کیکاووس (کیکاووس هم نوشته می‌شود) دومین شاه کیانی و نام دارترین پادشاه این سلسله و نوهٔ کی‌قباد است. غم‌نامهٔ رستم و سهراب و داستان سیاوش نیز به دوران پادشاهی کیکاووس تعلق دارد. کیکاووس در داستان‌های اسطوره‌ای ایران بیشتر به عنوان مظهر و قدرتی یاد شده‌است که به همهٔ تسلط و شکوه، در برابر جهان، ناچیز و رفتنی است. وی یکصد و شصت سال سلطنت کرد و پس از او کی‌خسرو به پادشاهی رسید.
بنا بر باورهای ایرانیان کهن، کیکاووس بر هفت کشور و بر دیوان و آدمیان فرمانروایی مطلق می‌یابد. او بر سر کوه البرز هفت کاخ می‌سازد: یکی از زر، دو از سیم، دو از پولاد و دو از آبگینه. او از این کاخ‌ها بر همه حتی بر دیوان مازندران فرمان می‌راند. این هفت کاخ چنانند که هر کسی بر اثر پیری نیرویش کم شود، به کاخ او در می‌آید و دیگر باره توان بدو باز می‌گردد و جوان می‌شود.
[h=2]سفر به آسمان
کیکاووس همچون فریدون و جم بی‌مرگ آفریده شده بود و دیوان برای این که مرگ را بر او چیره گردانند، دیو خشم را به یاری می‌گیرند و او را می‌فریبند. کیکاووس فریب دیوان را می‌خورد و بر فرمانروایی هفت کشور مغرورش می‌کنند. آن‌گاه آرزوی رفتن به آسمان را در دل او زنده می‌کنند. می‌گویند کیکاووس گردونهٔ خود را بر پای عقاب‌هایی می‌بندد و آهنگ پرواز به آسمان را می‌کند، تا مرز نور و تاریکی پیش می‌رود و از همراهان جدا می‌ماند ولی دست از عناد بر نمی‌دارد. در این هنگام، فره از او جدا می‌شود و سپاهش از این جای بلند بر زمین پرتاب می‌شوند. نریوسنگ، پیک اهورا مزدا، می‌خواهد او را بکشد که ناگاه، فره‌وشی کی خسرو، که هنوز به دنیای مادی نیامده بود، در می‌رسد و به او می‌گوید: او را مکش که از او سیاوش و از سیاوش من در وجود خواهم آمد. پس کیکاووس از مرگ رهایی یافت، اگرچه پس از آن میرا شد. ماجرای سفر کی کاووس به آسمان با سفر فرعون در روایات اسلامی قابل قیاس است. شرح کامل سفر فرعون که به لحاظ شکلی هم شباهت به سفر کاووس دارد در منابع تاریخ و تفسیر اسلامی از جمله تفسیر سورآبادی و قصص قرآن مجید(برگرفته از همان تفسیر) به تفصیل آمده است.
[h=2]جنگ با دیوان
کیکاووس پس از آن‌که فریب دیوان را می‌خورد، با وجود مخالفت‌های پهلوانان و بزرگان به ویژه زال و رستم، آهنگ مازندران می‌کند تا آن جا را فتح کند و بر شاه مازندران پیروز شود. شاه مازندران از دیو سپید کمک می‌خواهد. دیو سپید جادو می‌کند و چشمان کیکاووس و همراهانش را تیره می‌سازد و لشکر ایران پریشان و پراکنده می‌شود. کیکاووس در این هنگام به یاد پندهای زال و بزرگان ایران می‌افتد و به زال و رستم پیغام می‌فرستد که او را یاری دهند. زال هم رستم را به یاری وی می‌فرستد و او را روانهٔ مازندران می‌کند. رستم پس از آزمایش‌ها و نبردهای شگفت انگیز از هفت منزل - که به هفت خوان رستم نام کرده شده - می‌گذرد و بر دیو سپید پیروز می‌گردد.
کیکاووس و همراهان او به دست رستم از دیو سپید نجات می‌یابند و بینایی خود را از جگر دیو سپید که رستم آن را دریده‌است و درمان چشمانش است، باز می‌یابند.
برخی معتقد هستند که محل فرود کیکاووس از اسمان به زمین ورسیدن به ارامش در لارستان واقع درجنوب فارس می باشد.جالب است که در شهر کهن لار مرکز لارستان؛ محله ای قدیمی به نام کهویه وجود دارد؛ که احتمالا تغییر یافته کیکاووسیه است.
