-
توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.
کاخ هخامنشی ممسنی
- شروع کننده موضوع Nicol
- تاریخ شروع
این اثر تاریخی مربوط به 550 سال پیش از میلاد و یکی از اثر های مهم هخامنشی بعد از تخت جمشید و شوش در منطقه سروان ممسنی به شما می رود.این اثر که به نام لیدوما مشهور است .هرتسفلد باستان شناس آلمانی نخستین بار این محوطه را در سال 1924 بررسی و این محوطه را به نام جین جان به ثبت رساند.
با توجه به شواهد باستان‌شناسی به دست آمده از این محوطه به نظر می‌رسد این مکان، محل نگهداری و به احتمال مرکز توزیع مواد غذایی منطقه در اطراف و پیرامون این محوطه بوده و نمایندگان و یا نایبان پادشاه و ناظران بر توزیع محصولات در این مکان از ظروف ارزشمند و ظریف استفاده می‌کردند و خرج و دخل بخشی از مواد مورد استفاده از یکی از همین راه‌ها تامین و ثبت و ضبط می‌شد.
در سال 1935، اورل اشتاین از روستاهای این قسمت به نام جن جان نام برده و اشاره به وجود دو پایه ستون در ویرانه‌های یک قلعه قدیمی دارد.
در سال 1959، هیات باستان‌شناسی ایرانی و ژاپنی چند گمانه آزمایشی در طی پنج روز در این محوطه حفر کردند که بعدا نتایج آن را دانشگاه توکیو به نام سُروان منتشر کرد. در این زمان که این هیات محوطه را کاوش کردند تمام آثار ویرانه‌های قلعه‌ای که در سطح آن وجود داشت و هرتسفلد از آنها عکسبرداری کرده بود، از بین رفته بود.
نخستین اثر مشهود در این گمانه یک پایه ستون به رنگ خاکستری با نقش شیارهای هندسی نخلی شکل و مشبّک و گل‌های هشت پر که دور تا دور بخش بالای پایه ستون را مزّین کرده، است. ارتفاع پایه ستون 08/ 75سانتی متر قطر بخش پایین 04/ 125سانتی متر قطر بخش بالا 04/ 79 سانتی متر است. این پایه ستون در بخش مرکزی گمانه در عمق 20 سانتی متری از سطح نمایان شد.
یکی از ستون های این مکان(لیدوما)
دومین پایه ستون خاکستری رنگ مزّین به نقوش هندسی گیاهی به ویژه شیارهای برگ نخلی و گل‌های هشت پر به هم پیوسته در بخش بالای پایه ستون است. ارتفاع آن 80/ 75 سانتی متر قطر بخش پایین 4/125 سانتی متر و قطر بخش بالا 06/92 سانتی متر است. این پایه ستون در بخش غربی گمانه واقع است. پیش‌تر هیات ژاپنی هر دو اینها را گزارش کرده بود.
هر دو پایه ستون مزین به نقوش هندسی و گیاهی است. جنس و رنگ سنگ خاکستری مایل به سیاه و سطح آن به خوبی پرداخت شده است.
در نخستین مرحله سکونتی بنایی با ستون‌های رفیع وجود داشته که ضخامت پایه ستون‌های آن بیش از یک متر است. سبک پایه ستون‌ها برابر سبک هنری به کار رفته در تخت جمشید است. از نظر ابعاد، این پایه ستون‌ها با پایه ستون‌های تالار صد ستون تخت جمشید قابل مقایسه است. پایه ستون مزیّن به گل‌های هشت پر ( لوتوس) و شیارهای برگ نخلی شکل است. رنگ پایه ستون ها مشابه تخت جمشید به رنگ خاکستری است. در سه گمانه کاوش در این محوطه، ساختارهای معماری هم سطح با سطح سنگفرش پایه ستون‌ها در گمانه شماره 1 بدست آمد. به همین دلیل، با توجه به محدوده کاوش و یافته‌های به دست آمده به نظر می‌رسد در این محل بنایی ستون‌دار وجود داشته است. اما، وجود ظرف‌های ارزشمند سنگی در این محوطه که با بهترین ظروف خزانه تخت جمشید و مورد استفاده عالی رتبه‌گان درباری برابری می‌کند، پرسش‌هایی برای کارکرد این محوطه مطرح می‌کند. آیا واقعا بنابه گفته هردوت راه شاهی در این مسیر وجود داشته است؟ یا به نظر باستان‌شناسان نظیری هرتسفلد و اشتاین این محوطه یکی از پایگاه‌های راه شاهی در مسیر تخت جمشید به شوش بوده است؟
در سال 1959، هیات باستان‌شناسی ایرانی و ژاپنی چند گمانه آزمایشی در طی پنج روز در این محوطه حفر کردند که بعدا نتایج آن را دانشگاه توکیو به نام سُروان منتشر کرد. در این زمان که این هیات محوطه را کاوش کردند تمام آثار ویرانه‌های قلعه‌ای که در سطح آن وجود داشت و هرتسفلد از آنها عکسبرداری کرده بود، از بین رفته بود.
نخستین اثر مشهود در این گمانه یک پایه ستون به رنگ خاکستری با نقش شیارهای هندسی نخلی شکل و مشبّک و گل‌های هشت پر که دور تا دور بخش بالای پایه ستون را مزّین کرده، است. ارتفاع پایه ستون 08/ 75سانتی متر قطر بخش پایین 04/ 125سانتی متر قطر بخش بالا 04/ 79 سانتی متر است. این پایه ستون در بخش مرکزی گمانه در عمق 20 سانتی متری از سطح نمایان شد.
