نوزدهم ديماه برابر نهم ژانويه سال 293 ميلادي نرسي پسر شاپور يکم شاه ساساني ايران که به تازگي بر تخت شاهي نشسته بود در پاسخ پيام امپراتور وقت روم که در آن تاكيد كرده بود اين كشور سر جنگ ندارد و جنگهاي روم با ديگران بخاطر برقراري يك صلح پايدار است! (كه در تاريخ به «صلح رومي» معروف شده) به او نوشت تا تعبير صلح، چنين باشد كه امپراتور روم بيان كرده است، صلحي وجود نخواهد داشت. نرسي رونوشت پاسخ خود به امپراتور روم را براي تيرداد حكمران ايراني ارمنستان فرستاد تا فريب وعده هاي سياسي روميان را نخورد و ....
نرسي چند ماه بعد تيرداد را كه با وجود اين تذكر، به تماس مستقيم با دولت روم ادامه داده بود از شاهي ارمنستان بركنار كرد. ديوکلتيان (ديوکلسين) امپراتور روم به حمايت از تيرداد و نيز تضعيف نفوذ ايران در منطقه، ارتش خود را روانه شرق ساخت که اين ارتش در خاور فرات (نرسيده به حران) و در خاك سوريه امروز از ارتش ايران شكست خورد و عقب نشيني كرد.
مورخان اروپايي تحريك مصريان بر ضد روميان را كه چندي بعد آغاز شد به حساب ايران گذارده و نوشته اند كه هزينه عمليات ضد رومي مصريان از خزانه ايران پرداخت شده بود. ناآرامي مصريان بر ضد روم پنج سال طول كشيده بود.
ديوكلتيان در آن زمان درگير مسائل داخلي امپراتوري بود که سالها روي هم انباشته شده بود. وي در سالهاي 293 و 294 ميلادي دست به يك رشته اصلاحات داخلي در روم زده بود، و از جمله موسسات نظامي و غيرنظامي را مطلقا از يكديگر منفك كرده بود. او رعايت سلسله مراتب را در ادارات دولتي برقرار ساخت كه مقدمه بوروكراسي امروز جهان است كه ضمن آن كسي حق نداشت مقام بالاتر از خود را دور بزند و به يک مقام عالي (بالاتر از رئيس مستقيم خود) مراجعه كند. ضوابط مالياتي را به گونه اي ساده كرد كه تقلب در آن راه نداشته باشد. تعيين مزدها و قيمت ها را در كنترل دولت قرار داد كه مجازات نقض اين دو مورد اعدام يا تبعيد بود و در ارتش اصل اطاعت كوركورانه و محض از فرمانده را برقرار ساخت. ديوكلتيان تنها امپراتور روم بوده است كه خود را بازنشسته كرد و اول ماه مه سال 305 كنار رفت و بقيه عمر را به استراحت پرداخت.
نرسي چند ماه بعد تيرداد را كه با وجود اين تذكر، به تماس مستقيم با دولت روم ادامه داده بود از شاهي ارمنستان بركنار كرد. ديوکلتيان (ديوکلسين) امپراتور روم به حمايت از تيرداد و نيز تضعيف نفوذ ايران در منطقه، ارتش خود را روانه شرق ساخت که اين ارتش در خاور فرات (نرسيده به حران) و در خاك سوريه امروز از ارتش ايران شكست خورد و عقب نشيني كرد.
مورخان اروپايي تحريك مصريان بر ضد روميان را كه چندي بعد آغاز شد به حساب ايران گذارده و نوشته اند كه هزينه عمليات ضد رومي مصريان از خزانه ايران پرداخت شده بود. ناآرامي مصريان بر ضد روم پنج سال طول كشيده بود.
ديوكلتيان در آن زمان درگير مسائل داخلي امپراتوري بود که سالها روي هم انباشته شده بود. وي در سالهاي 293 و 294 ميلادي دست به يك رشته اصلاحات داخلي در روم زده بود، و از جمله موسسات نظامي و غيرنظامي را مطلقا از يكديگر منفك كرده بود. او رعايت سلسله مراتب را در ادارات دولتي برقرار ساخت كه مقدمه بوروكراسي امروز جهان است كه ضمن آن كسي حق نداشت مقام بالاتر از خود را دور بزند و به يک مقام عالي (بالاتر از رئيس مستقيم خود) مراجعه كند. ضوابط مالياتي را به گونه اي ساده كرد كه تقلب در آن راه نداشته باشد. تعيين مزدها و قيمت ها را در كنترل دولت قرار داد كه مجازات نقض اين دو مورد اعدام يا تبعيد بود و در ارتش اصل اطاعت كوركورانه و محض از فرمانده را برقرار ساخت. ديوكلتيان تنها امپراتور روم بوده است كه خود را بازنشسته كرد و اول ماه مه سال 305 كنار رفت و بقيه عمر را به استراحت پرداخت.
نقش برجسته اي از نرسي سوار بر اسب
منبع:یاد یار
منبع:یاد یار