باقیمانده تالار کاخ خسروانوشیروان در تیسفون (ایوان مدائن)
ژانویه سال 560 میلادی (چهار روز مانده به جشن سده) خسروانوشیروان ـ شاه ساسانی ایران در دیدار با موبدان و بزرگان ایران در تالار تیسفون (ایوان مدائن) برای اطلاع از چگونگی برپایی مراسم جشن سده آن سال كه پنجاه روز پیش از نوروز برگزار می شود به آنان گفت كه تصمیم گرفته است كه برای هر روستای ایران یك «دهگان (دهقان)» انتخاب شود و تنظیم امور روستا، جمع آوری مالیات، معرفی سرباز هنگام ضرورت، پرورش اسب برای فروش به ارتش و داوری برای حل اختلاف برزگر و ارباب زمین به او واگذار شود و چنین فردی باید هم برزگر باشد و هم صاحب زمینی كه در آن كشت می كند (خرده مالك) تا با مشكلات هر دوطرف آشنا باشد. به علاوه او باید لایق، منصف، امین و راستگو و مورد اعتماد بیشتر ساكنان روستا باشد و اگر روستا كوچك است؛ چند روستای مجاور هم یك دهگان [کدخدا] داشته باشند. این دهگان یك تكلیف عمومی هم دارد و آن گزارش وضعیت محصولات روستا، و نارضایی های محلی و ستمگری و اجحاف مقامهای دولتی و اربابان به نمایندگان شخص اوست كه در هر گوشه و كنار كشور در دسترس خواهند بود. این دهگانان بركنار نخواهند شد مگر این كه درستی و كفایت خود را از دست بدهند. وظیفه میهنی این دهگانان این است كه بدون چشمداشت بكوشند كه تولیدات روستا سال به سال افزایش یابد و همچنین بتوانند هنگام بروز خطر با بسیج مردان روستا، در کار دفاع مشارکت كنند.
این تصمیم كه شرح آن در دائرة المعارف دمكراسی آمده است به اجرا درآمد و به تدریج جزیی از فرهنگ روستاهای ایران و یك آیین ماندگار شد.
درمیان سران ایران باستان، خسرو انوشیروان از لحاظ سازماندهی و تنظیم امور قضایی و اداری، وضع ضوابط و سامان دادن به امور مالیاتی، ایجاد دارالترجمه و دارالتحریر به منظور ترجمه و تحریر كتاب، و تشویق ورزش و سرگرمی های سالم رهبری ممتاز و شاخص است. مورخان اورا به دلیل توجه به امور قضایی و احقاق حق و رسیدگی مستقیم به مشكلات مردم و آگاه شدن از درد دل آنان رهبری كه به پیشبرد تمدن بشر كمك بسیار كرد توصیف كرده، «دادگر» لقب داده و «انوشیروان دادگر» خطاب می كنند.