از همون چند سال پيش كه اين خبرو براي اولين بار خوندم به درستي اون شك كردم، آخه چطور ممكنه گرمترين نقطه ي زمين در كشوري قرار گرفته باشه كه اخلاف دماي كمينه و بيشينه ي اون در بيشتر نقاطش به بيش از 50 درجه ميرسه!!! :104:
ضمن اينكه طبق اطلاعاتي كه بنده دارم بالاترين بيشينه ي ثبت شده در ايران مربوط به شهر آبادان هست كه اونم در بعضي از زمستان ها دماي كمينش به زير صفر ميره!!! و بالاترين كمينه ها هم در استان هاي هرمزگان و بوشهر اتفاق مي افته كه اون ها هم بيشينه ي بالايي ندارن. :گل:
آبروی علم کویر را نریزید/ گندم بریان گرمترین جای زمین نیست
پدر کویر شناسی ایران با تاکید بر اینکه گندم بریان گرمترین نقطه زمین نیست و تبلیغات برای جذب گردشگر در این منطقه می تواند نتیجه سالها زحمات و تحقیقات را به باد دهد گفت: بارها حرفهایش در رسانه ها تحریف شده ولی برای جلوگیری از آبروریزی علمی از سالها فعالیت و تجربیاتم دفاع می کنم.
به گزارش خبرنگار مهر، دکتر پرویز کردوانی یکی از چهره های ماندگار علم و پژوهش در حوزه جغرافیا به خصوص بیابان و کویر در بخش اول گفتگو با مهر به اهمیت صحیح بودن اطلاعات و انتقادش از برخی رسانه ها و اشتباهات آنها اشاره کرد.
بخش دوم این گزارش با تاکید بر حساسیت کردوانی بر تلاش برای جلوگیری از آبروریزی علمی در ایران را بخوانید.
وی در این گفتگو با این توضیحات که از خبرگزاری مهر می خواهد همه جزئیات سخنانش را در گزارش بیاورد ادامه می دهد که "این ماجرا سه سال پیش با پرسش خبرنگاری از من وارد مرحله تازه ای شد، وی از من پرسید:" گندم بریان چگونه منطقه ای است؟" من در پاسخ گفتم گندم بریان یک توده آذرین آتش فشان در بیابان لوت است که اگر از شهداد 80 کیلومتر جلوتر بروید به "رود شور" می رسید و از آنجا به "گدار باروت" بالا می روید و تپه ای آتش فشانی سیاه است که گندم بریان می گویند."
کردوانی ادامه می دهد که "خبرنگار از من پرسید آنجا گرم است و من پاسخ دادم که " بله در طول روز به خاطر سیاه بودن این تپه گرم می شود اما اینجا گرمترین نقطه نیست بلکه گرم ترین نقطه چاله ای است که ارتفاع آن 56 متر است و 60 تا 65 درجه گرم می شود. روز بعد خبر منتشر شد ولی به نقل از من نوشته شده بود که گندم بریان گرمترین نقطه زمین است و دمای آن به 67 درجه می رسد."
این چهره ماندگار ایران اضافه می کند:" بعد از انتشار این خبر در یکی از روزنامه ها و انتقاد من از خبرنگاران و تذکرات لازم، جواد غفوریان رئیس انجمن کوهنوردی کرمان که بیابان لوت را مثل کف دستش می شناسد و با من هم کار کرده، تماس گرفت و گفت که فردی از تلویزیون (می خواهد اسمش را ننویسم)آمده و از من می خواهد او را به گندم بریان ببرم."
کردوانی به نقل از غفوریان می گوید:" این گزارشگر تلویزیون در شهریور گندم بریان نتوانسته کتری آب را جوش بیاورد و از طریق دیگری غیر از گرمای طبیعی منطقه، کتری را جوش آورده و از آب جوش کتری تصویر گرفته و در تلویزیون نشان داده است. او همچنین در ظرفی آلومینیومی تخم مرغی را شکسته و نیمرو کرده و گفته ببینید در گرم ترین نقطه زمین آب جوش میاد و تخم مرغ هم می پزد."
دکتر کردوانی بر روی نقشه در حال نشان دادن منطقه گندم بریان و فاصله صد کیلومتری آن با گرم ترین نقطه زمین!!!
وی به نقل از جواد غفوریان اضافه می کند که "بعد از این گزارشهای تلویزیونی و تبلیغات بسیار، مدیرکل وقت سازمان گردشگری کرمان بر این اساس که آقایی (؟) طرحی چندین میلیاردی برای گردشگری در گندم بریان دارد قصد جاده سازی و دسترسی آسان به گندم بریان را دارند."
وی تاکید کرد:" همان زمان تاکید کردم این کار را نکنید چرا که گندم بریان گرمترین نقطه زمین نیست و این کار می تواند نتیجه سالها زحمات و تحقیقات را به باد دهد. ولی در تلویزیون بارها این موضوع مطرح و تبلیغ شد."
