[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]با گرفتن لیدی در 1 خورداد545پیش از میلادی
[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]پایه ریزی فرمانروایی جهانی به دست کوروش هخامنشی
[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]همه ی رویدادنگاران کوروش را بزرگمردی خردمند، دادگستر، سیاست مدار، تیزبین، زیرک و مردم دوست می دانند. مردی که توان مندی بدست آمده از چیرگی بر سرزمین های دیگر، او را از خود بیخود نکرد. او را فریب نداد و شیفته جاه و جایگاه نساخت. با پادشاهانی که سرزمین شان به دست او افتاد به مهربانی رفتار کرد، به گونه ای که آنها دوست کوروش شدند و در هنگام نیاز به یاری او می شتافتند. نه تنها با باورهای مردم سرزمین های چیره شده کاری نداشت، بلکه آنها را گرامی هم می داشت. هیچ گاه در کشورها و شهرهایی که می گرفت چپاول و کشتار نکرد و به سپاهیانش هم سفارش کرده بود که هیچگاه دست به این کار زشت نزنند.
[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]آن چه در این نوشته می آید گوشه ای از منش و خرد این بزرگمرد تاریخ ایران پیش چشمان می گشاید.
[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]پس از آن که کوروش، شاه«انشان» شد، در اندیشه چیرگی بر «ماد» افتاد. با شکست ماد به دست پارس، پادشاهی 35 ساله آژدی هاک به پایان رسید. این چنین شد که کوروش در سال 546 پیش از میلاد، پادشاهی ماد و پارس را به دست گرفت و این دو سرزمین را یک پارچه کرد. کوروش سرزمینی پدید آورد که در باختر
غرب) با «لیدی» همسایه شد.
[FONT=Vazir,helvetica,sans-serif]برای مشاهده نقشه در اندازه واقعی آن را در پنجره دیگر باز کنید.
[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]کشور لیدی کشوری زیبا، دارا و بر سرگذر بود. راه کاروان های بازرگانی از این سرزمین می گذشت. این کشور آسیای صغیر، همیشه، از دو همسایه اش هراس داشت؛ یکی آشوریان سرمست از خود خواهی، و دیگری قوم ژ خونخوار «سی مری»، که از روسیه جنوبی سرازیر می شدند و دستمایه و دسترنج های زندگی لیدی را به تراج می بردند. یورش های پیاپی سی مری ها، دانش و توانایی لیدی ها برای نگهبانی از خود و سرزمین شان را بالا برده بود. سپاهیان لیدی در سواری و چابکی، در میان همه ی ملت های روزگار خود، نام آوری ویژه ای بدست آورده بودند.[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]مردم لیدی نخست کوچ نشین بودند، ولی پس از چندی با یک جا نشینی در باختر
غرب) ترکیه ی امروزی، کشور لیدیه را پدید آوردند. در آنجا رود بزرگی نبود و مردم نمی توانستند به کشاورزی بپردازند، ولی به جای آن چون کشور لیدی به دریا نزدیک بود، کار دریا نوردی و بازرگانی در آنجا بالا گرفت. کشور لیدی معدن های طلای بسیاری داشت، از این رو مردم این کشور برای نخستین بار از طلا، سکه زدند و با آن به بازرگانی پرداختن. لیدی ها به زیبایی پایتخت کشور خود، شهر «سارد»، بسیار می بالیدند.[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]یکی از پادشاهان لیدیه «الیات» بود. در زمان او، «هوخشتره» مادی، پس از آسودگی جنگ با «سکاها» و چیرگی بر آشور، آهنگ گرفتن کشور ثروتمند لیدی کرد. جنگ میان ماد و لیدی شش سال دراز کشید و سرانجام از خورشید گرفتگی 29 مه 585 پیش از میلاد، هر دو سو بیمناک شدند، آشتی کردند. پی از الیات، «کرزوس» به پادشاهی این کشور رسید. پادشاهی او به شهریاری کوروش ، هم زمان شده بود. «کرزوس» مردی دانا، سیاستمدار، زیرک و افزون خواه بود و برای آبادی لیدیه بسیار کوشید. او دارایی بسیاری داشت. درباره ی او چنین گفته اند: « او دو دست دراز دارد، یکی می رباید و دیگری می بخشد.»
[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]کوروش، پس از یکپارچگی ماد و پارس، با این که بابل به او خیانت کرده بود، خردمندانه از کرزوس، شاه لیدی، خواست تا او را به شاهنشاهی این سرزمین یکپارچه، بشناسد و در برابر آن، کوروش نیز شهریاری او را به لیدی بپذیرد ودست دوستی و آشتی به هم بدهند. ولی کرزوس، از سر خود پسندی، و ناتوان شمردن کوروش، این پیشنهاد را نپذیرفت و با خواست یاری از سپاهیان یونانی، در اندیشه گسترش مرزهای کشور خود افتاد و با شتاب، سپاهیانش را از رود هالسی» («قزل ایرماق» امروزی در ترکیه)، مرز لیدی و ماد، گذراند.
[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]کوروش هم با دیدن این یورش دشمنانه، از هگمتانه
همدان) به سوی لیدی تاخت و با دلیری سپاهیانش، دژ شهر سارد را که شکست ناپذیرمی نمود، گرفت. شاه لیدی به دست ایرانیان به بند در آمد و کوروش مرز کشور خود را به دریای روم و تا همسایگی یونانیان رسانید.[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]بسیاری از رویدادنگاران
تاریخ نویسان) باستان به رفتار کوروش با کرزوس، پس از این شکست، آفرین گفته اند. کوروش، شاه شکست خورده لیدی را نکشت و کوچک و خار نشمرد، بلکه تا پایان زندگی اش از او پشتیبانی و نگهداری کرد. مردم سارد هم با آن که سه ما سپاهیان کوروش را پشت دروازه ی شهرشان گرسنه و تشنه نگه داشته بودند، بخشیده شدند و خونی از بیگناهان ریخته نشد.[FONT=Vazir, helvetica, sans-serif]پس از گرفتن لیدی بود که کوروش هخامنشی توانست دارایی های ایران را افزون سازد و یک فرمانروایی جهانی را پایه ریزی کند.