حتی خورشید هم نیاز به استراحت دارد
این مطلب به نقل از وبلاگ نجومی یک ستاره در هفت آسمان هست
* حتی خورشید هم نیاز به استراحت دارد. یک رکود (کاهش) در فعالیت خورشیدی، نخستین سرنخ عملی درباره ی یک دوره ی رفتار چشمگیر خورشید که ۳۵۰ سال پیش رخ داده بود را به ما داده است.
در سال ۲۰۰۸، فعالیت مغناطیسی خورشید وارد آرامشی ژرف شد. سنجش ماهواره ای نشان می دهد که این دوره ی آرامش باعث شد کمربندی از ذرات کم سرعت، که به نام کُندباد خورشیدی شناخته می شود، پهن گردد. این کمربند که نزدیک استوای خورشید پدید می آید، معمولا باریک است و همانند دامن یک بالرین چین دارد. ذرات درون این کمربند با سرعتی در حدود ۳۳۶ مایل بر ثانیه حرکت می کنند، بر خلاف ذرات تُندباد خورشید که در جایی نزدیک تر به قطب های خورشید پدید می آیند و سرعتشان به ۵۵۰ مایل بر ثانیه می رسد.
از آن جایی که محور زمین نسبت به استوای خورشید ۱۴ درجه کج است، در طول سال از درون این چین خوردگی ها می گذرد به گونه ای که از آن ها بیرون رفته و دوباره واردشان می شود. با کاهش فعالیت خورشیدی، این کمربند پهن تر می شود و ما به هنگام گذشت از آن، زمان بیشتری را درونش می گذرانیم. سرعت کندباد خورشیدی بر دمای لایه های بالایی جو زمین، و در نتیجه بر شرایط آب و هوایی زمین اثر می گذارد.
مایک لاک وود و مت اوونز از دانشگاه ردینگ بریتانیا برای این که شدت ممکن این کاهش ها را دریابند، با بهره از ۲۸۰۰ اندازه گیری، مدلی از ضخامت کمربند طی پایین ترین کمینه ای که تاکنون برای خورشید به ثبت رسیده پدید آوردند: کمینه ی ماندر. این کمینه ی شدید خورشید از سال ۱۶۴۵ تا ۱۷۱۵ میلادی به درازا کشید و هم زمان با یک عصر یخبندان کوچک بود.
نه چندان بادخیز
مدل آن ها نشان داد که در آن بازه ی زمانی، افت سرعت باد خورشید به اندازه ای بوده که می توانسته به ۲۵۰ تا ۲۷۵ کیلومتر بر ثانیه هم رسیده باشد. در کمینه ی سال ۲۰۰۸، زمین شش ماه را در کندباد خورشیدی گذراند، ولی در کمینه ی ماندر احتمالا همه ی آن ۷۰ سال را در کندباد خورشید سپری کرده بوده.
به گفته ی لاک وود، چرخه ی ضعیف کنونی می تواند نشانه ی فرو رفتن خورشید در یک دوره ی رکود بلندمدتِ دیگر باشد. دمای لایه های بالای جو زمین بر سرعت افت مداری ماهواره ها اثر می گذارد، بنابراین یک افت بلندمدت در سرعت باد خورشید می تواند جو زمین را خنک و چگالیده (منقبض) کرده و از کشندی که بر ماهواره ها وارد می کند بکاهد. این می تواند مشکل زباله های فضایی را تشدید کند زیرا زباله ها که با ورود به جو زمین می سوزند و از بین می روند، دیرتر وارد آن خواهند شد.
ولی لاک وود می گوید که نباید چشمداشت یک عصر یخبندان کوچک دیگر را داشته باشیم. یکی دیگر از ویژگی های کمینه ی ماندر این بود که طی آن، شمار لکه های خورشید تقریبا به صفر رسید. لکه های خورشید چگونگی چرخش دینام خورشید، که پدید آورنده ی میدان مغناطیسی آنست را نشان می دهند. ما هنوز از کار این دینام آگاهی کاملی نداریم تا بتوانیم زمان احتمالی رخ دادنِ یک کمینه ی ماندر دیگر را پیش بینی کنیم.
وی می گوید: «تا زمانی که دلیل اُفت گاه گاهی خورشید و فرو رفتن به چنین کمینه های بزرگی را نفهمیم، از شیوه ی کارکرد دینام خورشید هم به درستی آگاه نخواهیم شد.» [در این باره پیشتر خوانده بودید: * آیا خورشید به خواب می رود؟]