کردوانی به یک گفتگویی زنده در تلویزیون اشاره می کند و می گوید: " روز جمعه 22 آذر سال 88 در تلویزیون بین المللی جام جم دو، دقیقا 55 دقیقه در مورد کویر و بیابان و گرمترین نقطه آن صحبت کردم. به منزل که رسیدم، تهیه کننده برنامه زنگ زد و گفت آقای پروفسور چقدر مردم ما با دقت به موضوع برنامه نگاه می کنند، او توضیح داد که بعد از برنامه شما آقای "اینالو" برنامه ای داشت و در آن برنامه گفت بینندگان را به گرمترین نقطه زمین در گندم بریان می برد."
وی اضافه کرد:" بعد از اینکه برنامه اینالو تمام شد از سراسر دنیا ایرانیان زنگ زدند که حالا دکتر کردوانی درست می گوید یا برنامه اینانلو و تهیه کننده برنامه از من خواست که توضیح بدهم و من هم گفتم که آنها اشتباه می کنند."
پرویز کردوانی تاکید دارد که "بعد از این تبلیغات و برنامه های غلط تلویزیونی و رسانه ای تمامی مجلات گردشگری ایران برای جذب گردشگر می نویسند" گندم بریان گرمترین نقطه زمین" و همین موضوع باعث شد که گروهی به تازگی در گزارشی در روزنامه همشهری این موضوع را به چالش بکشند که در گندم بریان حیات وجود دارد در حالی که من سالهاست این موضوع را گوشزد می کنم."
این استاد پیشین دانشگاه با انتقاد از انتشار اطلاعات غلط به نقل از او در سایتهای مرجع و حتی خبری و روزنامه های کشور تاکید دارد که این موضوع او را به شدت ناراحت کرده و فکر می کند این اشتباه را باید در جایی خاتمه داد و این گفتگو با خبرگزاری مهر تلاشی برای پایان دادن به این اشتباهات مکرر است.
کردوانی با احساسات ویژه ای از آبروریزی علمی برای ایران سخن می گوید و معتقد است:" حالا که همه جای دنیا تلاش دارند بهترین مکانهای کشور خود را نشان دهند و دنیا را برای جذب توریسم به کشور خود ببرند و اقتصاد خود را رونق دهند، این اطلاعات غلط می تواند مایه آبروریزی برای مملکت باشد و در دنیا ما را سرافکنده کند که گرمترین نقطه زمین در ایران نیست و آنها دروغ می گوید. در حالی که این افتخار و امتیاز ویژه ای برای کشور است."
وی ادامه داد" من از روزنامه های پر تیراژ انتقاد می کنم که چرا اینقدر موضوعات را در سطوح پائین نگاه می کنید و با انتشار اطلاعات غلط تلاش دارید عمری فعالیت علمی و تخصصی کسی مثل کردوانی را زیر سوال ببرید؟ "
پدر کویرشناسی ایران با تکذیب ادعای مطرح شده از سوی وی مبنی بر اینکه کویر گندم بریان در بیایان لوت گرمترین نقطه دنیا، پست ترین منطقه ایران و فاقد حیات است گفت: پست ترین منطقه ایران و گرمترین نقطه زمین که فاقد حیات است چاله مرکزی لوت در 75 کیلومتری شرق شهداد است.
پروفسور پرویز کردوانی با تاکید بر اینکه در طول دهها سال فعالیت شبانه روزی اش در حوزه کویر و بیابان چنین اظهار نظری نکرده می گوید: همان طور که دهها سال قبل ادعا کرده ام پست ترین نقطه در بیابان لوت چاله مرکزی لوت به ارتفاع 56 متر از سطح دریا و در فاصله 75 کیلومتری خط مستقیم هوایی از شهداد به سمت شرق است.
این استاد دانشگاه می گوید: گندم بریان در شمال شهداد و در ارتفاع بالای 400 متر از سطح دریا قرار دارد ولی یک گروه که برای گردشگری به گندم بریان رفته اند در گزارش سفر خود بی آنکه به اصل گفته های من مراجعه کرده باشند به نقل از من در روزنامه همشهری به اشتباه نوشته اند: " اثبات شده که گندم بریان در بیابان لوت با دمایی بیش از 67 درجه سانتیگراد در سایه، گرم ترین نقطه کره خاکی است."
کردوانی تاکید دارد که چاله مرکزی لوت که در فاصله 75 کیلومتری شرق شهداد واقع است، توسط محققان ناسا نیز به عنوان گرم ترین منطقه زمین و پست ترین نقطه بیابان لوت شناخته شده است و می گوید: "فاصله گندم بریان با پست ترین نقطه زمین بیش از 100 کیلومتر مربع است."
حاصل سالها زندگی در کویر و مطالعات میدانی و دانشگاهی دکتر کردوانی غیر از کشف و نامگذاری مناطق مختلف و بررسی ابعاد مختلف کویر و شور زارها و نمکدانهای کویری خاطرات ویژه و سخنان نغز و شکرریز اوست که از اطلاعات علمی و نمک بیابان پر است.
