کوروش اول (دوران شاهی: ۶۰۰ تا ۵۸۰ پ. م. یا ۶۵۲ تا ۶۰۰ پ. م.) فرزند چیش‌پیش شاه انشان بود.
پس از او کمبوجیه یکم پدر کورش دوم (کورش کبیر) به حکومت انشان رسید.
او یکی از نخستین اعضای دودمان هخامنشی و به ظاهر، نوه پایه گذار این دودمان هخامنش، و پسر چیش-پیش بود. پسران چیش-پش، پس از درگذشت وی، پادشاهی اش را میان خود تقسیم کردند.
کوروش یکم به پادشاهی انشان رسید درحالیکه برادرش آریارمنه، پادشاه پارسه شد.
تعیین گاهشماری این رویداد، مشکل است! همچنین در این رابطه بحث است که آیا او و پادشاهی که وی را با عنوان کوراس پارسوماشی می‌شناسیم، یک شخصیت می‌باشند یا نه...؟!
نخستین بار پیرامون ۶۵۲ ق. م از کوراس نام برده شده‌است. در آن سال، پادشاه بابل، شمش-شوم-اوکین (۶۶۸ - ۶۴۸ ق. م) علیه برادر بزرگترش آشوربانیپال (۶۶۸ - ۶۲۷ ق. م)، فرمانروای آشور شورش کرد. از کوروش یکم بعنوان هم پیمان نظامی پادشاه بابل نام برده شده‌است. جنگ میان دو برادر، در سال ۶۴۸ ق. م با شکست و خودکشی شمش-شوم-اوکین پایان یافت.
از کوروش یکم، بار دیگر در ۶۳۹ ق. م یاد می‌شود. در آن سال آشوربانیپال بر آن بود تا عیلام را شکست داده و خداوندگار هم پیمانان پیشین آن شود.
کوراس به ظاهر در میان آنان بود. گزارش شده‌است که آروکّو، پسر بزرگ وی بمنظور پرداخت خراج به آشور رفته‌است. سپس به نظر می‌رسد که کوراس از اسناد تاریخی بیرون می‌رود. یکی دانستن کوراس پادشاه پارسوماش با کورش یکم پادشاه انشان می‌تواند به پیوند دودمان هخامنشی با رویدادهای مهم سده ۷ ق. م کمک نماید.
آشوربانیپال در ۶۲۷ ق. م درگذشت. کوروش یکم به احتمال پرداخت خراج به پسران و جانشینان وی آشور-اتیل-ایلانی (۶۳۱ - ۶۲۷ ق. م) و سین-شار-ایشکون (۶۲۷ - ۶۱۲ ق. م) را ادامه داد. هر دوی آنها با اتحادی از هووخشتره پادشاه ماد (۶۲۵ - ۵۸۵ ق. م) و نبوپلسر پادشاه بابل (۶۲۶ - ۶۰۵ ق. م) مصاف دادند.
این دو هم پیمان در سال ۶۱۲ ق. م به تسخیر نینوا پایتخت آشور پرداختند. این اقدام بطور مؤثر، پایان کار امپراتوری آشور بود! گرچه، ارتش آشور تحت فرماندهی آشور-اوبالیت دوّم (۶۱۲ - ۶۰۹ ق. م) از شهر حرّان به مقاومت ادامه داد.
...دیری نپایید که ماد و بابل سرزمین‌هایی که پیش از آن آشوریان بر آنها نظارت داشتند را، میان خود تسهیم کردند. انشان به ظاهر، به دست ماد افتاد.
به نظر می‌رسد که کوروش یکم واپسین روزهای زندگی اش را تحت فرمانروایی هووخشتره یا آستیاگ (۵۸۴ - ۵۵۰ ق. م) به پایان رسانده باشد. جانشین کوروش یکم، پسرش کمبوجیه یکم بود. نوه اش کوروش بزرگ بعنوان سازنده امپراتوری پارس شناخته شده‌است.
می‌بایست به این نکته توجه کرد که گزارش دوران زندگی و پادشاهی کوروش یکم، فعالیت‌های اولیه وی را بیش از یک سده پیش از نوه اش، جای می‌دهد. بنابراین ممکن است او در اواخر دوران زندگی اش صاحب کمبوجیه یکم شده باشد.
بحث‌هایی وجود دارد که کوراس و کوروش یکم شخصیت‌های جداگانه‌ای که روابط نامعلومی با یکدیگر داشته‌اند، بوده‌اند. کوروش یکم ممکن است در اوایل سده ۶ ق. م پادشاهی کرده باشد و دوران پادشاهی اش بیشتر بدون حادثه به نظر می‌رسد. به سبب نبود اسناد بسنده مربوط به این دوره، اینکه کدام نظریه به واقعیت نزدیک تر است، نامعلوم باقی می‌ماند.
