رباعـــــیّـات ابوســـعید ابــی الخیــــر

[baroon]

ما کشته ی عشقیم و جهان مسلخ ماست
ما بی خور و خوابیم و جهان مطبخ ماست
ما را نبود هوای فردوس از آنک
صدمرتبه بالاتر از آن دوزخ ماست



----------



یا رب غم آنچه غیر تو در دل ماست
بردار که بی حاصلی از حاصل ماست
الحمد که چون تو رهنمایی داریم
کز گمشدگانیم که غم منزل ماست



----------



یاد تو شب و روز قرین دل ماست
سودای دلت گوشه نشین دل ماست
از حلقه ی بندگیت بیرون نرود
تا نقش حیات در نگین دل ماست

 

[baroon]

گردون کمری ز عمر فرسوده ی ماست
دریا اثری ز اشک آلوده ی ماست
دوزخ شرری ز رنج بیهوده ی ماست
فردوس دمی ز وقت آسوده ی ماست



----------



عصیان خلایق ارچه صحرا صحراست
در پیش عنایت تو یک برگ گیاست
هرچند گناه ماست کشتی کشتی
غم نیست که رحمت تو دریا دریاست



----------



آن آتش سوزنده که عشقش لقبست
در پیکر کفر و دین چو سوزنده تبست
ایمان دگر و کیش محبت دگرست
پیغمبر عشق نه عجم نه عربست

 

[baroon]

از ما همه عجز و نیستی مطلوبست
هستی و توابعش ز ما منکوبست
این اوست پدید گشته در صورت ما
این قدرت و فعل از آن به ما منسوبست



----------



گویند دل آیینه آیین عجبست
دوری رخ شاهدان خودبین عجبست
در آینه روی شاهدان نیست عجب
خود شاهد و خود آینه‌اش این عجبست



----------



گر سبحه ی صد دانه شماری خوبست
ور جام می از کف نگذاری خوبست
گفتی چه کنم چه تحفه آرم بر دوست
بی‌درد میا هر آنچه آری خوبست

 

[baroon]

پیوسته ز من کشیده دامن دل توست
فارغ ز من سوخته خرمن دل توست
گر عمر وفا کند من از تو دل خویش
فارغ‌تر از آن کنم که از من دل توست



----------



دل کیست که گویم از برای غم توست
یا آنکه حریم تن سرای غم توست
لطفیست که می کند غمت با دل من
ورنه دل تنگ من چه جای غم توست



----------



ای دل غم عشق از برای من و توست
سر بر خط او نه که سزای من و توست
تو چاشنی درد ندانی ورنه
یک دم غم دوست خونبهای من و توست

 

[baroon]

ناکامیَم ای دوست ز خودکامی توست
وین سوختگیهای من از خامی توست
مگذار که در عشق تو رسوا گردم
رسوایی من باعث بدنامی توست



----------



اسرار ملک بین که به غول افتاده ست
وان سکه ی زر بین که به پول افتاده ست
وان دست برافشاندن مردان زد و کون
اکنون به ترانه ی کچول افتاده ست



----------



ای حیدر شهسوار وقت مددست
ای زبده ی هشت و چار وقت مددست
من عاجزم از جهان و دشمن بسیار
ای صاحب ذوالفقار وقت مددست

 

[baroon]

عشقم که بهر رگم غمی پیوندست
دردم که دلم به درد حاجتمندست
صبرم که بکام پنجه ی شیرم هست
شکرم که مدام خواهشم خرسندست



----------



در عالم اگر فلک اگر ماه و خورست
از باده ی مستی تو پیمانه خورست
فارغ ز جهانی و جهان غیر تو نیست
بیرون ز مکانی و مکان از تو پرست



----------



سوفسطایی که از خرد بی‌خبرست
گوید عالم خیالی اندر گذرست
آری عالم همه خیالیست ولی
پیوسته حقیقتی درو جلوه گرست

 

[baroon]

ای برهمن آن عذار چون لاله پرست
رخسار نگار چارده ساله پرست
گر چشم خدای بین نداری باری
خورشید پرست شو نه گوساله پرست



----------



آلوده ی دنیا جگرش ریش ترست
آسوده‌ترست هر که درویش ترست
هر خر که برو زنگی و زنجیری هست
چون به نگری بار برو بیش ترست