دانشمند پیر این سالها در سال 47 و در حالی که از شدت گرسنگی نا نداشته حین انجام مطالعات میدانی در مرغاب کوه لوت آهویی را دیده که بعد از مدتی بی غذایی آرام می چریده است. به سمتش دویده و آهوی بیچاره از بس انسان ندیده بود نتوانسته حرکت کند و دکتر جوان سرش را برید! می گوید: "وقتی که می خواستم سرش را ببرم به چشمهای من خیره بود و من گریه کردم و تا همیشه یاد چشمهاییش با من است ولی چاره جز شکار آن آهوی زیبا نداشتیم!"
گندم بریان ، گرمترین نقطهی کرهی زمین نیست؟!
در ۲۶ تیرماه گذشته، مهدی اشراقی عزیز، طی یادداشتی کوتاه، پرسشی تأملبرانگیز را مطرح کرده و به درستی تردیدی جدی در برابر ادعای چهرهی ماندگار کشور، دکتر پرویز کردوانی قرار داد.
لیکن از آنجا که معمولاً در اینجا نه کسی ادعاها را جدی میگیرد و نه نقض آنها را! یادداشت متین جناب اشراقی نیز بدون دریافت کمترین بازخوردی – تا آنجا که من جستجو کردم – به فراموشی و خاموشی گرایید.
امّا حقیقت این است که تردید مهدی اشراقی، یک تردید بسیار جدی است. فقط کافی است به نقشهای که میزان دریافت تابش متوسط نور خورشید را در سراسر کره زمین نشان میدهد و از طریق سازمان انرژیهای نو (سانا) در اختیار نگارنده قرار گرفته است، دقت کنیم تا دریابیم که دلایل مهدی بر رد ادعای پرویزخان، نسبتاً ارجحیت داشته و منطقی مینماید.
همان گونه که در این نقشه ملاحظه میشود، بیشینهی دریافت سالانهی تابش خورشیدی متعلق به مناطقی از نواحی مرکزی صحرای عربستان و شمال آفریقا است. این میزان برابر با ۲۵۰۰ کیلووات ساعت بر متر مربع است. امّا بیشترین دریافت تابش در ایران، هرگز از ۲۲۵۰ کیلووات ساعت بر متر مربع در سال فزونی نمیگیرد. بنابراین، از آنجا که مهمترین مؤلفه در تعیین دمای بیشینه، مدت و شدت تابش خورشید بر آن منطقه است، میتوان انتظار داشت که بیشینهی دما در صحرای عربستان (بیابان ربالخالی) و آفریقا (منطقهای موسوم به ساحل) بیشتر از ایران (لوت) باشد. یعنی، برآورد سازمان جهانی هواشناسی میتواند درست باشد و همچنان بیابان العزیزیه لیبی با ثبت رکورد ۵۸ درجه سانتیگراد، گرمترین نقطه کره زمین به شمار میرود.
یک اعتراف!
نگارنده نیز تا مدتها میپنداشت که گرمترین نقطهی کرهی زمین گندم بریان شهداد است (و هنوز هم البته کاملاً قانع نشدهام که نیست!) و آن را در شمار امتیازهای عرصههای کویری کشور قلمداد میکرد (یا میکند)؛ چرا که با خود میگفتم: مگر میشود این ادعا محل تردید باشد، امّا هیچیک از اقلیمشناسان و کارشناسان سازمان هواشناسی کشور در مورد آن نظری ندهند؟! به ویژه وقتی در این مملکت چهرههای شاخصی چون دکتر علی خلیلی حضور دارند.
امّا ظاهراً دوستان و اساتید محترم آنقدر گرفتاری دارند که دیگر مجالی برای شبههزدایی از چنین ادعاهایی ندارند.
البته دکتر کردوانی برای مدعای خود، چند دلیل هم ذکر کردهاند که شایستهی بررسی و اظهار نظر قطعی از سوی سازمان هواشناسی کشور و دیگر مراجع معتبر علمی کشور است. از جمله اینکه گندمبریان با سطحی معادل ۴۸۰ کیلومتر مربع، واقع در ۷۰ کیلومتری شمال شرق شهداد، منطقهای است عاری از هر نوع موجود زنده با پوشش تیره آتشفشانی؛ پوششی که میزان جذب انرژی را افزایش داده و ممکن است به بالا رفتن شدید گرما در این منطقه منجر شود؛ به ویژه اگر بدانیم این منطقه پستترین عرصهی داخلی ایران نیز به شمار میآید؛ واقعیتی که خود میتواند بر ابعاد و بیشینهی گرمای شدید منطقه بیافزاید.
مؤخره:
البته چه گندمبریان لوت، گرمترین نقطهی کرهی خاک باشد یا نباشد، این موضوع به هیچ وجه از ارزشهای ناهمتای بیابانهای کشور نمیکاهد. به خصوص اگر بدانیم متوسط دریافت سالانهی تابش خورشید در ایران به بیش از ۲ هزار کیلووات در ساعت بر متر مربع میرسد؛ رکوردی که نشان از استعداد کمنظیر ایران در استحصال کارمایه (انرژی) خورشیدی دارد.
منبع:
http://mohammaddarvish.com/desert/archives/854