیگر چشم انسان آنچه در زمان سرخ شدن ناشی از شرمساری و یا سفید شدن ناشی از ترس شدید به صورت فیزیولوژیکی رخ می دهد را می تواند با کمک طیفهای کامل رنگ انسانی مشاهده کند.به گفته چنگیزی در میان موجودات نخستین، موجوداتی با صورتهای پر مو دارای سیستم بینایی ابتدایی بوده اند که تنها توانایی تشخیص آبی-زرد و خاکستری را داشته است؛ در حالی که موجوداتی با سیستم بینایی مشابه انسان از صورتهای بی مویی برخوردار بوده اند، زیرا به گفته چنگیزی دید رنگی به آنها امکان می داده است تغییرات احساس و سلامت بدن را با کمک تشخیص رنگهای قرمز، زرد، سبز و آبی در صورت یکدیگر، ردیابی کنند.بر همین اساس چنگیزی طرحی ارائه کرده است تا بیمارستانها از لباسهایی با رنگمایه های نزدیک به پوست انسانها استفاده کنند تا پزشکان با جایگزین کردن این لباسها به جای لباسهای آبی یا سفید کنونی، بتوانند کوچکترین تغییرات را در رنگ بیماران تشخیص دهند.
همه افراد قرمز را یکسان می بینند؟چنگیزی بر اساس مطالعات خود بر روی نخستینیان و دید رنگی معتقد است درک انسانها از رنگ باید پدیده ای ثابت باشد. اما دیگر مطالعات نشان می دهد دیدن رنگها گاه مشابه چشیدن طعم غذا است، چنانکه طعمی خوشایند گاه برای فردی ناخوشایند و تلخ بوده و برای دیگری شور یا بی مزه به نظر می آید. درست مشابه زمانی که درجه ای از رنگ زرد می تواند برای افراد مختلف زیبا یا آزار دهنده به نظر آید.معمولا افراد به صورت طبیعی طعم غذاهای کپک زده یا فاسد را دوست ندارند که این رفتار از سودمندی تکاملی برخوردار است زیرا احتمال خورده شدن چنین غذاهایی توسط انسان کاهش یافته و از بیماری یا مرگ آنها جلوگیری خواهد کرد. پالمر معتقد است این رفتار درباره رنگها نیز صحت دارد زیرا انسانها برخی از رنگها از قبیل آبی آسمان پاک یا رنگ آب تمیز را سودمند و رنگ غذاهای فاسد و یا زباله های بیولوژیکی را ناخوشایند می دانند.به گفته پالمر، آبی یکی از محبوب ترین رنگها به شمار می رود زیرا نشان دهنده موارد مثبتی از قبیل آسمان پاک است. سبز-زرد در مقابل یکی از ناخوشایندترین رنگها است زیرا معمولا مواد سمی را یادآور می شود. نتایج مطالعات جدید پالمر نیز نشان می دهد اولویت رنگی در افراد مختلف با میزان علاقه آنها به جسمی با رنگ مشابه ارتباط نزدیک دارد.بر اساس گزارش سی ان ان، همچنین احساس افراد نسبت به رنگها متناسب با محیطی که فرد در آن قرار دارد در طول دوره زندگی تغییر می کند. پالمر می گوید اعتقادی به وجود تجربه حسی خالص از رنگها ندارد و علاقه انسانها به رنگ به اجسامی ارتباط دارد که مورد علاقه انسان است. منبع : سيمرغ