تضعیف جت استریم، سرمای قطب شمال را به نواحی جنوبی تر حرکت داده و هوای گرمی که رو به بالا رانده می شود، یخ های قطبی را آب می کند. قطب شمال به سرعت گرم تر و در نیمکره شمالی یخبندان ها شدیدتر خواهد شد
تضعیف جت استریم، سرمای قطب شمال را به نواحی جنوبی تر حرکت داده و هوای گرمی که رو به بالا رانده می شود، یخ های قطبی را آب می کند. قطب شمال به سرعت گرم تر و در نیمکره شمالی یخبندان ها شدیدتر خواهد شد.
محبوبه عمیدی: زمستان گذشته آنقدر در فلوریدا سخت بود که ایگواناهای خوابیده روی شاخه درخت ها پایین افتادند، پیتون ها تا سر حد مرگ منجمد شدند، محصولات کشاورزی از بین رفت و مرگ بی سابقه مرجان ها در محیط های دریایی اطراف فلوریدا رکورد تازه ای به جا گذاشت. در مناطق شمالی تر نیز کولاک و توفان های سنگین اوضاع را به هم ریخت. در انگلستان هم سوز سرمای زمستانی کم سابقه بود و ساکنان این کشور زمستان طولانی تری را تجربه کردند. متوسط دمای هوا در دسامبر – آذر و اوایل دی ماه طی سالیان گذشته 4.2 درجه سانتی گراد بود اما متوسط دمای هوا در دسامبر سال گذشته 1- درجه سانتی گراد باقی ماند و بسیاری از سفرهای زمینی و هوایی به زمان دیگری موکول شد. آمارها نشان می دهند این دومین زمستان سخت انگلستان از سال 1659 / 1038 تاکنون به شمار می رود. اما فکر می کنید این زمستان های سخت که مناطقی از آسیا، اروپا و آمریکا را در بر گرفته ، اتفاقی است یا بخشی از یک تغییر تازه آب و هوایی به شمار می رود؟
برای اینکه درک درستی از آنچه رخ داده داشته باشیم، باید ببینیم در نیمکره شمالی چه روندی دنبال شده و در مقایسه با زمستان های پیشین چه اتفاقاتی افتاده است؟ آمارها نشان می دهند در بخش هایی از نیمکره شمالی زمستان طولانی تر شده اما هنوز رکورد سرما در بسیاری از مناطق شکسته نشده است.
جالب است بدانید همزمان با این کاهش دما، کانادا در سال 2009 / 1388 گرم ترین و خشک ترین زمستان خود را از سال 1948 / 1327 (اولین سال ثبت دمای منطقه ای) به این سو را تجربه کرد. شاید مشکلات متعددی را که این افزایش دمای 4 درجه ای برای برگزارکنندگان المپیک زمستانی ونکوور ایجاد کرد، هنوز به خاطر داشته باشید. یک نکته دیگر اینکه در بعضی مناطق قطب شمال این افزایش دما به بیش از 6 درجه سانتی گراد بالاتر از حد متوسط منطقه رسید.
به گزارش نیوساینتیست، طی دو زمستان گذشته نیمکره شمالی به مراتب گرم تر از سالیان گذشته شده و بسیاری از مناطق آن بر عکس تصور ما به جای آنکه به شکل غیرعادی سرد شده باشند، گرم شده اند.
اما علت شکل گرفتن این سرما و گرمای غیرعادی چیست؟ جف مسترز از سرویس آب وهوایی پایگاه اینترنتی WeatherUnderground این شرایط آب وهوایی را به زمانی تشبیه می کند که در یخچال را باز می گذاریم. در این صورت هوای خنک به آشپزخانه وارد خواهد شد، اما در مقابل یخچال سرمای قابل توجهی را از دست خواهد داد.
