مقدمه
داستانک را معادل فارسی فلش فیکشن گرفته اند که یکی از گونه های روایی در روزگار ماست؛ در عصری که فرصت دیدن و شنیدن تنها درجهارچوب قابی کوچک و گاه دست می دهد، عصری که قبیله یک نفر است یا واحد از چند نفر؛ عصر لحظه ها و پیام ها؛ و هر چه می خواهیم کوچک کنیم یک کاف تصغیر به آخرش می افزاییم. داستانک، روایت مطلوب خوان ها هم هست. دیگر نیازی به بسیار سفر باید تا پخته شود خامی نیست. داستان کوتاه کوتاه با بریدن تمام شاخ و برگ های خود این روزها به سادگی و به سرعت در زندگی ما جای باز کرده است، هم زمان با سرعت ماشین، قطار، مترو، هواپیما و شتاب تلویزیون و اینترنت، انسان امروزی وقت فراقتش اندک است. در یک نام چه چیزی نهفته است. دنبال اسم می گردیم برای این همه داستان فلش فیکشن، سوپر میکرو فیکشن، پارافیکشن، متافیکشن، سادن فیکشن. گاه پیشنهاد هایی می شودکه قابل تامل است. مسعود طوفان معادل دم داستان را برای فلشفیکشن پیشنهاد میکند که من در مجموعه ی بهترین بچه ی عالم آن را پسندیدم. برای فلش فیکشن پیشنهاد داستان های برق آسا هم داده اند. برای سادن فیکشن داستان ناگهان را برگزیده ام که در مجموعه ای با همین نام چاپ شده است. مجموعه ی دیگر، داستان های 55 کلمه ای است و مجموعه ی داستان گلوله که آن هم به قلم مترجم شده، در اختیار علاقمندان قرار گرفتهاست.
این شیوه ی روایی به ما اجازهمی دهد در کمتر زمان ممکن ببینیم، بیندیشیم و بگذریم. جنسی از زیبایی که در چشم برهم زدنی قابل دیدن و محسوس است. در واقع داستانک پدیده ای نو ظهور نیست. گونه های روایی بسیار متنوعی در گنجینه ی ادبیات جهان یافت می شود که شباهت فرمی زیادی با داستانک های امروزی دارند. قصه ها و حکایت های کوتاه در ادبیات فارسی مسبوق به سابقه است، البته ساختار درونی، افق های معنایی و ارتباط های نشانه شناختی داستانک های امروزی با حکایت های کهن متفاوت است، اما فصول مشترک مهمی را نیز در این آثار می توان یافت. شباهت هایی که به بنیان های روایی و ساختار ارتباطی آن ها بر می گردد.
اولین نکته ای که در داستانک نظر مخاطب را جلب می کند، معنای نهفته در پس این جمله است. چنانکه وقتی آن را می خوانی، ابتدا متوجه معنا و حالتی می شوییم که به آن اشاره می کنند یا حسی که سعی در القای آن دارند. داستانک ویژگی روایی خود را حفظ کرده است، گویی آن چه می خوانیم هم یکداستان است و هم نیست؛ کیفیتی که خواننده راغافلگیر می کند. از این منظر؛ اولین واکنش خواننده به متن، بیش از هر چیز، تحریک ذهنی برای اندیشیدن به معنای مستقیم آن است. عنصر غافلگیری یکی دیگر از ویژگی های داستانک وو انواع و اقسام نام نا یافته ی آن است.
داستانک، در فضای فرهنگی معاصر ایران روز به روز در حال افزایش است. شاهد آن انتشار کتابهایی است که در این حوزه با استقبال فراوان مواجه شده اند. برگزاری جشنواره های متهدد داستانک نیز شاهد این مدعاست. استقبال مختص مانیست و اغلب کشورها ی جهان شاهد گسترش این نوع ادبی هستند که به تازگی به عرصه ی موبایل یا تلفن همراه هم راه یافته. این توجه روز افزون ضرورت پژوهش و پرداختن دقیق تر به این گونه ی داستانی را افزایش می دهد. مجموعه ی حاضر به این امید فراهم شده که فرصتی برای دیدار باشد و خواندن این داستان ها در لحظه های تنهایی، در همین فرصت که دست میدهد. قرار نیست ترتیب و آدابی در کار باشد، از همه کار هست، از استاد همینگوی تا شاگردان کوچکش که این عرصه را پرکرده اند. با سپاس از علی عبدالهی، سرکار خانم فریبا فرهنگ و تقدیر از زحمات دو دوست خوب ومشو، هدیه کعبی و نگار تقی زاده داستان نویس جوان کشورمان که در تنظیم کتاب کمک های شایانی کرده اند.
اسدالله امرایی