• توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.

یزد

rahnama

پدر ایران انجمن
یزد

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد



یزد


اطلاعات کلینام رسمی:یزدکشور:ایران استان:یزدشهرستان:یزد
بخش:مرکزی
نام محلی:یــَـز

یزد



مردم
جمعیت:۴۳۲٬۱۹۴
زبان‌های گفتاری:فارسی
مذهب:مسلمان، زرتشتی
جغرافیای طبیعی
مساحت:۶۳۰۵
ارتفاع از سطح دریا:۱۲۳۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه:۱۹
بارش سالانه:۶۲ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه:۵۲ روز
اطلاعات شهری
شهردار:سید علی‌اکبر میروکیلی
ره‌آورد:انواع شیرینی‌ها، بافتنی‌ها،
سفال، حلوا ارده
پیش‌شماره تلفنی:۰۳۵۱
وب‌گاه:شهرداری یزدیَزد مرکز استان یزد و مرکز منطقه وسیع و باستانی و کویری ای با همین نام در کشور ایران است و در فاصله ۶۷۷ کیلومتری جنوب شرق تهران قرار دارد. جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران برابر با ۴۲۳٬۰۰۶ نفر بوده‌است.
یزد به شهر بادگیرها معروف است. به «دارالعباده»، «شهر دوچرخه‌ها»، «شهر شیرینی»، «شهر قنات و قنوت و قناعت» و «شهر آتش و آفتاب» و ... نیز شهرت دارد.
میدان امیرچخماق، باغ دولت آباد، زندان اسکندر (مدرسه ضیاییه)، آتشکده زرتشتیان، ساعت مارکار، برج و باروی شهر، خانه‌های قدیمی چون خانه لاری‌ها و خانه عرب‌ها و خانه مرتاض و خانه رسولیان و خانه ملک التجار و خانه محمودی و ...، دخمه‌های زرتشتیان، حمام خان، بازارهای قدیمی چون بازار خان و بازار پنجه علی و ...، آب انبارهای فراوان چون آب انبار شش بادگیری و رستم گیو و ... و مسجد جامع یزد و بالاخره قلعه‌ها، کاروانسراها، تکیه‌ها، مساجد، پیرانگاه‌ها، قنات‌ها، کوچه‌ها، ساباط‌ها، حمام‌ها، و تمام سطح بافت تاریخی شهر یزد از اماکن دیدنی شهر است.
 

rahnama

پدر ایران انجمن
پیشینه تاریخی یزد

برخی از مورخان بنای اولیّهٔ شهر یزد را به زمان اسکندر مقدونی نسبت می‌دهند که وی زندانی ساخته و نام آن را چنین نهاده‌است و به اعتقاد عده‌ای دیگر از تاریخ نویسان در دورهٔ ساسانیان به فرمان یزد گرد اول (۴۲۱-۳۳۹ م) در این محل شهری بنام «یزدان‌گرد» بنا گردیده‌است. نام یزد از همین عنوان گرفته شده‌است و به معنی مقدس، فرخنده و در خور آفرین می‌باشد. ولیکن یافته‌های باستانشناسی و منابع مختلف نشان می‌دهد حداقل پیشنیه آن به چندین هزار سال می‌رسد و در زمان مادها از شهرهای جنوبی و مرزی ماد بوده‌است و در زمان هخامنشیان چهارراه مهم کشور بوده و دو شاهرا باستانی ایرانی قدیم در این نقطه با هم تقاطع داشته‌اند.
مورخین یونانی شهر کهن و باستانی را استیخا یا همان ایساتیس خوانده‌اند.
یزد به معنای پاک و مقدس و یزد گرد به معنای داده خدایی است. شهر یزد نیز به معنای شهر خدا و سرزمین مقدس است.
 

rahnama

پدر ایران انجمن
فرهنگ، زبان و گویش مردم یزد

مردم یزد به زبان فارسی رایج با پاره‌ای ویژگی‌های گویشی سخن می‌گویند و بسیاری از واژه‌ها و ترکیبات زیبای فارسی را در گویش خود حفظ کرده‌اند. در استان یزد برخی ویژگیهای گویشی میان شهرستانهای مختلف محسوس است. معتقدان به آیین زرتشتی در میان خود هنوز به زبان نیاکانشان سخن می‌گویند و بویژه مراسم مذهبی خود را با این زبان انجام می‌دهند. گویش یزدی بخشی از فارسی دری (فارسی خالص و اولیهٔ ایرانیان) است.
از دبیرستان‌های قدیمی یزد می‌توان به دبیرستان مارکار، دبیرستان ایرانشهر و دبیرستان کیخسروی اشاره کرد. استان یزد با بیش از ۵۲ درصد مصرف برق صنعتی یک استان صنعتی شناخته شده‌است که از نظر رتبه بندی کشوری نیز پنجمین استان صنعتی کشور شناخته می‌شود.
 

rahnama

پدر ایران انجمن
معماری قدیمی یزد


بادگیر


مشخص‌ترین وجهه شهر معماری خاص کویری آن است. بادگیرها، مناره‌ها و گنبدها مشخص‌ترین جنبه ظاهری معماری شهر است. در این معماری از بادگیر برای گرفتن جریان باد و خنک‌کردن فضای ساختمان به کار می‌رفته‌است.
بافت و ساخت معماری ویژهٔ منطقهٔ یزد از بارزترین نمونه‌های معماری خاص اقلیم‌های گرم و خشک در جهان است. تناسب آن با نیازها و شرایط اقلیمی- فرهنگی مردم منطقه، گذشته از زیبایی خاص این معماری، از ویژگی‌های آن است. در مرکز هر محله معمولاً حمام، بازارچه، آب انبار، مسجد، حسینیه، لرد، کارگاه‌های کوچک، جوی آب (برای دسترسی به قنات) قرار دارد که بسیاری از این امکانات هنوز پا برجا هستند.

بادگیر


خانه‌های قدیمی در جهت قبله ساخته شده‌اند. با این جهت گیری فضاهای تابستانی و اتاق‌های زمستانی به طرزی مفید پیرامون حیاط مرکزی قرار می‌گیرند.
حیاط مرکزی اصلی‌ترین فضای خانهٔ یزدی است. حوض آب در وسط حیاط قرار گرفته‌است و باغچه‌ها دور تا دور آن با درختانی که نیاز کمی به آب دارند همچون اَنار، اَنگور، اَنجیر و پسته که علاوه بر سبزی خانه و تامین سایه و خنکی هوا از خشکی هوا نیز می‌کاهد. در مکتب معماری یزد(حرمت) و ( حجاب) یک اصل تلقی می‌شود. حریم خانواده از تجاوز سمعی و بصری به دور است. هیچ خانه اصیل یزدی را نمی‌توان یافت که دید نامحرم به درون آن ممکن باشد. هشتی، کریاس، دالان و دیوارهای بلند، نحوه آرایش و سازماندهی فضاهای گوناگون دورادور حیاط به گونه‌ای است که مفهوم ( حجاب) را به کاملترین وجه نشان می‌دهد، به نحوی که ساکنان خانه به دور از چشم اغیار در آرامش ، آسایش، امنیت و ایمنی زندگی می‌کنند. این شیوه طراحی، در عین حال، در تابستانهای گرم حداکثر سایه را در خانه فراهم می‌کند. اتخاذ روشهای ساختمانی مناسب، انتخاب مواد و مصالح سازگار با اقلیم، همچون نما سازی با ( سیم گل) و دم گیری گچی، زیبایی، آسایش، دوام و... به ارمغان می‌آورد. اتاق مهمانخانه در معماری مسکونی یزد سمبل احترام و بزرگداشت میهمان بوده‌است. در خانواده‌هایی که از تمکن مالی برخوردار بوده‌اند و یا به اقتضای شغل صاحبخانه، حیاط ویژه و مستقلی برای میهمان در نظر می‌گرفتند، این حیاطهای اختصاصی به ( بیرونی) معروفند که در مقایسه با ( اندرونی) به معنای فضای کاملا خصوصی اهل خانه تفکیک و تمی‌زند. خانه‌های تجاری و روحانیون رده بالا به لحاظ ضرورتهای شغلی دارای بیرونی و اندرونی بوده‌است. خانه ملک التجار، خانه شفیع پور ( میرزا شفیع)، خانه لاریها، خانه ایت الله صدوقی، خانه آسید هاشم آقا ( نجفی یزدی)، خانه مرتاض ( علی آقا شیرازی)از این نمونه‌است. از جمله نمونه‌های بارز معماری قرنهای گذشته محلهٔ فهادان یا یوزداران است که در گویش محلی جنگل یا محل یوزاران نامیده می‌شود. قدمگاه منسوب به امام رضا نیز در این گذر واقع شده‌است.
اقلیت‌های دینی نظیر یهودیان بیشتر در محله یهودی‌ها در سمت جنوب مسجد جامع ساکن هستند و کنیسه‌ای دارند. زرتشتیان نیز از جمله در محلّهٔ عیش آباد، محلّهٔ نعیم آباد، کوچهٔ بیوک، محلّه نرسی آباد، محلّهٔ اَهَرستان ساکن هستند.
 

rahnama

پدر ایران انجمن
یزد در یک نگاه

یزد نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی (پس از ونیز) در جهان است.یزد به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و قرار گرفتن در مرکز ایران و نیز در میانه دشتهای وسیع کمتر در طول تاریخ مورد هجوم دشمنان ایران قرار گرفته و در نتیجه نسبت به سایر نقاط کشور خصوصیات ایرانی بیشتری در فرهنگ ،گفتار و آداب و سنن یزدیها دیده می‌شود.یزدیها مردمی بسیار مهمان نواز وانسان دوست هستند.حضور پر آرامش بسیار از هم میهنان زرتشتی ونیز یهودی در یزد در طول تاریخ مصداق این گفته‌است.یزدیها سالهاست میزبانان خوبی برای آوارگان عراقی وافغانی بودند ومانند بسیاری شهرها طرد کردن انسانها را افتخار خود ندانسته و اجازه حیات دوباره را به پناه جویان مظلوم آن کشورها دادند. مردم یزد بسیار صرفه جو هستند با این وجود سطح عمومی زندگی در یزد بالای متوسط ارزیابی می‌شود. دانش آموزان یزدی ۱۸ سال پیاپی هست که رتبه نخست آمار قبولی در دانشگاه‌های کشور را به خود اختصاص داده‌اند. یزد همچنین یکی از قطبهای پزشکی در کشور محسوب می‌شود و به نسبت جمعیت بیمارستان‌های بسیار دارد و بیماران بسیاری از استانهای دیگر برای درمان راهی یزد می‌شوند. هر سال هزارن گردشگر خارجی از یزد بازدید می‌کنند اما با این وجود متاسفانه مسئولین تبلیغات خوبی برای گسترش صنعت گردشگری در یزد انجام نمی‌دهند. گذشته ازین استان یزد جزو استان‌های ممتاز در زمینه اهدای خون است و از هر ۱۰۰ هزار نفر در استان یزد ۳۷ نفر اقدام به اهدای خون می‌کنند ولی این تعداد در سطح کشور ۲۵ نفر از هر ۱۰۰ هزار نفر است.
 

rahnama

پدر ایران انجمن
صنایع یزد

در یزد صنایع بزرگی همچون نساجی فرش و فولاد و معادن آهن و معادن ذغال سنگ و معادن سنگ و کارخانجات کاشی و کارخانه‌های کابل و فیبر نوری و صنایع غذایی جای گرفته‌است که با وجود این صنایع حدود ۵۳ درصد از مصرف برق در تعرفه صنعتی استفاده می‌شود. صنعت زرگری یا طلا سازی در یزد از مهمترین و مشهورترین صنایع یزد در سطح کشور است.
 

rahnama

پدر ایران انجمن
ره‌آورد

 

rahnama

پدر ایران انجمن
آب وهوا

دارای آب و هوای اقلیمی ـ گرم و خشک بیابانی است و نوسان دما در تابستان و زمستان و حتی در شب و روز بالا و متغیراست و این از ویژگیهای آب و هوایی منطقه به شمار می‌رود، از این نگاه می‌توان گفت: یزد دارای دو فصل است فصل بلند گرما (از اسفند تا مهر) و فصل کوتاه سرما ( از آبان تا اواخر بهمن) .
 

rahnama

پدر ایران انجمن
نگارخانه



آتشکده ورهام یزد




مسجد جامع کبیر یزد




باغ دولت آباد یزد




تکیه امیرچخماق




نمای کوچه‌ای معمولی و بادگیر




دخمه زرتشتیان




حیاط خانه لاری‌ها




آب انبار پنج بادگیره امیر چخماق




کوچه و ساباطی در یزد




دورنمایی از گنبدها و گلدسته‌های یزد




بادگیر یزدی




هنرمند دارایی باف
 

rahnama

پدر ایران انجمن
افراد سرشناس

 

rahnama

پدر ایران انجمن
پیوند به بیرون

 
بالا