• توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.

چشم اندازي بر آثارو بناهاي تاريخي هرمزگان

Nicol

متخصص بخش گردشگری
سرزمين کهنسال هرمزگان که تاريخ ، فرهنگ ، سنتها ، آداب و رسوم ديرپايش همواره گوياي جاودانگي و قدمت ريشه دارش بوده است ، درپهنه ي خود هزاران رمزو راز دارد. يادها ، يادبودها وآثارباستاني که تاريخ پر بارش را به نظاره مي نشيند ، در کنار دستاوردهاي بزرگ صنعتي و اقتصادي ، در عصر جمهوري اسلامي چهره ي روشن هرمزگان معاصر را به تصوير مي کشد و در مجموع هرمزگان ديدني و شنيدني را در پيش چشم سياحان و مسافران مشتاق به نمايش مي گذارد
موقعيت جغرافيايي
هرمزگان با 68/476 کيلومتر مربع در شمال آبهاي نيلگون خليج فارس و بخشي از درياي عمان قرارگرفته است وهمسايگانش را استان کرمان در شمال و شمال شرقي ، سيستان و بلو چستان در جنوب شرقي و استانهاي فارس و بوشهردر مغرب تشکيل مي دهند . اين استان به خاطر مشرف بودن بر تنگه استراتژيک هرمز و دارا بودن تقريبا اکثرجزايرايران ازاهميت ويژه اي برخورداراست.


ويژگيهاي طبيعي
استان هرمزگان ، از نظر پستي و بلندي و ناهمواري ها ، به دو قسمت تقسيم مي شود:
1- مناطق کوهستاني که بخش مهمي ازناحيه ي شمالي تنگه ي هرمز و قسمت شمال و مشرق ميناب ( بشاگرد) را تشکيل مي دهد. کوههاي استان در حقيقت ، دنباله ي کوههاي زاگرس اند که به تدريج از شمال به جنوب از ارتفاع آنها کاسته شده و به تپه هاي آهکي ، گچي و نمکي تبديل مي شوند . از کوههاي بلند اين استان مي توان به کوه فارغان در شمال بندرعباس با ارتفاع3267 متر، کوه شب با بلندي 2681 متر در شمال شرق شهرستان بندرلنگه ، کوه گنو با 2447 متربلندي در شمال بندرعباس و کوه بشاگرد در شمال شهرستان ميناب اشاره کرد.
2- ناحيه ي پست کناره يا جلگه که در تمام طول ساحل به موازات خليج فارس و درياي عمان گسترده شده است.


خليج فارس
خليج فارس با مساحت حدود 240000 کيلومترمربع ، در جنوب ايران واقع شده و طول آن از دهانه ي تنگه ي هرمز تا اروند رود حدود1259 کيلومتراست . کم عرض ترين قسمت آن 185 کيلومتر و طويلترين قسمت ان 350 کيلومتر است.عميق نقطه ي آن نيزدر15کيلومتري جنوب تنب بزرگ واقع شده و عمق آن 93 متر است . خليج فارس به علت دارا بودن منابع عظيم نفتي و منابع غذايي فراوان و صيد مرواريد ، يکي از مناطق استراتژيک جهان به حساب مي آيد.


تنگه ي هرمز
اين تنگه با 55 کيلومتر عرض و 128 متر عمق ، ارتباط نزديک به هزار کيلومتر راه آبي جنوبي کشور را به آبهاي آزاد جهان از طريق درياي عمان امکان پذير مي سازد و از اين لحاظ ، از موقعيت جغرافيايي خاصي برخوردار است. استان هرمزگان به ویژه بندرعباس کیش ، قشم و لنگه چون در حاشیه خلیج فارس و در همسایگی تنگه هرمز قرار دارد، از نظر اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی ، و اجتماعی دارای اهمیت بسیار است . از این رو همیشه مورد توجه و طمع استعمار گران بوده است .
امروزه از تنگه هرمز به عنوان گلوگاه اقتصادی ایران یاد می شود.