[h=2]مرگ کیکاووس پس از ۱۶۰ سال پادشاهی در می گذرد و پس از او کی‌خسرو به پادشاهی می‌رسد.
بنا بر باورهای ایرانیان کهن، کیکاووس بر هفت کشور و بر دیوان و آدمیان فرمانروایی مطلق می‌یابد. او بر سر کوه البرز هفت کاخ می‌سازد: یکی از زر، دو از سیم، دو از پولاد و دو از آبگینه. او از این کاخ‌ها بر همه حتی بر دیوان مازندران فرمان می‌راند. این هفت کاخ چنانند که هر کسی بر اثر پیری نیرویش کم شود، به کاخ او در می‌آید و دیگر باره توان بدو باز می‌گردد و جوان می‌شود.
[h=2]سفر به آسمان
کیکاووس همچون فریدون و جم بی‌مرگ آفریده شده بود و دیوان برای این که مرگ را بر او چیره گردانند، دیو خشم را به یاری می‌گیرند و او را می‌فریبند. کیکاووس فریب دیوان را می‌خورد و بر فرمانروایی هفت کشور مغرورش می‌کنند. آن‌گاه آرزوی رفتن به آسمان را در دل او زنده می‌کنند. می‌گویند کیکاووس گردونهٔ خود را بر پای عقاب‌هایی می‌بندد و آهنگ پرواز به آسمان را می‌کند، تا مرز نور و تاریکی پیش می‌رود و از همراهان جدا می‌ماند ولی دست از عناد بر نمی‌دارد. در این هنگام، فره از او جدا می‌شود و سپاهش از این جای بلند بر زمین پرتاب می‌شوند. نریوسنگ، پیک اهورا مزدا، می‌خواهد او را بکشد که ناگاه، فره‌وشی کی خسرو، که هنوز به دنیای مادی نیامده بود، در می‌رسد و به او می‌گوید: او را مکش که از او سیاوش و از سیاوش من در وجود خواهم آمد. پس کیکاووس از مرگ رهایی یافت، اگرچه پس از آن میرا شد. ماجرای سفر کی کاووس به آسمان با سفر فرعون در روایات اسلامی قابل قیاس است. شرح کامل سفر فرعون که به لحاظ شکلی هم شباهت به سفر کاووس دارد در منابع تاریخ و تفسیر اسلامی از جمله تفسیر سورآبادی و قصص قرآن مجید(برگرفته از همان تفسیر) به تفصیل آمده است.
[h=2]جنگ با دیوان
کیکاووس پس از آن‌که فریب دیوان را می‌خورد، با وجود مخالفت‌های پهلوانان و بزرگان به ویژه زال و رستم، آهنگ مازندران می‌کند تا آن جا را فتح کند و بر شاه مازندران پیروز شود. شاه مازندران از دیو سپید کمک می‌خواهد. دیو سپید جادو می‌کند و چشمان کیکاووس و همراهانش را تیره می‌سازد و لشکر ایران پریشان و پراکنده می‌شود. کیکاووس در این هنگام به یاد پندهای زال و بزرگان ایران می‌افتد و به زال و رستم پیغام می‌فرستد که او را یاری دهند. زال هم رستم را به یاری وی می‌فرستد و او را روانهٔ مازندران می‌کند. رستم پس از آزمایش‌ها و نبردهای شگفت انگیز از هفت منزل - که به هفت خوان رستم نام کرده شده - می‌گذرد و بر دیو سپید پیروز می‌گردد.
کیکاووس و همراهان او به دست رستم از دیو سپید نجات می‌یابند و بینایی خود را از جگر دیو سپید که رستم آن را دریده‌است و درمان چشمانش است، باز می‌یابند.
برخی معتقد هستند که محل فرود کیکاووس از اسمان به زمین ورسیدن به ارامش در لارستان واقع درجنوب فارس می باشد.جالب است که در شهر کهن لار مرکز لارستان؛ محله ای قدیمی به نام کهویه وجود دارد؛ که احتمالا تغییر یافته کیکاووسیه است.
[h=2]مرگ کیکاووس پس از ۱۶۰ سال پادشاهی در می گذرد و پس از او کی‌خسرو به پادشاهی می‌رسد.