اتفاق مشابهی در قطب شمال زمین رخ می دهد. هوای سرد قطبی اغلب توسط بادهای غربی قوی یی احاطه شده که نزدیک به قطب در گرداگرد سیاره زمین در حرکت هستند و به نام polar vortex یا گرداب قطبی شناخته می شوند. سریع ترین این بادها جت استریم را تشکیل می دهد که در 10 کیلومتری سطح زمین در جریان است. این جریان اغلب مسیری پر تلاطم دارد که گاهی به قطب نزدیک می شود و گاهی مناطق جنوبی تر را در بر می گیرد. زمانی که این جریان ضعیف شود، این تلاطم مناطق گسترده تری را در بر خواهد گرفت و در نتیجه جریانی از هوای سرد به مناطق جنوبی تر سرازیر خواهد شد و هوای گرم به سمت قطب حرکت خواهد کرد. از سوی دیگر این موقعیت جت استریم است که تعیین می کند جریان هوای سرد با چه قدرتی به کشورهایی مانند انگلستان برسد.
جریان گرداب قطبی همواره با افت وخیزهای بسیاری همراه بوده اما در دو سال گذشته به شکل کم سابقه ای ضعیف شده است. نتیجه ضعف این جریان، پدیده ای جوی است که «قاره های سرد، قطب گرم» نامیده می شود و پیش از دو زمستانی که گذشت، در سال های 1936 / 1315، 1963 / 1342 و 1969 / 1348 رخ داده است.
فکر میکنید از این دادهها بتوان نتیجه گرفت شرایط آبوهوایی غیرمعمول دو سال گذشته نتیجه تغییرات طبیعی است؟ جیمز اورلند از آزمایشگاه محیط دریایی آرام در سیاتل میگوید: «کسی دقیقا نمیداند. جوابهای متفاوتی وجود دارند. اگر تغییرات طبیعی این پدیده را رقم زده باشند، بعید به نظر میرسد در سالهای آینده هم شاهد چنین زمستانهایی باشیم. عده دیگری نیز این تغییرات را به کاهش شدید فعالیتهای خورشیدی نسبت میدهند که در حال حاضر به پایان رسیده و در نتیجه اوضاع باید دوباره آرام شود».
اورلند این احتمال را رد میکند . او میگوید: «باید انتظار زمستانهای بسیار سردتری را داشته باشیم. قطب شمال دارد سریعتر از تمامی مناطق جهان گرم میشود و یخها آب میشوند. در نتیجه تابستان مناطق شمالی هر سال گرمای بیشتری را جذب کرده و آنرا در پاییز آزاد خواهد کرد».
مطالعات اورلند که در اکتبر 2009/ مهرماه 1388 منتشر شده، نشان میدهد این عامل باعث ضعف جریانهای گردابی قطبی شده است. با ضعیف شدن این جریان، حرکت هوای سرد به سمت جنوب ادامه پیدا میکند که زمستانهای بسیار سرد را رقم خواهد زد. مطالعات محققان دیگری نیز این فرضیه را تأیید میکند. به عنوان مثال تحقیقات جنیفر فرانسیس از دانشگاه روتگرز در نیوبرونزویک، نیوجرسی نشان میدهد از سال 1980 / 1359 تاکنون وزش شرقیغربی گرداب قطبی در فصلهای پاییز و زمستان تا 15درصد کندتر شده که بخش قابلتوجهی از آن در سالهای اخیر رخ داده است.
خانم فرانسیس میگوید: «جریان جت استریم را تفاوت دمای میان لایههای پایین و بالای جو ایجاد میکند. افزایش دمای قطب شمال در سالهای گذشته باعث شده این اختلاف، مخصوصا در فصل پاییز کمتر و کمتر شود و شاهد جریانهای قطبی ضعیفتری باشیم. هر چقدر این جریانها ضعیفتر شوند، سرمای بیشتری به سمت جنوب حرکت خواهد کرد و پایدارتر خواهد ماند».
موضوعات مرتبط: