شهر باستاني چغازنبيل در 45 كيلومتري جنوب شرقي شهر شوش واقع شده است. در حدود سال 1300 پيش از ميلاد و در محوطه وسيعي به طول 1300 و عرض 1000 متر شهر بزرگي توسط "اونتاش نپيريشا" پادشاه ايلامي ساخته شد. اين شهر كه در فاصله دو كيلومتري رودخانه دز قرار دارد بنام "دور انتاش" به معني قلعه اونتاش ناميده شده است. در بعضي از متون ميخي اين شهر"ال انتاش" ذكر شده است كه به معني شهر اونتاش است.
نام محلي جديد محوطه، چغازنبيل، بيانگر تل يا تپه به شكل زنبيل است كه حالت وارونه دارد. اين اثر باستاني يكي از 57 فقره ميراث جهاني است كه در وهله نخست در سال1972 از سوي كنفرانس عمومي يونسكو به تصويب رسيده و جامعه بين المللي براي آن ارزش استثنايي و جهاني قايل است.
اين شهر يادگار تمدن ايلام ميانه است و از سه حصار تو در توي خشتي تشكيل شده كه دروازه اصلي آن بر روي حصار بزرگ در جبه شرقي قرار دارد. در حد فاصل حصار اول و دوم كاخهاي شاهي و آرامگاه سلاطين ايلام قرار دارد؛ در بين حصار دوم و سوم،بقاياي تصفيه خانه آب چغازنبيل كه به منظور تأمين آب آشاميدني شهر احداث شده و جزء قديمي ترين تأسيسات آبرساني بشمار ميرود، واقع گرديده است.آب تصفيه خانه از رودخانه كرخه و از فاصله 45 كيلومتري با حفر و احداث كانالي تأمين مي شده ايت. در مركز حصار سوم معبد اصلي زيگورات قرار دارد. معبد اصلي به ابعاد150*150 متر، مربع كاملي است كه اضلاع آن به طرف جهات اصلي شرقي، غربي، شمالي و جنوبي واقع شده اند. اصل اين معبد با بكارگيري ميليونها آجر در 5 طبقه ساخته شده، كه بر اثر مرور زمان و عوامل مخرب طبيعي چون باد و باران و... سه طبقه فوقاني آن كه از خشت خام بوده، از بين رفته اند. و در حال حاضر دو طبقه زيرين كه بيشتر آنها از آجر ساخته شده اند، باقي مانده است. در وضع كنوني قسمتهاي باقي مانده زيگورات در حدود25 متر ارتفاع داشته است. اونتاش نپيريشا اين معبد را به "اين شوشيناك"-خداي حامي شوش- وقف كرده است.
بناهاي شهر از خشت و آجر ساخته شده و با وجود قدمت بسيار، هنوز قسمت بزرگي از آنها بر جاي مانده است و بر روي بسياري از آجرها ذكر اقدامات و سازندگي ها اونتاش نپيريشا به خط ميخي ايلامي واكدي نوشته شده است.
ايلاميان براي دفع آب باران، ناودانها و آبراههاي مناسبي بر روي بناها ايجاد كرده بودند، كه متأسفانه اين ناودانها به مرور زمان پرشده و كارايي خود را از دست داده اند.
مجموعه اين شهر وآثار تمدن ايلام در سال 640 پيش از ميلاد توسط حمله آشوريان به سركردگي آشور بانيپال ويران گرديد و حاكميت ايلامي ها پس لز هزاران سال منقرض شد.
محوطه باستاني چغازنبيل به شماره895 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
نام محلي جديد محوطه، چغازنبيل، بيانگر تل يا تپه به شكل زنبيل است كه حالت وارونه دارد. اين اثر باستاني يكي از 57 فقره ميراث جهاني است كه در وهله نخست در سال1972 از سوي كنفرانس عمومي يونسكو به تصويب رسيده و جامعه بين المللي براي آن ارزش استثنايي و جهاني قايل است.
اين شهر يادگار تمدن ايلام ميانه است و از سه حصار تو در توي خشتي تشكيل شده كه دروازه اصلي آن بر روي حصار بزرگ در جبه شرقي قرار دارد. در حد فاصل حصار اول و دوم كاخهاي شاهي و آرامگاه سلاطين ايلام قرار دارد؛ در بين حصار دوم و سوم،بقاياي تصفيه خانه آب چغازنبيل كه به منظور تأمين آب آشاميدني شهر احداث شده و جزء قديمي ترين تأسيسات آبرساني بشمار ميرود، واقع گرديده است.آب تصفيه خانه از رودخانه كرخه و از فاصله 45 كيلومتري با حفر و احداث كانالي تأمين مي شده ايت. در مركز حصار سوم معبد اصلي زيگورات قرار دارد. معبد اصلي به ابعاد150*150 متر، مربع كاملي است كه اضلاع آن به طرف جهات اصلي شرقي، غربي، شمالي و جنوبي واقع شده اند. اصل اين معبد با بكارگيري ميليونها آجر در 5 طبقه ساخته شده، كه بر اثر مرور زمان و عوامل مخرب طبيعي چون باد و باران و... سه طبقه فوقاني آن كه از خشت خام بوده، از بين رفته اند. و در حال حاضر دو طبقه زيرين كه بيشتر آنها از آجر ساخته شده اند، باقي مانده است. در وضع كنوني قسمتهاي باقي مانده زيگورات در حدود25 متر ارتفاع داشته است. اونتاش نپيريشا اين معبد را به "اين شوشيناك"-خداي حامي شوش- وقف كرده است.
بناهاي شهر از خشت و آجر ساخته شده و با وجود قدمت بسيار، هنوز قسمت بزرگي از آنها بر جاي مانده است و بر روي بسياري از آجرها ذكر اقدامات و سازندگي ها اونتاش نپيريشا به خط ميخي ايلامي واكدي نوشته شده است.
ايلاميان براي دفع آب باران، ناودانها و آبراههاي مناسبي بر روي بناها ايجاد كرده بودند، كه متأسفانه اين ناودانها به مرور زمان پرشده و كارايي خود را از دست داده اند.
مجموعه اين شهر وآثار تمدن ايلام در سال 640 پيش از ميلاد توسط حمله آشوريان به سركردگي آشور بانيپال ويران گرديد و حاكميت ايلامي ها پس لز هزاران سال منقرض شد.
محوطه باستاني چغازنبيل به شماره895 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.