۞سخنان گهر بار امیرالمومنین امام علی (ع)۞

[Darya]

قالَ امام علیٌّ (ع) :
حضرت على علیه السلام روزى گذرش از کربلا افتاد و فرمود: اینجا قربانگاه عاشقان و مشهد شهیدان است. شهیدانى که نه شهداى گذشته و نه شهداى آینده به پاى آنها نمى‏رسند.
منبع : تهذیب، ج 6، ص73 / بحارالانوار، ج 98، ص 116.​

---------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :امیرالمومنین علیه السلام خطاب به خاک کربلا فرمود: چه خوش‌بویى اى خاک! در روز قیامت قومى از تو به پا خیزند که بدون حساب و بى‌درنگ به بهشت روند.
منبع : شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 4، ص 169.
​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :در پی سرعت عمل مباش٬ بلکه به دنبال خوب انجام دادن آن باش؛ زیرا مردم سؤال نمی کنند که در چه مدت کار را انجام داد٬ بلکه از خوبی و کیفیت کار سؤال می کنند.
منبع : شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید ٢٠/٢۶٧​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :اهل بصیرت کسی است که بشنود وبنگرد وببیند وازحوادث عبرت گیرد٬ سپس به راهی روشن قدم نهد٬ ازفروغلتیدن در پرتگاهها وگم شدن در کوره راهها دوری گزیند.
منبع : نهج البلاغه٬ الخطبه١۵٣​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :یتیمان را عهده دار باش وکهنسالانی که چاره ای ندارند ودست سوال پیش نمی آورند٬ واین کار بر والیان گرانبار است وگزراندن حق همه جا دشوار٬ وبوَدکه خدا آن راسبک گرداند برمردمی که طالب فرجام [خوب]هستند.
منبع : نهج البلاغه٬الکتاب۵٣​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :انسان نباید در نمازش با ریش خود یا هرچیزی که حواس اورا ازنمازش پرت سازد بازی کند. به انجام کار نیک مبادرت ورزید پیش از آنکه کار دیگری برایتان پیش آید وشما را از آن باز دارد.
منبع:الخلاص٬ ٢⁄۶٢٠​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :به قصد یادگرفتن بپرس٬ نه برای آزردن وخطاگرفتن ؛زیراجاهلی که درصدد آموختن باشد٬ همانند عالم است وعالمی که بیراهه رود ٬همچون جاهلی است که به قصد خطاگرفتن می پرسد.
منبع : نهج البلاغه٬الحکمه٣٢٠​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :خداوند بزرگ٬مومنی را که دانشمند وفقیه وپارسا وفروتن وباحیا ودانا وخوش اخلاق ومیانه رو وبا انصاف است دوست می دارد .
منبع : البحار٧٨⁄۶​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :دور اندیشی آینده نگری است ورایزنی با خردمندان.
منبع : شرح غرر الحکم ٢⁄٨٠​

-------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :کسی که با کتابها خود را آرامش دهد٬هیچ آرامشی را از دست ندهد.
منبع: شرح غرر الحکم۵⁄٢٣٣
​

 

[Darya]

قالَ امام علیٌّ (ع) :
برتو باد به استفاده از حلال٬ ونیکی کردن به خانواده ٬وبه یاد خدابودن در همه حال.
منبع: شرح غرر الحکم۴⁄٢٩۴​

-------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :سخاوت زیاد دوستان را می افزاید ودشمنان را به دوستی می کشاند.
منبع: شرح غرر الحکم۴⁄۵٩٢​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :مردانگی مرد کامل نشود٬ مگر آن گاه که در دینش فقیه ودانا شود ٬در زندگی اش میانه روی پیشه کند٬ در برابر پیشامد های سختی که به او روی ِ آورد شکیبا باشدو[سخن]تلخی که از سوی برادرانش به او می رسدگوارا یابد.
منبع:تحف العقول٢٢٣​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :[امیر المومنین (ع)در خطبه روز عید قربان فرمود:]..... وحرمت امروز زیاد وآروزی بهره وری از برکات آن بجا وامید آمرزش الهی در آن٬پسندیده است.پس خدای بزرگ را بسیار یادکنید واز او آمرزش طلبید وتوبه کنید که او توبه پذیر مهربان است.
منبع:من لا یحضره الفقیه١⁄٢۵٠​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :عالم کسی است که علمش اورا به پارسایی وخداترسی وبی رغبتی به جهان فانی وشوق به بهشت جاودان فراخواند.
منبع: شرح غرر الحکم٣⁄٩۴​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :سر آمد فضیلتها علم است.نقطه پایان فضیلتها علم است.
منبع: شرح غرر الحکم۴⁄۴٩و٣۵٧​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :وبدانید!که این پوست نازک را بر آتش سوزان شکیبایی نیست٬پس بر خویشتن رحم کنید٬شما-توان-خود را برمصیبتهای این جهان آزمودید ٬آیاندیدید ازخاری که بریکی از شما خَلَد ٬چگونه زاری کند؛ ویا به سردرافتادن ٬که خون آلودش گرداند ؛ویاریگ تفته که اورا بسوزاند؟تا چه رسد که میان دو طبقه از آتش بُوَدسوزان ٬همخوانه اوسنگ ٬وهمنشین ِ شیطان؟
منبع: نهج البلاغه٬ الخطبه١٨٣​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :من شبان وروزان ٬ آشکارا ونهان٬ شما را به رزم این مردم خواندم وگفتم :با آنان بستیزید ٬پیش از آنکه برشما حمله برند .زیرا به خدا سوگند بامردمی در میان خانه شان نجنگیدند٬ جزآنکه جامه خواری برآنان پوشیدند .اما هر یک از شما کار رابه دیگری حوالت داد واز یاری یکدیگر بازایستادید؛ تا آنکه ازهرسوبر شما تاخت وشهرها را یکی پس ازدیگری ازدستتان برون کردند.
منبع: نهج البلاغه٬ الخطبه٢٧​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :ای مردم خداوند شما را پناه داده است که بر شما ستم روا ندارد٬ اما پناهتان نداده است که آزمایشتان نکند .آن گوینده بزرگوار (خداوند)فرموده است (هر آینه در این داستان نشانه هایی است وما تنها آزمایندگانی بودیم))
منبع:شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید٧⁄١١٠​