----------



یا رب سبب حیات حیوان بفرست
وز خوان کرم نعمت الوان بفرست
از بهر لب تشنه ی طفلان نبات
از سینه ی ابر شیر باران بفرست

 

[baroon]

یا رب تو زمانه را دلیلی بفرست
نمرودان را پشه چو پیلی بفرست
فرعون صفتان همه زبردست شدند
موسی و عصا و رود نیلی بفرست



----------



ای خالق خلق رهنمایی بفرست
بر بنده ی بی‌نوا نوایی بفرست
کار من بیچاره گره در گرهست
رحمی کن و گره گشایی بفرست



----------



ما را به جز این جهان جهانی دگرست
جز دوزخ و فردوس مکانی دگرست
قلّاشی و عاشقیش سرمایه ی ماست
قوّالی و زاهدی از آنی دگرست

 

[baroon]

سرمایه ی عمر آدمی یک نفسست
آن یک نفس از برای یک همنفسست
با همنفسی گر نفسی بنشینی
مجموع حیات عمر آن یک نفسست



----------



گفتی که فلان ز یاد ما خاموشست
از باده ی عشق دیگری مدهوشست
شرمت بادا هنوز خاک در تو
از گرمی خون دل من در جوشست



----------



راه تو به هر روش که پویند خوشست
وصل تو به هر جهت که جویند خوشست
روی تو به هر دیده که بینند نکوست
نام تو به هر زبان که گویند خوشست

 

[baroon]

دل رفت بر کسی که سیماش خوشست
غم خوش نبود ولیک غم هاش خوشست
جان می طلبد نمی دهم روزی چن
در جان سخنی نیست، تقاضاش خوشست



----------



دل بر سر عهد استوار خویشست
جان در غم تو بر سر کار خویشست
از دل هوس هر دو جهانم بر خاست
الا غم تو که برقرار خویشست



----------



بر شکل بتان رهزن عشاق حقّست
لا بل که عیان در همه آفاق حقّست
چیزی که بود ز روی تقلید جهان
والله که همان بوجه اطلاق حقّست

 

[baroon]

گریم زغم تو زار و گویی زرقست
چون زرق بود که دیده در خون غرقست
تو پنداری که هر دلی چون دل تو ست
نی‌نی صنما میان دلها فرقست



----------


گنجم چو گهر در دل گنجینه شکست
رازم همه در سینه ی بی کینه شکست
هر شعله ی آرزو که از جان برخاست
چون پاره ی آبگینه در سینه شکست



----------



آن شب که مر از وصلت ای مه رنگست
بالای شبم کوته و پهنا تنگست
و آن شب که تو را با من مسکین جنگست
شب کور و خروس گنک و پروین لنگست

 

[baroon]

دور از تو فضای دهر بر من تنگست
دارم دلکی که زیر صد من سنگست
عمریست که مدتش زمان را عارست
جانیست که بردنش اجل را ننگست



[URL="http://www.iranjoman.com/"]----------



کردیم هر آن حیله که عقل آن دانست
تا بو که توان راه به جانان دانست
ره می‌نبریم وهم طمع می‌نبریم
نتوان دانست بو که نتوان دانست



----------



نردیست جهان که بردنش باختنست
نرادی او بنقش کم ساختنست
دنیا به مثل چو کعبتین نردست
برداشتنش برای انداختنست[/URL]

 

[baroon]

آواز در آمد بنگر یار منست
من خود دانم کرا غم کار منست
سیصد گل سرخ بر رخ یار منست
خیزم بچنم که گل چدن کار منست



----------



تا مهر ابوتراب دمساز منست
حیدر به جهان همدم و همراز منست
این هر دو جگر گوشه دو بالند مرا
مشکن بالم که وقت پرواز منست



----------



عشق تو بلای دل درویش منست
بیگانه نمی‌شود مگر خویش منست
خواهم سفری کنم ز غم بگریزم
منزل منزل غم تو در پیش منست

 

[baroon]

از گل طبقی نهاده کین روی منست
وز شب گرهی فگنده کین موی منست
صد نافه بباد داده کین بوی منست
و آتش به جهان در زده کین خوی منست