آب و هوا
اکثر مناطق استان هرمزگان داراي دو فصل ، گرماي طولاني و زمستان هاي کوتاه و معتدل است. فصل گرما همراه با شرجي 9 ماهه که درماه تير و مرداد به اوج خود مي رسد و فصل معتدل سه ماهه که از اوايل آذرماه شروع مي شود تا اسفند ماه ادامه مي يابد.
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
ويژگي هاي اجتماعي
جمعيت استان هرمزگان براساس آمارسال 1379 بالغ بر 1198107 نفر بوده که ازاين تعداد 681308 نفر در روستاها و 516799 نفر در شهرهاي استان سکونت دارند .
مردم هرمزگان از لحاظ نژادي به دو گروه تقسيم مي شوند :سفيدپوستان شامل آرياييهاي مهاجر، اعراب و مهاجران جوياي کارو سياه پوستان باقي مانده تيره پوستان بومي و سياهپوستان مهاجر که از آفريقا و سواحل عربستان هستند.
زبان اکثر مردم استان گويشي از زبان فارسي است که به بندري معروف است. در اين لهجه تعدادي لغات عربي ، بلوچي و انگليسي وجود دارد .
در بعضي از مناطق استان به زبان عربي و گويشهاي محلي تکلم مي کنند .
دين اکثريت مردم اسلام است و پيرو مذهب تشيع و تسنن( شافعي)هستند.


سابقه تاريخي
خليج فارس در گذشته ، بزرگترين مرکز نيروي دريايي هخامنشينان در جهان آن روز به شمار مي رفته و جزاير بزرگي همچون قشم ، لارک ، هنگام کيش و هرمز مرکز قدرت عظيم دريانوردي آن زمان بوده است .
در مدت کوتاهي برخي از اين جزاير تحت تسلط يونانيان قرار گرفت وازآن به عنوان پايگاهي براي تصرف هند استفاده مي کردند . بر اثر زوال سلسله پارت و روي کار آمدن ساسانيان گروههاي بزرگي از اقوام اين سلسله به پايگاههاي دريايي ايران در خليج فارس سرازير شدند و شهرهاي بزرگي در سواحل خليج فارس و درياي عمان به وجود آوردند . دراواخر قرن هفتم هجري قمري ، خربس ، قلات ، سوزا ، ديرستان ، لافت و قشم رونق خاصي يافت . در قرن هشتم سپاهيان امير تيمور به شهرهاي ساحلي هرمز کهنه يورش برد و قلعه هاي آنجا را تسخير کرده و به آتش کشيد .
اولين گروه استعمارگران از سال 908 ه . ق به سرپرستي واسکودوگاما در بنادر خليج فارس پياده شدند . در سال 1507 ميلادي گروهي از پرتغاليها به فرماندهي آلبوکرک وارد خليج فارس شده و به نابسامانيهاي خليج فارس دامن زدند تا اينکه الله ورديخان ازجانب شاه عباس اول مامور دفع پرتغاليها شد . در سال 922 ه . ق براي سومين بار پرتغاليها با نيروي زياد به خليج فارس روي آورده و بندر گمبرون را همراه با جزيره هرمز و تمامي شهرهاي هرمزگان از جاسک تا لنگه را تحنت سيطره خود در آوردند
در سال 1032 ه . ق شاه عباس صفوي شهرهاي اشغال شده هرمز ، کنگ ، لنگه و بندر گمبرون را به فرماندهي امام قلي خان حاکم فارس ازتصرف پرتغاليها از منطقه به تدريج هلنديها و انگليسيها به هرمزگان آمدند و با افتتاح تجارتخانه ها و احداث عمارات عالي ، خود به رقابت تجاري با يکديگر پرداختند . دوليت فرانسه نيز به دست ژنرال گاردن با تاسيس کنسولگري در بندرعباس ، منابع مالي عظيمي را به يغما برد . در اين زمان کشورهاي ديگري مانند بلژيک ، روسيه و اسپانيا نيز دراين شهر امتيازاتي داشتند .


