از دیگر ساخته های شگفت انگیز مهندسی ایرانی کانال سوئز می باشد که بدست دانشمند توانای ایرانی "آرته" در اواخر قرن ششم پیش از میلاد و به فرمان داریوش بزرگ حفر گردید و افتخاری همیشگی را برای ایرانیان ثبت نمود .
داریوش با توجه به اهمیت راه های دریایی به ویژه راه دریایی میان ایران و مصر که در آن زمان جزو کشورهای تابعه شاهنشاهی هخامنشی بود دستور داد کانالی میان دریای مدیترانه و دریای سرخ از راه رود نیل حفر شود تا کشتی های تجاری و نیز ناوگان دریایی ایران به آسانی از آن عبور کرده و راه کوتاهتری میان ایران و مصر پیموده شود .
کانال حفر شده بدست ایرانیان با کانال امروزی که در سال 1869 بدست مون فردینالد اوسپس حفر شد از نظر مسیر کمی متفاوت می باشد . پس از پایان کندن کانال به یادبود این افتخار بزرگ لوح یادبودی به زبان های پارسی . عیلامی . بابلی و مصری در آنجا نصب گردید که متن پارسی آن به شرح زیر می باشد :
منم داریوش شاه شاهان . شاه کشورهایی که همه نژادها را در خود دارد . شاه این سرزمین بزرگ با مرزهای فراخ .من پارسی هستم و به همراه پارسیان مصر را گرفتم . دستور دادم تا این کانال را از دنبال نیل که در سرزمین مصر جاریست تا دریایی که پارسیان بدانجا روند بکنند . این کانال کنده شد همانگونه که فرمان دادم .
و کشتی ها از مصر به سوی ایران روانه شدند چنانکه اراده من بود .
این کتیبه در سال 1866 هنگام حفر کانال جدید در 33 کیلومتری کانال کنونی یافته شد . روی این لوحه سنگی نقش دو تن حجاری شده و در میان آن نام داریوش شاه نوشته شده است .در سوی دیگر لوحه کتیبه مفصلتری به زبان مصری حک شده است و نقش داریوش شاه مانند فرعون های مصری تزیین گشته است . صورت او زیر قرص آفتاب بالدار حک شده و خدایان دو نیمه پایین و بالای نیل در زیر پای او به هم متصل گشته اند و نام کشورهای تابع ایران نوشته شده است . به این شکل خواسته اند بنمایانند که داریوش از سلسله هژدهم فراعنه مصر که مقتدرترین آنها بود نیز برتر است .
نمایندگان کشورهای تابعه در این لوحه زانو زده و به حالت کرنش و خضوع در پیشگاه داریوش هستند . تر جمه متن مصری لوحه :
آن تریوش (داریوش ) زاده اله نیت (مادر خدایان مصر ) انجام داد تمام آن چه را خدایان آغاز کرده بودند . سرور همه چیز که قرص آفتاب صورت او را احاطه کرده است . وقتی هنوز به دنیا نیامده بود و در شکم مادر جای داشت نیت او را پسر خود خواند . دست خود را با کمال به طرف او برد تا دشمنان او را بر افکنند چنانکه از برای پسر خود کرد ....
او دشمنان خود را در تمام ممالک نابود می کند . شاه مصر بالا و پایین آن تریوش که تا ابد پاینده باد .شاهنشاه بزرگ پسر ویشتاسب هخامنشی است او پسر اوست قوی و جهانگیر است. تمام بیگانگان به او روی می آورند و برای او کار می کنند.
گفتنی است که در کتیبه های مصری نام 5 تن از شاهان هخامنشی ( کوروش بزرگ - کمبوجیه - داریوش بزرگ - خشایار شاه - اردشیر اول و اردشیر سوم ) تاکنون دیده شده است
داریوش با توجه به اهمیت راه های دریایی به ویژه راه دریایی میان ایران و مصر که در آن زمان جزو کشورهای تابعه شاهنشاهی هخامنشی بود دستور داد کانالی میان دریای مدیترانه و دریای سرخ از راه رود نیل حفر شود تا کشتی های تجاری و نیز ناوگان دریایی ایران به آسانی از آن عبور کرده و راه کوتاهتری میان ایران و مصر پیموده شود .
کانال حفر شده بدست ایرانیان با کانال امروزی که در سال 1869 بدست مون فردینالد اوسپس حفر شد از نظر مسیر کمی متفاوت می باشد . پس از پایان کندن کانال به یادبود این افتخار بزرگ لوح یادبودی به زبان های پارسی . عیلامی . بابلی و مصری در آنجا نصب گردید که متن پارسی آن به شرح زیر می باشد :
منم داریوش شاه شاهان . شاه کشورهایی که همه نژادها را در خود دارد . شاه این سرزمین بزرگ با مرزهای فراخ .من پارسی هستم و به همراه پارسیان مصر را گرفتم . دستور دادم تا این کانال را از دنبال نیل که در سرزمین مصر جاریست تا دریایی که پارسیان بدانجا روند بکنند . این کانال کنده شد همانگونه که فرمان دادم .
و کشتی ها از مصر به سوی ایران روانه شدند چنانکه اراده من بود .
این کتیبه در سال 1866 هنگام حفر کانال جدید در 33 کیلومتری کانال کنونی یافته شد . روی این لوحه سنگی نقش دو تن حجاری شده و در میان آن نام داریوش شاه نوشته شده است .در سوی دیگر لوحه کتیبه مفصلتری به زبان مصری حک شده است و نقش داریوش شاه مانند فرعون های مصری تزیین گشته است . صورت او زیر قرص آفتاب بالدار حک شده و خدایان دو نیمه پایین و بالای نیل در زیر پای او به هم متصل گشته اند و نام کشورهای تابع ایران نوشته شده است . به این شکل خواسته اند بنمایانند که داریوش از سلسله هژدهم فراعنه مصر که مقتدرترین آنها بود نیز برتر است .
نمایندگان کشورهای تابعه در این لوحه زانو زده و به حالت کرنش و خضوع در پیشگاه داریوش هستند . تر جمه متن مصری لوحه :
آن تریوش (داریوش ) زاده اله نیت (مادر خدایان مصر ) انجام داد تمام آن چه را خدایان آغاز کرده بودند . سرور همه چیز که قرص آفتاب صورت او را احاطه کرده است . وقتی هنوز به دنیا نیامده بود و در شکم مادر جای داشت نیت او را پسر خود خواند . دست خود را با کمال به طرف او برد تا دشمنان او را بر افکنند چنانکه از برای پسر خود کرد ....
او دشمنان خود را در تمام ممالک نابود می کند . شاه مصر بالا و پایین آن تریوش که تا ابد پاینده باد .شاهنشاه بزرگ پسر ویشتاسب هخامنشی است او پسر اوست قوی و جهانگیر است. تمام بیگانگان به او روی می آورند و برای او کار می کنند.
گفتنی است که در کتیبه های مصری نام 5 تن از شاهان هخامنشی ( کوروش بزرگ - کمبوجیه - داریوش بزرگ - خشایار شاه - اردشیر اول و اردشیر سوم ) تاکنون دیده شده است