---------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :از کمال سعادت٬ تلاش در راه مصلحت عموم مردم است.
منبع: شرح غرر الحکم۶⁄٣٠​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :وبا اکثریت همراه باشید ٬که دست خدا با جماعت است ؛واز تفرقه بپرهیزید زیرا آن که از جمعِ مسلمانان به یک سو شود ٬بهره شیطان است ٬چنان که گوسفند جدا افتاده از رَمه نصیبِ گرگ بیابان است.
منبع: نهج البلاغه٬ الخطبه١٢٧​

-------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :مردم چیزی از امور دینی شان را برای بهبود دنیای خود وانگذارند ٬جز آنکه خداوند برایشان وضعی پیش آورد که زیانش از سودش بیشتر باشد.
منبع: نهج البلاغه٬الحکمه١٠۶​

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :توبه بر چهار پایه استوار است : پشیمانی در دل٬ آمرزش خواهی به زبان٬ عمل کردن با اعضای بدن و تصمیم بر بازنگشتن [به گناه]
منبع : البحار ٨٧/٨١​

--------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :بسیاری دیون٬ راستگو را به دروغ وا می دارد و شخص خوش قول را به خلف وعده.
منبع : شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید ٢٠/٣٢٧
​

-------------------------------------------------------------------------------------​

قالَ امام علیٌّ (ع) :کجایند عمالقه و فرزندان عمالقه؟ کجایند فرعونیان و فرزندان فرعونیان؟ کجایند مردمی که در شهر های رَسّ بودند؟ پیامبران را کشتند٬ وسنت فرستادگان خدا را می راندند. و راه و رسم جباران را زنده کردند. کجایند آنان که با سپاهیان به راه افتادند و هزاران تن را شکست دادند. سپاه ها را به راه انداختند٬ و شهرها ساختند؟!
منبع : نهج البلاغه الخطبه ١٨٢
​

 

[Darya]

قالَ امام علیٌّ (ع) :
نیکوکاری زکات نعمت هاست٬ و وساطت کردن [و کار گشایی] زکات مقام٬ و بیماری ها زکات بدن ها٬ و بخشودن زکات پیروزی٬ و هر آنچه زکاتش داده شود از نابودی بیمه گردد.

منبع : تحف العقول ٣٨١
--------------------------------------------------------------------------------------
قالَ امام علیٌّ (ع) :با آب نظفت کنید و بو های آزار دهنده را از خود دور نمایید. به خودتان برسید؛ زیرا خداوند عزّوجلّ از بنده کثیفی که هر کس در کنارش ینشینید مشمئز می شود نفرت دارد.

منبع : الخصال ٢/۶٢٠
--------------------------------------------------------------------------------------
قالَ امام علیٌّ (ع) :با این همه٬ بدان که بسیاری از آنان- بازرگانان- [در داد وستد] بیش از اندازه سختگیرند و بخل ورزی ناپسندی دارند؛ و برای سود بیشتر کالا را احتکار می کنند٬ و آن را به هر بها که خواهند می فروشند٬ و این سودجویی و گرانفروشی برای توده ی مردم زیانبار و برای حکمرانان عیب و ننگ است. پس٬ از احتکار جلوگیری کن؛ زیرا رسول خدا (ص) از آن منع فرموده است.

منبع : نهج البلاغه الکتاب ۵٣
--------------------------------------------------------------------------------------

قالَ امام علیٌّ (ع) :آن کس که واجد بزرگواری و کرامت نفس باشد. تمایلات شهوانیش در نظر او خوار می نماید.