ميناب: ميناب از شهرستانهاي سرسبز آباد و با رونق استان و دومين شهر بعد از بندرعباس است . رودخانه پر آب و شيرين ميناب ، علاوه برآبياري نخلستانها و مزارع ، آب شرب شهر بندرعباس را نيز تامين مي کند .
فاصله ميناب تا بندرعباس 104 کيلومتر است . قلعه هزاره ، باغات انبه ، سد استقلال از جاذبه هاي ديدني ميناب هستند . پنجشنبه بازار که محل فروش صنايع دستي ميناب است از رونق خاصي برخوردار مي باشد .


بندرلنگه: اين شهر به بندر مرواريد شهرت داشته و داراي بافت شهري بسيار زيبايي است . بندرلنگه از لحاظ قدمت داراي دومين مدرسه کشور ، دومين فرودگاه کشور ونيز شهرداري آن با قدمتي صد ساله داراي اولين طرح جامع شهري در کشور مي باشد .از آثار تاريخي اين شهر مي توان به خانه فکري ، خانه بلوکي ، خانه شيخ سلطان العلما ، خانه بستکي، مسجد ملک بن عباس و برکه هاي متعدد اشاره کرد


بستک: شهرستان بستک در شرق بندرعباس قرار دارد و داراي فرهنگ و تاريخي غني است . از جاذبه هاي گردشگري آن مي توان به حمام بستک ، کاروانسرا و بازار قديم بستک اشاره کرد .


رودان: اين شهرستان در شرق استان هرمزگان واقع و داراي استعدادهاي طبيعي و يکي از قطبهاي مهم کشاورزي محسوب مي شود . فاصله رودان تا بندرعباس 110 کيلومتر است .
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
حاجي آباد: اين شهرستان در 175 کيلومتري شمال بندرعباس واقع است .
نسبت به ساير شهرستانهاي استان داراي آب و هوايي مطبوع تري مي باشد .از نقاط ديدني و تفريحي اين منطقه مي توان به آبشار تزرج اشاره کرد .


جاسک: جاسک يکي از مهمترين بنادر تجاري و صيادي است که آنرا جک و راس الجاسک نيز نام نهاده اند . از جاذبه هاي ديدني اين منطقه مي توان به ساحل شني و صخره اي ، جنگل حرا ، غارهاي سادرمن وآبگرم پوراف اشاره کرد . شايان ذکر است که غارهاي سادرمن درميان کوهستانهاي شمال شرقي جاسک و در امتداد يکي از شعبات رودخانه جاسک کهنه قرار دارد .


فين: فين يکي از بخشهاي شهرستان بندرعباس است و در 90 کيلومتري شمال بندرعباس واقع است . از پتانسيلهاي گردشگري اين بخش مي توان به جاذبه هاي طبيعي ( چشمه ، رودخانه ، آبشار و نخلستانهاي متراکم ) جاذبه هاي تاريخي ( قلعه فين و آسياب ) و مجموعه استخر اشاره نمود .


قشم: بزرگترين جزيره ايراني خاورميانه در خليج فارس است . فاصله قشم تا بندرعباس 22 کيلومتر بوده . از جاذبه هاي توريستي اين منطقه مي توان به قلعه پرتغاليها ، غار خربس ، کارگاههاي لنج سازي درگهان ، باشگاه هوايي و معماري محل لافت اشاره کردد .