یکی از ستون های این مکان(لیدوما)
دومین پایه ستون خاکستری رنگ مزّین به نقوش هندسی گیاهی به ویژه شیارهای برگ نخلی و گل‌های هشت پر به هم پیوسته در بخش بالای پایه ستون است. ارتفاع آن 80/ 75 سانتی متر قطر بخش پایین 4/125 سانتی متر و قطر بخش بالا 06/92 سانتی متر است. این پایه ستون در بخش غربی گمانه واقع است. پیش‌تر هیات ژاپنی هر دو اینها را گزارش کرده بود.
هر دو پایه ستون مزین به نقوش هندسی و گیاهی است. جنس و رنگ سنگ خاکستری مایل به سیاه و سطح آن به خوبی پرداخت شده است.
در نخستین مرحله سکونتی بنایی با ستون‌های رفیع وجود داشته که ضخامت پایه ستون‌های آن بیش از یک متر است. سبک پایه ستون‌ها برابر سبک هنری به کار رفته در تخت جمشید است. از نظر ابعاد، این پایه ستون‌ها با پایه ستون‌های تالار صد ستون تخت جمشید قابل مقایسه است. پایه ستون مزیّن به گل‌های هشت پر ( لوتوس) و شیارهای برگ نخلی شکل است. رنگ پایه ستون ها مشابه تخت جمشید به رنگ خاکستری است. در سه گمانه کاوش در این محوطه، ساختارهای معماری هم سطح با سطح سنگفرش پایه ستون‌ها در گمانه شماره 1 بدست آمد. به همین دلیل، با توجه به محدوده کاوش و یافته‌های به دست آمده به نظر می‌رسد در این محل بنایی ستون‌دار وجود داشته است. اما، وجود ظرف‌های ارزشمند سنگی در این محوطه که با بهترین ظروف خزانه تخت جمشید و مورد استفاده عالی رتبه‌گان درباری برابری می‌کند، پرسش‌هایی برای کارکرد این محوطه مطرح می‌کند. آیا واقعا بنابه گفته هردوت راه شاهی در این مسیر وجود داشته است؟ یا به نظر باستان‌شناسان نظیری هرتسفلد و اشتاین این محوطه یکی از پایگاه‌های راه شاهی در مسیر تخت جمشید به شوش بوده است؟
با توجه به شواهد باستان‌شناسی به دست آمده از این محوطه به نظر می‌رسد این مکان، محل نگهداری و به احتمال مرکز توزیع مواد غذایی منطقه در اطراف و پیرامون این محوطه بوده و نمایندگان و یا نایبان پادشاه و ناظران بر توزیع محصولات در این مکان از ظروف ارزشمند و ظریف استفاده می‌کردند و خرج و دخل بخشی از مواد مورد استفاده از یکی از همین راه‌ها تامین و ثبت و ضبط می‌شد.
این محوطه در مسیر جغرافیایی، بین شوش و تخت جمشید قرار دارد، اما کارکرد آن را باید با توجه به کارکرد عناصر موجود در آن و کارکرد پتانسیل‌های زیستی موجود در محیط پیرامون آن بحث کرد.
از منابع ادبی دوره هخامنشی، وجود جشن‌های متعدد سلطنتی و برگزاری آنها در مکان‌های مختلف اطلاع داریم ( توپلین 1998). وجود چنین مکان‌های در فارس در کل نبشته‌های تخت جمشید مورد تایید است .
از منابع ادبی دوره هخامنشی، وجود جشن‌های متعدد سلطنتی و برگزاری آنها در مکان‌های مختلف اطلاع داریم ( توپلین 1998). وجود چنین مکان‌های در فارس در کل نبشته‌های تخت جمشید مورد تایید است .
آنچه هالوک آنها را از متن جی مورد بحث قرار می‌دهد "برخی محصولات مختلف در برخی مکان‌های مختلف، چهل وسه توزیع شد. پیش از اینکه برخی از اعضاء خانواده سلطنتی مثل همسر و پسر داریوش. گوبریاس، یکی از سرشناسان خانواده سلطنتی فردی که در دستیابی داریوش به قدرت وی را همراهی کرد و بعد با دختر داریوش ازدواج کرد، جیره غذایی خود را در دو مکان دریافت می‌کند در Bessitme , در Lidima. جایی که اغلب حدس می‌زنند آنجا با منطقه برازجان تطبیق دارد همانگونه که والات ذکر کرده اما ارفعی بیشتر با منطقه فهلیان موافق است.
سال 1338 به وسیله هیئت ژاپنی و در سالهای 1385 تا 1387 به وسیله هیئت ایرانی و استرالیایی و با بودجه داشنگاه سیدنی استرالیا مورد کاووش علمی قرار گرفت و قسمت های مهمی از شهر لیدما را از زیر خاک بیرون آورده شد که به علت تخصیص ندادن بودجه توسط سازمان میراث فرهنگی کشور و همکاری نکردن مسئولان برای جلوگیری از غارت آثار دوباره این منطقه مدفون شد. و راز های نهفته این بنا همچنان باقی بماند.لیدما در 18 کیلومتری شمال غربی شهر نورآباد و در 5 کیلومتری غرب روستای فهلیان واقع است.
سال 1338 به وسیله هیئت ژاپنی و در سالهای 1385 تا 1387 به وسیله هیئت ایرانی و استرالیایی و با بودجه داشنگاه سیدنی استرالیا مورد کاووش علمی قرار گرفت و قسمت های مهمی از شهر لیدما را از زیر خاک بیرون آورده شد که به علت تخصیص ندادن بودجه توسط سازمان میراث فرهنگی کشور و همکاری نکردن مسئولان برای جلوگیری از غارت آثار دوباره این منطقه مدفون شد. و راز های نهفته این بنا همچنان باقی بماند.لیدما در 18 کیلومتری شمال غربی شهر نورآباد و در 5 کیلومتری غرب روستای فهلیان واقع است.