پس از او کمبوجیه یکم پدر کورش دوم (کورش کبیر) به حکومت انشان رسید.
او یکی از نخستین اعضای دودمان هخامنشی و به ظاهر، نوه پایه گذار این دودمان هخامنش، و پسر چیش-پیش بود. پسران چیش-پش، پس از درگذشت وی، پادشاهی اش را میان خود تقسیم کردند.
کوروش یکم به پادشاهی انشان رسید درحالیکه برادرش آریارمنه، پادشاه پارسه شد.
تعیین گاهشماری این رویداد، مشکل است! همچنین در این رابطه بحث است که آیا او و پادشاهی که وی را با عنوان کوراس پارسوماشی می‌شناسیم، یک شخصیت می‌باشند یا نه...؟!
نخستین بار پیرامون ۶۵۲ ق. م از کوراس نام برده شده‌است. در آن سال، پادشاه بابل، شمش-شوم-اوکین (۶۶۸ - ۶۴۸ ق. م) علیه برادر بزرگترش آشوربانیپال (۶۶۸ - ۶۲۷ ق. م)، فرمانروای آشور شورش کرد. از کوروش یکم بعنوان هم پیمان نظامی پادشاه بابل نام برده شده‌است. جنگ میان دو برادر، در سال ۶۴۸ ق. م با شکست و خودکشی شمش-شوم-اوکین پایان یافت.
از کوروش یکم، بار دیگر در ۶۳۹ ق. م یاد می‌شود. در آن سال آشوربانیپال بر آن بود تا عیلام را شکست داده و خداوندگار هم پیمانان پیشین آن شود.
کوراس به ظاهر در میان آنان بود. گزارش شده‌است که آروکّو، پسر بزرگ وی بمنظور پرداخت خراج به آشور رفته‌است. سپس به نظر می‌رسد که کوراس از اسناد تاریخی بیرون می‌رود. یکی دانستن کوراس پادشاه پارسوماش با کورش یکم پادشاه انشان می‌تواند به پیوند دودمان هخامنشی با رویدادهای مهم سده ۷ ق. م کمک نماید.
آشوربانیپال در ۶۲۷ ق. م درگذشت. کوروش یکم به احتمال پرداخت خراج به پسران و جانشینان وی آشور-اتیل-ایلانی (۶۳۱ - ۶۲۷ ق. م) و سین-شار-ایشکون (۶۲۷ - ۶۱۲ ق. م) را ادامه داد. هر دوی آنها با اتحادی از هووخشتره پادشاه ماد (۶۲۵ - ۵۸۵ ق. م) و نبوپلسر پادشاه بابل (۶۲۶ - ۶۰۵ ق. م) مصاف دادند.
این دو هم پیمان در سال ۶۱۲ ق. م به تسخیر نینوا پایتخت آشور پرداختند. این اقدام بطور مؤثر، پایان کار امپراتوری آشور بود! گرچه، ارتش آشور تحت فرماندهی آشور-اوبالیت دوّم (۶۱۲ - ۶۰۹ ق. م) از شهر حرّان به مقاومت ادامه داد.
...دیری نپایید که ماد و بابل سرزمین‌هایی که پیش از آن آشوریان بر آنها نظارت داشتند را، میان خود تسهیم کردند. انشان به ظاهر، به دست ماد افتاد.
به نظر می‌رسد که کوروش یکم واپسین روزهای زندگی اش را تحت فرمانروایی هووخشتره یا آستیاگ (۵۸۴ - ۵۵۰ ق. م) به پایان رسانده باشد. جانشین کوروش یکم، پسرش کمبوجیه یکم بود. نوه اش کوروش بزرگ بعنوان سازنده امپراتوری پارس شناخته شده‌است.
می‌بایست به این نکته توجه کرد که گزارش دوران زندگی و پادشاهی کوروش یکم، فعالیت‌های اولیه وی را بیش از یک سده پیش از نوه اش، جای می‌دهد. بنابراین ممکن است او در اواخر دوران زندگی اش صاحب کمبوجیه یکم شده باشد.
بحث‌هایی وجود دارد که کوراس و کوروش یکم شخصیت‌های جداگانه‌ای که روابط نامعلومی با یکدیگر داشته‌اند، بوده‌اند. کوروش یکم ممکن است در اوایل سده ۶ ق. م پادشاهی کرده باشد و دوران پادشاهی اش بیشتر بدون حادثه به نظر می‌رسد. به سبب نبود اسناد بسنده مربوط به این دوره، اینکه کدام نظریه به واقعیت نزدیک تر است، نامعلوم باقی می‌ماند.