کيش: جزيره کيش حدود 60 کيلومتر مربع مساحت دارد . فاصله آن از راه دريايي تا بندرعباس 300 کيلومتر و جزيره قشم 255 کيلومتر مي باشد .جزيره قشم 255 کيلومتر مي باشد . جزيره مرجاني کيش يکي از جذاب ترين جزاير خليج فارس بوده واز طبيعي زيبا ، سبز و منحصر به فرد با سواحلي آرام ، ماسه هاي مرجاني ، آب زلال و درياي شفاف با انواع ماهيهاي رنگارنگ و تزييني برخوردار مي باشد .
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
امامزاده سيد مظفر (بندرعباس)
وي از نوادگان امام موسي ابن جعفر(ع) مي باشد که از ساليان دور مورد توجه عموم مردم خصوصا مردم استان هرمزگان بوده و هر ساله پذيراي زائران بي شمار مشتاق خود مي باشد.

1162447655_Emam-zade.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
معبد هندوها (بندرعباس)
ساختمان معبدوها در سال 1310 ه . ق احداث شده . اساس ساختمان اين معبد عبارت است از يک اتاق چهار گوش مياني که بر روي آن گنبدي قرار گرفته است .سبک معماري اين گنبد آن را نه تنها از بناهاي کرانه خليج فارس بلکه از کل ايران متمايز مي سازد .طرح اين بنا کاملا متاثر از معماري هندي مي باشد .

1162129182_Maebad.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
مسجد جامع دلگشا (بندرعباس)
اين بنا در نبش بلوار طالقاني ( ساحلي ) و خيابان مسجد جامع بندرعباس قرار گرفته و از آثار قرن دوازده و سيزده هجري قمري محسوب مي گردد . اين بنا شامل شبستان دو قسمت قديمي الحاقي است . بخش قديمي داراي ستونهاي متعدد با سر ستونهاي گچبري شبيه به مسجد گله داري و مسجد دژگان است . اين بنا به شماره 1599 به ثبت آثار ملي ايران رسيده است.

1162129579_Masjed.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
حمام گله داري (بندرعباس)
اين حمام تنها حمام باقيمانده قديمي شهر بندرعباس است و احداث آن دراواخر قرن سيزدهم هجري قمري صورت گرفته است .در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسي استان هرمزگان مورد بهره برداري مي باشد .
پيشينيه تاريخي حمام گله داري :
در حاشيه خليج فاري و در بلوار ساحلي شهر بر روي بستري رُسي که قابليت نفوذپذيري آن به دليل اشباع شدن از آب دريا بسيار زياد است ، يکي از حمام هاي قديمي به جا مانده شهر بندرعباس بنا شده است .
قدمت اين حمام به دوره قاجاريه مي رسد و تاريخ احداث اواخر قرن 13 ه . ق است . حمام وقفي متعلق به مسجد گله داري و واقف آن تجارتخانه حاج شيخ احمد گله داري است .حمام گله داري دو دوره مرمت را در سي سال گذشته پشت سر گذاشته است .
در گذشته مردم از آن به عنوان حمام عمومي استفاده مي کردند . اين اثرتاريخي به شماره 2003 درفهرست آثار ملي به ثبت رسيده است .

مصالح بکار رفته :از آنجا که اين ناحيه داراي رطوبت بالايي است در اين بنا بيشتر از سنگ هاي دريايي - اسفنجي و ساروج محلي وگچ دستکوب استفاده شده است . لازم به ذکراست که سنگهاي اسفنجي که داراي قابليت جذب رطوبت بالايي هستند از درياي همجوار تهيه مي شده اند . تنها عامل تخريب طبيعي بنا رطوبت بسيار بالاي منطقه است و مصالح بکار رفته در کف حمام آجر فرش است .

1162212456_Hamame-galedari2.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
فضاي معماري :حمام گله داري مانند ساير حمام هاي ديگر نواحي کوير مرکزي داراي فضاهاي بينه ، سر بينه ، گرمخانه و خزينه است . بنا داراي پنج گنبد بزرگ و کوچک است .
در ورودي حمام گله داري راهرو هشتي کوچک قرار دارد تا دما و رطوبت ، فضاي داخلي تنظيم شود .