----------



آن را که فنا شیوه و فقر آیینست
نه کشف یقین نه معرفت نه دینست
رفت او زمیان همین خدا ماند خدا
الفقر اذا تم هو الله اینست



----------


دنیا به مثل چو کوزه ی زرّین است
گه آب در او تلخ و گهی شیرین است
تو غره مشو که عمر من چندین است
کاین اسب عمل مدام زیر زین است

 

[baroon]

دردی که ز من جان بستاند اینست
عشقی که کسش چاره نداند اینست
چشمی که همیشه خون فشاند اینست
آنشب که به روزم نرساند اینست



----------



ایزد که جهان به قبضه ی قدرت اوست
داده ست تو را دو چیز کان هر دو نکوست
هم سیرت آنکه دوست داری کس را
هم صورت آنکه کس تو را دارد دوست




----------



چشمی دارم همه پر از دیدن دوست
با دیده مرا خوشست چون دوست دروست
از دیده و دوست فرق کردن نتوان
یا اوست درون دیده یا دیده خود اوست

 

[baroon]

دنیا به جوی وفا ندارد ای دوست
هر لحظه هزار مغز سرگشته ی اوست
میدان که خدای دشمنش می دارد
گر دشمن حق نه‌ای چرا داری دوست



----------



شب آمد و باز رفتم اندر غم دوست
هم بر سر گریه‌ای که چشمم را خوست
از خون دلم هر مژه‌ای پنداری
سیخیست که پاره ی جگر بر سر اوست



----------



عشق آمد و شد چو خونم اندر رگ و پوست
تا کرد مرا تهی و پر کرد ز دوست
اجزای وجودم همگی دوست گرفت
نامیست ز من بر من و باقی همه اوست

 

[baroon]

غازی به ره شهادت اندر تک و پوست
غافل که شهید عشق فاضلتر ازوست
فردای قیامت این بدان کی ماند
کان کشته ی دشمنست و این کشته ی دوست



----------



هر چند که آدمی مَلک سیرت و خوست
بد گر نبود به دشمن خود نیکوست
دیوانه دل کسیست کین عادت اوست
کو دشمن جان خویش می دارد دوست



----------



آن را که حلالزادگی عادت و خوست
عیب همه مردمان به چشمش نیکوست
معیوب همه عیب کسان می‌نگرد
از کوزه همان برون تراود که دروست

 

[baroon]

عالم به خروش لااله الا هوست
عاقل به گمان که دشمنست این یا دوست
دریا به وجود خویش موجی دارد
خس پندارد که این کشاکش با اوست



----------



عنبر زلفی که ماه در چنبر اوست
شیرین سخنی که شهد در شکر اوست
زان چندان بار نامه کاندر سر اوست
فرمانده روزگار فرمانبر اوست



----------



عقرب سر زلف یار و مه پیکر اوست
با این همه کبر و ناز کاندر سر اوست
شیرین دهنی و شهد در شکر اوست
فرمانده روزگار فرمانبر اوست

 

[baroon]

زان می خوردم که روح پیمانه ی اوست
زان مست شدم که عقل دیوانه ی اوست
دودی به من آمد آتشی با من زد
زان شمع که آفتاب پروانه ی اوست



----------



آن مه که وفا و حسن سرمایه ی اوست
اوج فلک حسن کمین پایه ی اوست
خورشید رُخش نگر و گر نتوانی
آن زلف سیه نگر که همسایه ی اوست



----------



بر ما در وصل بسته می دارد دوست
دل را به فراق خسته می دارد دوست
من‌بعد من و شکستگی بر در دوست
چون دوست دل شکسته می دارد دوست

 

[baroon]

ما دل به غم تو بسته داریم ای دوست
درد تو به جان خسته داریم ای دوست
گفتی که به دلشکستگان نزدیکم
ما نیز دل شکسته داریم ای دوست



----------



ای دوست ای دوست ای دوست ای دوست
جور تو از آنک شم که روی تو نکوست
مردم گویند بهشت خواهی یا دوست
ای بی خبران بهشت با دوست نکوست



----------



ای خواجه تو را غم جمال ماه است
اندیشه ی باغ و راغ و خرمن گاه است
ما سوختگان عالم تجریدیم
ما را غم لا اله الا الله است