بر طبق روایات شاهنامه هوشنگ دومین شاه ایران زمین است.
ولی با مطالعه یشت ها میتوان از هوشنگ و کارهای او شناخت بهتری
بدست آورد. بنابر یک روایت هوشنگ پسر کیومرث و بروایتی دیگر
فرزند سیامک پسر بزرگ کیومرث است که در جنگ با دیوان کشته شد.
بنابر نوشته یشت پنجم هوشنگ بر بلندی کوه هرا ( هرابرزئیتی) برای
ایزدبانو اردویسور آناهیتا ۱ قربانی کرده از خدا چنین می خواهد :
(( کامیابی بمن ده ای نیک. ای تواناترین اردویسور ناهید ۲ که من بر
همه ممالک بزرگترین شهریار گردم . ))
در بند بیست و یکم یشت پنجم هوشنگ با لقب پرذات ۳ معرفی شده
است لقبی که اغلب با اسمش همراهست . بقول کریستن سن نام اصلی
و نخستین اسم هوشنگ پرذات بوده وبعد ها بعنوان نامی ثانوی بر او اطلاق
شده است .در یشت پنجم هوشنگ نخستین کسیست که از او یاد میشود ونام
جمشید پس از وی میآ د. در یشت های ۵.۹.۱۵.۱۷.۱۹از هوشنگ بعنوان
شاه سخن می رود. در ریگ ودا هوشنگ یکی از قهرمانان وپهلوانانیست
که پس از جدائی هندیها وایرانیان پدید می آید .
هوشنگ باتفاق پدر بزرگ خود کیو مرث ب خونخواهی سیامک بر دیوان
حمله می برد وقاتل پدر را از پای در می آورد وهم اوست که میگوید:
که بر هفت کشور منم پادشاه بهر جای پیروز وفرمانروا
هوشنگ پدید آورنده آهن است وجنگ افزاروکارافزار در زمان اوساخته شد.
اوست که بر هدایت آب واستفاده از آن وکاریز کنی آگاهی یافت وبا رواج آن
موجد پیشرفت هائی در کشاورزی گردید مهمتراز همه آنکه پیدایش آتش در ایران
باستان بدو منسوبست . همچنین اهلی کردن بسیاری از جانوران و بکار گماشتن آنها
استفاده از پوست جانوران خوش پوست ودرست کردن چرم بدست اوانجام پذیرفت.
ابوریحان بیرونی از آنچه که در منابع پهلوی آمده سخن نگفته است. ابن بلخی و
حمزه اصفهانی در مورد نسب هوشنگ با بیرونی موافقند. مرکز فرمانروائی
هوشنگ شهراستخر بوده ومردم وی وبرادرش ویکرت را پیامبر میدانسته اند.
صاحب مجمل التواریخ در باره هوشنگ چنین آورده است:
(( اول نام پیشداد بر هوشنگ افتاد از برای آنکه نخست او دادگری بین مردم نمود
واو شهنج نیز خوانندش. اوشهنج بن سیامک بن کیومرث وبروایتی گویند پسر مهلائیل
بود ونبیره آدم . پادشاهی هوشنگ چهل سال وکارهایش کندن کاریزها وباب کردن
خانه سازی وشهر سازی وآوردن علم نجوم است. بنای دامغان واستخر ب وی
منسوب است.)) طبری مدت سلطنت وی را پانصد سال آورده است ولی اکثر
مورخان سلطنت اورا چهل سال وعمرش را پانصد سال می دانند.
ولی با مطالعه یشت ها میتوان از هوشنگ و کارهای او شناخت بهتری
بدست آورد. بنابر یک روایت هوشنگ پسر کیومرث و بروایتی دیگر
فرزند سیامک پسر بزرگ کیومرث است که در جنگ با دیوان کشته شد.
بنابر نوشته یشت پنجم هوشنگ بر بلندی کوه هرا ( هرابرزئیتی) برای
ایزدبانو اردویسور آناهیتا ۱ قربانی کرده از خدا چنین می خواهد :
(( کامیابی بمن ده ای نیک. ای تواناترین اردویسور ناهید ۲ که من بر
همه ممالک بزرگترین شهریار گردم . ))
در بند بیست و یکم یشت پنجم هوشنگ با لقب پرذات ۳ معرفی شده
است لقبی که اغلب با اسمش همراهست . بقول کریستن سن نام اصلی
و نخستین اسم هوشنگ پرذات بوده وبعد ها بعنوان نامی ثانوی بر او اطلاق
شده است .در یشت پنجم هوشنگ نخستین کسیست که از او یاد میشود ونام
جمشید پس از وی میآ د. در یشت های ۵.۹.۱۵.۱۷.۱۹از هوشنگ بعنوان
شاه سخن می رود. در ریگ ودا هوشنگ یکی از قهرمانان وپهلوانانیست
که پس از جدائی هندیها وایرانیان پدید می آید .
هوشنگ باتفاق پدر بزرگ خود کیو مرث ب خونخواهی سیامک بر دیوان
حمله می برد وقاتل پدر را از پای در می آورد وهم اوست که میگوید:
که بر هفت کشور منم پادشاه بهر جای پیروز وفرمانروا
هوشنگ پدید آورنده آهن است وجنگ افزاروکارافزار در زمان اوساخته شد.
اوست که بر هدایت آب واستفاده از آن وکاریز کنی آگاهی یافت وبا رواج آن
موجد پیشرفت هائی در کشاورزی گردید مهمتراز همه آنکه پیدایش آتش در ایران
باستان بدو منسوبست . همچنین اهلی کردن بسیاری از جانوران و بکار گماشتن آنها
استفاده از پوست جانوران خوش پوست ودرست کردن چرم بدست اوانجام پذیرفت.
ابوریحان بیرونی از آنچه که در منابع پهلوی آمده سخن نگفته است. ابن بلخی و
حمزه اصفهانی در مورد نسب هوشنگ با بیرونی موافقند. مرکز فرمانروائی
هوشنگ شهراستخر بوده ومردم وی وبرادرش ویکرت را پیامبر میدانسته اند.
صاحب مجمل التواریخ در باره هوشنگ چنین آورده است:
(( اول نام پیشداد بر هوشنگ افتاد از برای آنکه نخست او دادگری بین مردم نمود
واو شهنج نیز خوانندش. اوشهنج بن سیامک بن کیومرث وبروایتی گویند پسر مهلائیل
بود ونبیره آدم . پادشاهی هوشنگ چهل سال وکارهایش کندن کاریزها وباب کردن
خانه سازی وشهر سازی وآوردن علم نجوم است. بنای دامغان واستخر ب وی
منسوب است.)) طبری مدت سلطنت وی را پانصد سال آورده است ولی اکثر
مورخان سلطنت اورا چهل سال وعمرش را پانصد سال می دانند.