بينه : فضاي بينه به شکل هشت گوش ساخته شده ودر اطراف آن چهار صفه يا سکوي نشيمن و رختکن ديده مي شود . وسط سالن بينه حوضچه هشت ضلعي کوچک قرار دارد . فضاي اين قسمت بايد سرد و خشک بوده زيرا فضاي ورودي در ارتباط مستقيم با فضاي خارح قرار مي گرفت .

مياندر : ارتباط بين بينه وگرمخانه ازطريق مياندر صورت مي گيرد و فضاي درون آن سرد و مرطوب است .

سربينه : سربينه فضاي شست شو است و دو صفه يا سکوي نشيمن دارد و بخار اندرون به آن مي رسد . سربينه به خزينه متصل مي شود که فضايي گرم وخشک دارد .
1162212491_Hamame-galedari3.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
خزينه : محل گرم شدن آب مورد استفاده حمام است و آب گرم از اين طريق تامين مي شود . در خزينه کانال هايي از سنگ و ساروج براي انتقال آبگرم به کليه فضاها در نظر گرفته شده است .
سيستم گرمادهي و آبرساني :سيستم گرمادهي حمام شامل انبار سوخت ، آتشدان ، ديگ ، دودکشها و گودال جمع آوري خاکستراست . فضاي گرم کننده حمام که به علت نگهداري گرما در عمق زمين قرار گرفته است ، آب مصرفي حمام از چاهي به عمق ده متر که هنوز پابرجاست ، تامين شده است . در دوره اي هم که از آب برکه براي حمام استفاده مي شده اين عمل با استفاده از نيروي کمکي گاو که در مسير" گاورو "دائم در حرکت بوده و آب را از چاه به انبار ذخيره آب مي ريخته صورت مي گرفته است.

روشنايي :در وسط سقف حمام روزنه هايي به عنوان نورگير در هر يک از فضاها وجود دارد که عمل نورگيري و تهويه در حمام توسط همين روزنه ها صورت مي گرفت ، بدين ترتيب که با بازو بسته کرودن در فصولي ازسال دما و رطوبت داخل حمام را تنظيم مي نمودند .
اين بنا ساليان زيادي به يک مکان متروکه تبديل شده بود . در سال هاي ا خير ميراث فرهنگي استان هرمزگان سعي بر اين داشته تا ضمن حفظ ، احيا ومرمت اين بناي ارزشمند براي موزه مردم شناسي استان درنظر گرفته شود . بدين منظور در سال 1379 براي اولين بار مجسمه هايي در آن نصب شده که به فضاي حمام رونقي ديگر بخشيده است .
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
اسکله قدیم(بندر عباس)
اسکله قدیم بندرعباس ، هم اکنون از مراکز دیدنی مورد توجه مسافران استان هرمزگان است که در کناره ی جنوبی بلوار طالقانی قرار گرفته است . این اسکله در سال 1318 شمسی ساخته شده و دارای 185 متر طول و 4.20 متر عرض است .عظمت اسکله ی جدید و تاسییسات آن نیز بسیاری از تازه واردان به این شهر را جذب خود می کند .

1162130365_eskeleh.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
مجموعه برکه های باران(بندر عباس)
اين مجموعه شامل 5 برکه ( آب انبار مربوط به دوران صفويه است ودر گذشته منابع ذخيره آب شيرين شهر بندرعباس ازاين برکه ها تامين مي گرديد که داراي گنبدهاي موزون زيبا و منحصر به فردي بوده و مصالح آن سنگ و ملات ساروج است ، این برکه ها دارای چهار دهانه اصلی برای بهره برداری از آب بوده است.
1162128699_Abgir.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
پل لاتیدان(مسیر بندر عباس، لار)
اين پل که به پل کول نيز معروف است در 50 کيلومتري غرب بندرعباس بر روي رودخانه کول قرار دارد . اين پل با داشتن حدود 200 دهانه و 1500 متر طول طويلترين پل قديمي در ايران محسوب مي شود قدمت آن به دوره صفويه مي رسد .