منبع : نهج البلاغه، (فیض الاسلام)، ص1283.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
قالَ امام علیٌّ (ع) :دو چیز است که قدر و قیمتش را نمی شناسد مگر کسی که آن دو را از دست داده باشد، یکی «جوانی» و دیگری «تندرستی و عافیت».

منبع : آمدی، عبد الواحد، غرر الحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1369، ص 449.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
قالَ امام علیٌّ (ع) :دل جوان نوخاسته مانند زمین آماده ایست که از هر سبزه و گیاه خالی است، هر بذری که در آن افشانده شود، می پذیرد و در خود می پرورد.

منبع : فیض الاسلام، نهج البلاغه، ص 903.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
قالَ امام علیٌّ (ع) :
کسی که برای خود شخصیت قایل است و عزت و کرامت نفس دارد، تمایلات پست جوانی و شهوات در پیش او خوار و ذلیل است.

منبع : همان، دشتی، حکمت 449.
​

 

[TAHEREH]

امام على (ع):
أَعظَمُ المَصائِبِ الجَهلُ؛
بزرگ ترين مصيبت ها، نادانى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم،ص73

امام على (ع):
لا يَزكو مَعَ الجَهلِ مَذهَبٌ؛
هيچ آيينى، با نادانى رُشد نمى كند.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم،ص74

امام علی (ع):
كَم مِن عَزيزٍ أَذَلَّهُ جَهلُهُ؛
چه بسيار عزيزى كه، نادانى اش او را خوار ساخت.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم،ص76

امام على (ع):
اَلعَقلُ يَهدى و َيُنجى، و َالجَهلُ يُغوى وَ يُردى؛
عقل راهنمايى مى كند و نجات مى دهد و نادانى گمراه مى كند و نابود مى گرداند.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم،ص51

امام على (ع):
اَلجَهلُ أَصلُ كُلِّ شَرٍّ؛
نادانى ريشه همه بديهاست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم،ص73

امام على (ع):
اَلعِلمُ قاتِلُ الجَهلِ؛
دانش، نابود كننده نادانى است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم،ص44

امام على (ع):
اَلجَهلُ مُميتُ الحياءِ وَ مُخَلِّدُ الشَّقاءِ؛
نـادانى، مايـه مرگ زندگان و دوام بدبختى است.
تصنیف غررالحكم و دررالکلم ص 75

امام على (ع):
زكوةُ العَقلِ احتِمالُ الجُهّالِ؛
زكات عقل تحمّل نادانان است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ص 56

امام على (ع):
اَلصِّدقُ عِزٌّ وَالجَهلُ ذُلٌّ؛
راستى عزّت است و نادانى ذلّت.
تحف العقول، ص 356

امام على (ع):
لا تَرَی الجاهِلَ اِلّا مُفرِطاً اَو مُفَرِّطاً؛
همیشه جاهل یا افراط گر و تجاوزکار و یا کندرو و تفریط کننده است.
منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه ج1 ص 194

امام على (ع):
لا غِنَی کالعَقلِ، و لا فَقرَ کالجَهلِ، و لا میراثَ کالاَدَب و لا ظَهیرَ کالمُشاوَرَه؛
هیچ ثروتی چون عقل و هیچ فقری چون جهل و هیچ میراثی چون ادب و هیچ پشتیبانی چون مشورت نخواهد بود.
وسایل الشیعه ج12 ص40-نهج البلاغه(للصبحی صالح)ص478

امام على (ع):
رُبِّ عالِمٍ قَد قَتَلَهُ جَهلُهُ ، وَ عِلمُهُ مَعَهُ لا ینفَعُهُ؛
چه بسیارند دانشمندانی که جهلشان آنها را کشته در حالی که علمشان با آنهاست، اما به حالشان سودی نمی دهد.
نهج البلاغه(للصبحی صالح)ص852ح485


​

 

[TAHEREH]

امیرالمومنین علی (ع):
مَنِ اختَلَفَ اِلَی المَسجِدِ اَصابَ اِحدَی الثَّمانِ؛ اَخاً مُستَفاداً فِی اللهِ، اَو عِلماً مُستَطرَفاً اَو آیَةً مُحکَمَةً اَو یَسمَعُ کَلِمَةً تَدُلُّ عَلی هُدیً، اَو رَحمَةً مُنتَظَرَةً، اَو کَلِمَةً تَرُدُّهُ عَن ردی، اَو یَترُکَ ذَنبا خَشیَةً اَو حَیاءً
کسی که به مسجد رفت و آمد می‌کند، یکی از منافع هشت گانه نصیب او می‌شود: برادری مفید و با ارزش در راه خدا، یا علم و دانش نو، یا دلیل و برهان محکم [برای تثبیت عقاید]، یا کلماتی که موجب هدایت شود [می شنود]، یا رحمت مورد انتظاری [شامل حال او می ‌شود]، یا مواعظی که او را از فساد و گناه باز دارد، [می‌شنود،] یا به خاطر ترس یا حیا و آبروی خود گناهی را ترک می ‌کند.
[وسائل الشیعه، ج3، ص48ظ ]
​