1162129913_Latilan.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
مسجد خداداد (بندرلنگه)
اين مسجد ، اولين مسجد تشيع در بندرلنگه بوده ، اين مسجد در محله مساح بندرلنگه قرار دارد ، از نظر زيبايي يکي از کاملترين مساجد بندرلنگه به شمار مي رود . محراب مسجد حاجي خداداد ، داراي تزيينات گچبري ارزنده اي است و قدمت آن به دوره زنديه مي رسد .
از ديگر مساجد و حسينييه هاي با ارزش تاريخي بندرلنگه مي توان به مسجد شيخي ، مسجد غياث ، مسجد سلطان العلماء ، حسينيه بنگلي و حسينيه غضنفري اشاره کرد .

1162209881_masjede-khodadad-lenge.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
کاروانسراي بستک (بستك)
اين بنای دوره صفویه در بخش شرق ميدان آزادي بستک ، واقع در 174 کيلومتري شمال غربي بندرلنگه قرار دارد. اين بنا به صورت دو ايوان با حجره هايي در طرفين و دو اصطبل در ضلع شرقي و غربي ساخته شده است.

1162214032_karevansara.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
حمام خانی بستک (بستك)

1162211844_hamame-khani.jpg


اين حمام در شهر بستک واقع شده و از آثار دوره قاجاريه مي باشد.از نکات بارز در اين حمام سيستم مسير آب در جداره ديوارهاي آن است.
این حمام در ابتدای خیابان سپاه پاسداران بستک قرار دارد و از آثار دوره ی قاجاریه است.
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
مجموعه بازار بستک (بستك)

1162207064_bazar-bastak.jpg


شامل سه بازار است که قدمت آن به دوره قاجاريه ميرسد . اين بنا در سال 1295 ه . ق به همت استاد عبدالله مينابي معروف به حاجي استاد ساخته شده است . معماري بازار مدني بستک که درنوع خود بي نظير است به صورت فضاي مربع شکلي است که فضاي مرکزي آن مرکب از دو رديف حجره است .
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
غار خربس (جزييره قشم)

1162131012_Kharbas.jpg


در پانزده کيلومتري شهر قشم در سمت راست جاده قشم قرار دارد ، دردل ارتفاعات اين منطقه آثار باشکوهي از معماري صخره اي ديده مي شد که به عقيده برخي از محققين نيايشگاه پيروان آيين ميترائيسم يا آناهيتا بوده است . قدمت اين اثر به دوره مادها مي رسد .
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
چاههاي لافت (لافت)


1162211488_chahhaye-laft.jpg


چاههاي لافت معروف به طلا در پشت قلعه لافت و در داخل گودال مجاور قلعه به تعداد روزهاي سال کيسه حلقه مي باشد و براي جمع آوري آب باران حفر شده است برخياز محققين قدمت آنها را به دوران هخامنشي مي رسانند .
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
قلعه فين (فين)
1162127531_Fin.jpg


قدمت اين قلعه را از روي سفال هاي بدست آمده مي توان به قرون ميانه اسلامي نسبت داد .اين قلعه بر روي تپه اي مرتفع قرار دارد و احتمالا در زمان ساخت جنبه نظامي داشته است .
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
کارگاه هاي لنج سازي (بندرکنگ)


1162277364_lenjsazi.jpg


شهر بندرکنگ را مي توان شهر دريانوردان و لنج سازان ناميد . هنوز بسياري از استادکاران لنج ساز در اين منطقه به ساخت و ساز لنج هاي عظيم مشغولند . اين لنج ها به بسياري از کشورهاي حاشيه خليج فارس و کشورهاي آفريقايي رفت و آمد دارند .
 
بالا